Shitje-Diplomash-Tetove

Në Shqipëri ka shumë të diplomuar në Universitetin Shtetëror të Tetovës, sidomos në mësuesi dhe studentë në zonat e Shqipërisë Veri-lindore.

Në vitin 2013 u njohën rreth 1700 diploma universitetesh të huaja nga Ministria e Arsimit. Nga këto me siguri prej 100-200 kanë qenë nga Universiteti Shtetëror i Tetovës. Gjithashtu nga Maqedonia vinë edhe diploma nga Universiteti Ndërkombëtar i Strugës. Ministria e Arsimit në bashkëpunim me Universitetin e Tetovës nuk ka ndërmarrë ende ndonjë verifikim mbi këto diploma pas lajmit nga Balkan Investigative Reporting Network.

Sipas procedurave të shpallura në faqen e Ministrisë së Arsimit  dokumentet pranohen të legalizuara, por duke njohur sesi funksionojne disa prej nëpunësve atje, nuk është çudi që diplomat e mbërritura në Shqipëri të jenë falso. Sidoqoftë kjo kërkon bashkëpunimin e institucioneve dhe nëpunësit e ministrisë nuk mund të hetojnë çdo rast. Problemi tjetër është politik, pasi USHT mund të stigmatizohet si institucion joserioz dhe në Maqedoni mund ti sjellë probleme shqiptarëvë etnikë të punësohen në administratë etj.

Artikulli më poshtë mbi diplomat falso në Universitetin Shtetëror të Tetovës.

Balkan Investigative Reporting Network, 23 Mars, 2014

MAQEDONI–Në Maqedoni vazhdojnë të përdoren diplomat e falsifikuara që janë lëshuar në përdorim pa u vënë re nga institucionet.

Rrjeti Ballkanik për Raportime Investiguese BIRN (Balkan Investigative Reporting Network), përshkruan në detaje këtë dukuri, ku si shembull trajtohet një hulumtim mbi USHT. 
Diplomat e falsifikuara të Universitetit Shtetëror të Tetovës (USHT) mësohet të jenë shitur me shumicë në fshatin Sellcë të Tetovës. Në nëntor të vitit të kaluar, Ministria e Punëve të Brendshme në një nga shtëpitë e këtij fshati zbuloi një bazë, në të cilën janë përgatitur diplomat falso.
Një banor i fshatit, i moshës 30-vjeçe, në bodrumin e objektit ka përgatitur vërtetimet e fakulteteve dhe të njëjtat ua ka shitur shtetasve italianë. Pjesa më e madhe e diplomave kanë mbajtur logon e Fakultetit të shkencave mjekësore pranë Universitetit Shtetëror të Tetovës.

Pas përgatitjes së diplomave, firmosje dhe vulosjes së tyre, falsifikuesi i ka çuar të njëjtat në zyra përkthimi të autorizuara, ndërsa përkthimet i ka vërtetuar në noter. Në këtë mënyrë ai ka arritur të lëshojë në përdorim gjashtë vërtetime. Problemet e këtij personi lindën me 16 vërtetimet e radhës. Noteri përkatës ka dyshuar në origjinalitetin e dokumenteve dhe ka denoncuar rastin në polici.
Në bazën e falsifikuesit policia arriti të gjej fotografi të personave të ndryshëm me banim në Itali, dokumente për t’u dërguar në Kroaci dhe dy fletore me emrat e “akademikëve”, “të diplomuarve” dhe “mjekëve potencial”.

Hetimet e këtij rasti duhet të vërtetojnë nëse banori i fshatit Sellcë ka zhvilluar vetë biznesin apo në skemën e falsifikimit janë përfshirë edhe individë të tjerë.

“Hetimet e rastit janë duke vazhduar. Zbulimi i rastit bëri të mundur arrestimin e disa personave dhe marrjen e masave dhe veprimeve plotësuese për të siguruar provat e nevojshme lidhur me të gjitha diplomat dhe dokumentet që janë përgatitur ilegalisht dhe falsifikuar, por edhe me gjetjen e të gjithë personave që kanë keqpërdorur dokumentet e falsifikuara”, tha për BIRN zëdhënësi i Ministrisë së Punëve të Brendshme, Ivo Kotevski.

Ministri i Arsimit dhe Shkencës, Spiro Ristovski, megjithëse paralajmëroi kontrolle më të rrepta në institucionet e arsimit të lartë, nuk është shqetësuar shumë me rastin e fundit që u zbulua në fshatin Sellcë sepse sipas tij nuk bëhet fjalë për krim të organizuar, ndërsa cilësia e dokumenteve të falsifikuara ka qenë shumë e dobët.

“Rastin e fundit do ta kisha cilësuar si një budallallëk të personit që ka tentuar të përgatisë dokumentet false. Në rastin konkret u falsifikuan diploma të Fakultetit të shkencave mjekësore, fakultet ky i cili asnjëherë nuk ka lëshuar diploma sepse studimet e mjekësisë janë aktive rreth 3 vjet, që tregon qartë naivitetin e personit në fjalë. Gjithashtu, falsifikimi i dokumenteve mund të vërehej shumë lehtë sepse për përgatitjen e tyre ishte përdorur një vulë e vjetër”, tha Ristovski për BIRN.

BIRN kërkoi përgjigje nga Universiteti Shtetëror i Tetovës për të gjitha rastet e falsifikimit të dokumenteve që janë zbuluar deri më tani, për mënyrën me të cilën universiteti ballafaqohet me këtë lloj krimi dhe për hetimet e rastit të fundit që u zbulua në fshatin Sellcë.

Ndërkohë, Ministria e Punëve të Brendshme verifikon nëse formularët në të cilët janë shtypur diplomat janë origjinalë ose bëhet fjalë për dokumente të falsifikuara nga ana e banorit të fshatit Sellcë. Vërtetimi i supozimit të parë do të thotë që në biznesin ilegal janë involvuar strukturat e Universitetit Shtetëror të Tetovës.

Njëkohësisht, ky rast është duke u hetuar edhe nga ana e policisë italiane, e cila përpiqet të zbulojë personat që kanë blerë diploma të falsifikuara të përgatitura në fshatin Sellcë dhe të pengojë legalizimin e këtyre diplomave në sistemin italian.

Maqedonia për herë të parë u ballafaqua seriozisht me problemin e diplomave të falsifikuara gjatë periudhës së viteve 2000–2001. Gjatë këtyre viteve u zbuluan shumë diploma të falsifikuara nga Bullgaria, por edhe nga Kosova. Pjesa më e madhe e këtyre diplomave u zbuluan në Fakultetin Ekonomik në Shkup, në të cilin dokumentet e falsifikuara pritën nostrifikimin. Më vonë u vërtetua se “studentët e diplomuar” në Bullgari jo vetëm që nuk kishin mbaruar fakultetin përkatës, por ato as që kanë qenë të regjistruar në fakultet.

Read More

Shitje-diplomash-Kristal

Marrë nga: https://peizazhe.com/2012/05/03/diplome-per-troften/, Pishak Zhgaba, 3 Maj 2012

Vetëm sot u bë e njohur se Renzo Bossi qenka diplomuar në Shqipëri, në universitetin “Kristal”, në Fakultetin Administrim Biznes. Sipas prokurorive të Napolit e Milanos, ekziston dyshimi se kjo diplomë është paguar me fondet e partisë “Lega Nord”.
Ky lajm, për t’u kuptuar, por edhe për të parë ndërlikimet me Shqipërinë, duhet detyrimisht kontekstualizuar. Së pari duhet kujtuar se djali i Bossi-t përflitet për injorancën e vet gati në mënyrë proverbiale, pavarësisht nga karriera politike që ka bërë nën ombrellën e të atit. Vetë nofka “Trota” (Trofta) iu ngjit prej babait të vet. Bossi junior nuk e mori dot maturën menjëherë, iu desh ta përsëriste tri herë, madje duke akuzuar profesorët se nuk i kishin dhënë hakun meqë ishin me origjinë nga jugu i Italisë.
Së dyti, duhet shënuar se akuzat për keqpërdorim të fondeve partiake kanë ardhur si brenda Lidhjes, ashtu edhe nga organet gjyqësore. Shtypi ka kohë që flet për disa investime të çuditshme të firmosura nga përgjegjësi administrativ i “Lega Nord”. Një nga këto bëri bujë sepse u krye në Tanzaninë e largët, ku u investuan disa milionë euro të partisë.
Së treti, nuk duhet harruar përshoqërimi i emrit të Renzo Bossi-t me arsimin universitar perceptohet nga opinioni publik si i pamundur, si i pabesueshëm, si “kundër natyrës”, si oksimoron. Nga ana tjetër, kur u fol për investimet në Afrikë, shumëkush u tall me këtë lloj zgjedhjeje bizare, kryer nga një parti të njohur për ksenofobinë, provincializmin dhe reagimet e saj kundër imigrantëve.
Lakimi i Shqipërisë në këtë kuadër, sa të lëvizshëm aq edhe problematik, nuk mund të sjellë asgjë të mirë. Nuk tingëllon mirë, as për imazhin e përgjithshëm të Shqipërisë, as për sistemin universitar shqiptar. Këtu nuk e kam fjalën për mjediset shqiptare, të cilat e njohin sistemin arsimor të Shqipërisë, me të mirat e të metat e veta. Këtu është fjala për imazhin që i jepet opinionit publik ndërkombëtar, i cili vetëm sa i shtron palë palë paragjykimet e veta për Shqipërinë, të cilat jo gjithnjë janë të çminueshme, sidomos kur embrioni ofrohet nga vetë realiteti shqiptar.

Read More

UBT-Mitmarrje

 

Përditësuar 18 Tetor 2015

 

Disa pedagogë të Universitetit Bujqësor janë gjykuar dhe dënuar nga Gjykata e Apelit Tiranë për shpërdorim detyre (mitmarrje) dhe mungesë etike në marrëdhëniet me studentët.

Ky është nga të paktët raste kur dënohen pedagogë për mitmarrje, dukuri që ka cënuar reputacionin e universiteteve shqiptare dhe të pedagogëve të ndershëm e të përkushtuar. Më tej, sidomos në Universitetin Bujqësor. përfliten raste makabre të sjelleve imorale të disa pedagogëve që kanë shfrytëzuar pozicionin e tyre jo vetëm për përfitime monetare, por edhe seksuale.

Sidoqoftë, edhe pse gjykimi duket transparent, pedagogët kanë diskrecion dhe liri akademike në vlerësimin e studentëve, dhe për gjykatën është e vështirë të provojë motivin e veprimit të një pedagogu në mënyrë direkte. Prandaj është universiteti që duhet ti trajtojë këto çështje me këshillat e etikës dhe të sigurimit të cilësisë.

Administratorët e këtij portali u kontaktuan nga dy prej të akuzuarëve për të mospërmendur emrin e plotë dhe hequr lajmin. Por duke qenë se këta persona i kanë shkaktuar më shumë dëm arsimit të lartë sesa i ç’ka shkakton publikimi i këtij lajmi të dënuarëve, administratorët refuzuan të heqin lajmin, por respektojnë ruajtjen e të dhënave personale.

Në këtë rast prokuroria ka pasur dëshmitarë dhe prova si thirrjet telefonike për të dëshmuar veprimet e kundraligjshme të pedagogëve. Më poshtë një pjesë nga vendimi i gjykatës së apelit, nr. 577, datë 30.05.2012.

 

Poli Hoxha, 22 Dhjetor 2011, Gazeta Shqiptarja.com

{Artikulli është redaktuar për të larguar paqartësitë dhe zevendësuar emrat me iniciale.}
 
Sektori Kundër Krimit Ekonomik dhe Financiar, dhe homologët e tyre në prokurorinë e Tiranës, kanë mbyllur hetimin … , pedagog, punonjës të administratës dhe sekserë, në Universitetin e Kamzes, të akuzuar për korrupsion dhe mitmarrje.

Gjithshka ka nisur pas disa denoncimeve në Sektorin Kundër Krimit Ekonomiko-Financiar në Drejtorinë e Policisë së Tiranës, gjatë periudhës së regjistrimit të studentëve të rinj fitues në këtë universitet dhe sidomos, pas procesit të shpalljes së fituesve që përfitonin nga shtesat. Gjithashtu denoncime të shumta, ka pasur edhe për mitmarrje gjatë sezonit të fundit të provimeve, me shuma që shkojnë deri në 300 mijë lekë të vjetra për një notë kaluese.

Sipas burimeve, gjatë përgjimeve që kanë vazhduar gjëtë këtyre 3 muajve, ka rezultuar se rrethi i personave të përfshirë, është shumë i gjerë. Në "listën e zëzë" të hetuesve janë disa pedagogë, punonjës të administratës, studentë dhe shumë sekserë. Ndërkohë është vërtetuar se shumë regjistrime për student që fillojnë shkollë për herë të parë, gjatë këtij viti shkollor, janë bërë me dokumentacion fallco.

…

Vetëm një vit më parë gjatë një operacioni të koduar "Provimi i Suksesshëm 1", nga policia e Tiranës në bashkëpunim edhe me prokurorinë u arrestuan 7 personave, mes tyre pedagogë të Universitetit bujqësor të Kamzës. U prangos A.F, V.K, të dy profesor në Universitetin e Kamzës, K.. dhe D. D. punonjës në po këtë Universitet, si dhe P.E., student në Universitetin e Kamzës. Pedagogët më pas u ndoqën në gjendje të lirë.

Sipas deklarimit të policisë amësohet se të arrestuarit në bashkëpunim me njëri tjerin në periudha të ndryshme kohore, kanë shpërdoruar detyrën duke u marrë ryshfet shumën prej 250 mijë lekësh të vjetra për një provim, studentëve mbetës.

Read More

Kritika-Ergys-Mërtiri

Ergzys Mërtiri, gazetar dhe pedagog, ka publikuar një kritikë mbi masivizimin e arsimit të lartë. Kritika e Mërtirit fokusohet në:

1. Pasojat e masivizimit të arsimit të lartë mbi cilësinë e studentëve dhe universitetet publike;
2. Pasojat e liberalizimit të arsimit të lartë në sektorin e arsimit privat, sidomos në lidhje me cilësinë e kualifikimit profesional dhe akademik në këto institucione;
3. Instrumentalizimin e arsimit të lartë për politika elektorale.

Kritika e Mërtirit argumentohet me mungesën e burimeve financiare dhe kufizimet infrastrukturore të universiteteve për të përthithur kërksën e lartë. Pamundësua për t’iu përgjigjur kërkesës ka sjellë probleme me cilësinë e mësimdhënies dhe kualifikimin akademik të studentëve.

Shteti si dhe vetë shoqëria shqiptare nuk ka në dispozicion as kuadro të mjaftueshëm pedagogjikë, as hapësira fizike për zhvillimin e orëve mësimore, as kurrikulat e duhura e as një sistem efikas për një masivizim të tillë. Aktualisht kemi një sistem arsimor të mjeruar, me klasa të mbingopura, me fakultete që zhvillojnë mësim me turne, nga mëngjesi deri darkë, ku shpesh pedagogët nuk gjejnë dot klasë ku ti zhvillojnë orët, teksa mungojnë masivisht laboratorët, mundësitë për zhvillimin e praktikave mësimore, e madje mungojnë edhe tekstet e leksioneve, të cilat janë rëndom të pazhvilluara e papërditësuara me prurjet më të reja shkencore.

Mërtiri kritikon situatën në sistemin e arsimit të lartë privat. Sipas tij qeveria nuk po kontrollon cilësinë e ofertuesve privat, të cilët nuk zotërojnë infrastrukturën e duhur laboratorike për trajnimin dhe kualifikimin e studentëve.

Nga ana tjetër, universitetet private janë shndërruar tashmë në piramida që fabrikojnë diploma pa vlerë. Qeveria e mëparëshme ka bërë sikur ka ashpërsuar kriteret e licensimit dhe akreditimit të tyre, por e vërteta është se nuk ka mbetur kioskë që ofron aktivitet arsimor pa u licensuar e akredituar, madje edhe në degë shumë problematike, që kërkojnë kushte tepër rigoroze, si psh. mjekësia, ku minimalisht kërkohet një numër i caktuar shtretërish spitalorë në dispozicion për ushtrimin e praktikave mësimore. Shumë universitete të tillë janë akredituar ndërsa e zhvillojnë procesin mësimor thuajse krejtësisht me shënime, pa prekur kurrë as makete, as laboratorë, as aparatura e madje as të sëmurë me dorë. 

Sipas Mërtirit masivizimi i arsimit ka sjellë pasoja në cilësinë e studentëve.

Masivizimi i arsimit natyrisht që ka sjellë rënien drastike të nivelit të studentëve. Nuk ka dyshim që kemi të bëjmë me një sistem universitar, ku pjesa dërrmuese nuk ka asnjë lidhje me universitetin. Shumë pedagogë, sidomos në universitetet private, ndeshen çdo ditë me fenomene të pabesueshme, material i gjallë për prodhim barcaletash, në lidhje nivelin e studentëve të sotëm. Kemi studentë shkencash politike që nuk dinë të thonë emrin e as edhe një autori të vetëm politolog, ndërsa kemi studentë juridiku që nuk dinë se çdo të thotë gjykim kolegjial, apo që mendojnë se avokati nuk është jurist.

Read More

UPT-Intervistë

 Intervistë me Përgjegjësin e Departamentit të Burimeve të     Energjisë, Universiteti Politeknik Prof. Dr. Bashkim Çelën.

   

Gazeta DITA, Entela Resuli, 15 Prill 2014

Profesor, cila është gjendja e studentëve të rinj në degën e inxhinierisë së naftës sot që flasim?

Ka dy momente: së pari, është sasia. Ne kemi arritur kulmin e numrit të studentëve në vitin 1988 me 1 100 studentë në të gjithë Fakultetin e Gjeologjisë, nga të cilët rreth 350 i kishte dega e naftës. Në vitin 1995 pësuam rënien më të ndjeshme, duke arritur minimumin historik si fakultet, ku në të gjitha degët regjistrohen gjithsej rreth 350 veta, aq sa kishte vetëm dega jonë në ’89 dhe po rrezikohej mbijetesa. Më vonë, zhvillimi shoqërorë bëri të vetën. Numri ka ardhur në rritje dhe kjo rritje ka qenë marramendëse këta tre-katër vitet e fundit. Ka qenë një rritje e diktuar, jo më shumë nga nevojat ekonomike, se sa nga shtytja e politikës. Sot fakulteti ka mbi 2200 veta të regjistruar. Vetëm në degën tonë (naftë) janë 300 studentë.

Kur shpreheni për shtytje politike, çfarë doni të thoni?

Dua të them se kuotat apo numri i të regjistruarve nuk është se erdhi si rrjedhojë e dëshirës së studentëve për t’u arsimuar dhe punuar në këtë fushë, po erdhi si rrjedhojë e një mundësie minimale, të fundit, që kishin studentët për të shkuar në shkollën e lartë. Këtu dua të them se cilësia e studentëve është e atyre që kanë pikët minimale në kuotat e maturës shtetërore.

Sa e dëmton kjo fakultetin?

Sigurisht që e dëmton shumë. Ne kemi studentë të mirë, të rrallë dhe studentë shumë të mirë, shumë shumë të rrallë. Njëherë në 7 vjet na shfaqet një student i mirë, të paktën në degën e naftës, për të cilën po flasim dhe kam njohuri.

Duke u nisur nga kjo që thoni ju, cila është e ardhmja e këtij fakulteti, sepse brezat e studentëve sjellin dhe profesorët që japin mësim?

Kemi të bëjmë me një të ardhme disi të paqartë. Sepse kontingjentet që prodhojmë nuk janë të asaj cilësie sa të futen në ciklin e riprodhimit e të shërbejnë si staf pedagogjik. Vështirë të gjesh të tillë këtu nga brenda. Nga ana tjetër, edhe nëse kemi studentë që dalin me rezultate të mira, ata preferojnë të largohen e të shkojnë të punojnë në kompanitë e huaja. Sot, njerëzit janë bërë pragmatistë, aq më tepër brezi i ri, mjafton të kujtojmë që, një i punësuar në këtë fakultet merr një pagë sa një e pesta e një specialisti që punon në privat. Kjo është nxitja më e madha që ata të shkojnë e të punojnë në industri. Ndërsa studentët që përfundojnë studimet në këtë fushë jashtë shtetit, nuk ekzistojnë. Së pari, në Evropë ka pak universitet që kanë degën e naftës. Në lindje, po, Rumania është vendi i cili ka një universitet të konsoliduar, Bullgaria po ashtu dhe Zagrebi. Ka edhe vende të tjera, por siç dihet, studimi jashtë vendit është më kosto të lartë dhe shteti nuk ka ndërmend të subvencionojë në këtë pikë. Në këto 20 vite kemi qenë të persekutuar për mbështetjen që na është dhënë. Kështu që nuk i kemi shpresat nga jashtë, ndërsa nga brenda janë shumë të vakëta.
 
Nga se vjen kjo gjendje profesor?

Një arsye është se kjo gjendje ka ardhur nga puna e mirë që ka bërë Fakulteti i Gjeologjisë, sepse me t’u hapur kufijtë e botës globale, studentët tanë arritën të shkonin e të punonin jashtë në punët më të mira në këtë fushë. Tashmë ne kemi ish-studentët tanë që janë të punësuar në kompanitë italiane, franceze, norvegjeze, në Kanada dhe Amerikë ka shumë. Studentët që janë diplomuar në fillim të viteve ‘90 kanë qenë studentë shumë të mirë që kanë arritur të fitojnë këto vende pune. Kështu që, me duart tona, krijuam një produkt që na e morën të tjerët. E ardhmja e fakultetit për sa i përket anës numerike nuk ka ndonjë problem, është e garantuar. Rigjallërimi i industrisë së naftës këto vitet e fundit ka bërë që të ketë preferenca dhe dyndje më shumë se më parë për të ardhur në këtë fakultet.

Nga se vjen kjo, e duan si degë, por nuk janë studentë me potencial të mirë intelektual?

Unë them se joshen për ato çka dëgjojnë për ata që punojnë në naftë dhe se si paguhen. Çfarë mund të them, kur një student i diplomuar këtu, fillon punë në kompanitë e naftës dhe merr një pagë sa marr unë si profesor që kam 30 vite eksperiencë. Ata shkojnë atje ku paguhet më shumë, pavarësisht nga kapaciteti që kanë.

 Sa diploma jepen në vit në degën e naftës?

Eksperienca e viteve të fundit tregon se shumica e studentëve nuk janë të aftë për t’u diplomuar këtu, kjo është arsyeja që rendimenti i diplomimit është shumë i ulët. Në degën e naftës ne japim mesatarisht 10 deri në 15 diploma në vit dhe këto në tre sezone mbrojtjesh diplomash dhe kjo për shkak të cilësisë së dobët.

Si ju duken këto shifra kur i krahasoni me kohën kur ju vetë ishit student?

Ndryshojnë si dita me natën. Më kujtohet që kam qenë në një kurs që e nisi vitin e parë me një regjistër ku numëroheshin 40 veta dhe u diplomuan 28 veta. Përsëri pati firo rrugës, por edhe të tjerët nuk mbetën pa u diplomuar. Ishin raste të rralla kur skarcoheshin që vitin e parë. Ndërsa tani hyjnë 115 veta dhe përfundojnë 15 shkollën. Por tregu i kërkon, ne kemi disa studentë në kursin e Masterit, nga 15 veta dhe 13 prej tyre kanë filluar punë pa e marrë diplomën ende.

 Profesor, flitet për naftën shumë, shpime gjithandej po dëgjojmë. Sipas jush a ka naftë nëntoka shqiptare?

Për shpime po dëgjoni, e do dëgjoni, por ka edhe gafa të tilla kur thuhet se filan vend noton në naftë. Nga eksperienca dhe komunikimi që kam pasur me kolegët e mi gjeologë në këto vite kam mësuar se, së pari, nuk ka qytet apo vend që noton në naftë dhe e dyta, në Shqipëri, vështirë të gjenden vendburime të reja. Periudha nga viti 1945 kur u rimëkëmb industria e naftës e deri në 1990 ka qenë një periudhë pune intensive në të gjitha drejtimet dhe fushat që përmban industria e naftës. Mjafton t’u them që nuk mbetur vend në Shqipëri pa u shpuar një pus. Kështu që, nëse do të kemi ndonjë gjë të re, do të kemi ose mbi thellësinë 5 mijë deri 6 mijë metra, ose në det, ku nuk jemi futur fara para ’90, sepse nuk kemi pasur as teknikën e as paratë. Se çfarë do të sjellë e ardhmja nuk e di, por po flas për ato çka janë konstatuar deri më tani.

Read More

Reagime-UT-reforma-Tafaj

Kritikat ndaj reformës së shpallur nga ministri Tafaj erdhën kryesisht nga eksponentë të administratës qendrore në universitetet publike. Reforma u përkrah heshtazi nga arsimi privat me shpresën se ajo do të sillte konkurrëncën e munguar. Ndërsa kundërshtuesi kryesor ishte rektori i Universitetit të Tiranës, Dhori Kule.

Fillimisht reforma ishte perceptuar si e nevojshme. Madje Rektori i UT-se, i kishte drejtuar një letër të hapur kryeministrit në 19 Nëntor 2009, fill pas zgjedhjeve, për reformën në arsimin e lartë, të botuar në Gazetën Shekulli, me temë “Një apel publik për arsimin e lartë”. Në këtë letër ndër të tjera Dhori bën thirrje për standarde të reja (edhe përse pas standardeve refuzoi të akreditohej); bën thirrje për renditjen e universiteteve (rankimin, edhe përse më pas refuzon të marrë pjesë), futjen e mekanizmave të tregut në sistemin e arsimit të lartë dhe trajtimin e barabarte ndërmjet arsimit privat dhe publik, etj.


Apel publik për arsimin e lartë u hartua nga Dhori Kule, Agim Kukeli (ish-rektori i Universitetit të Durrësit, më pas eksponent kryesor i reformës, dhe Ardian Civici, pjesëmarrës në grupin e punës së reformës, por i heshtur).

I. Domosdoshmëria e modernizimit dhe reformimit të sistemit të arsimit universitar në ShqipëriSistemi universitar shqiptar po përballet aktualisht me sfida të shumta. Përballë tij qëndrojnë objektiva dhe detyrime jetike për vetë të ardhmen e shoqërisë shqiptare. Ky sistem duhet të jetë në gjendje të absorbojë kërkesat masive gjithnjë e në rritje për të ndjekur universitetin; duhet të përballojë sfidën e modernizimit dhe përmirësimit cilësor; duhet të gjejë ekuilibrin e nevojshëm dhe vendosur barazinë e reciprocitetin ndërmjet sistemit universitar publik e atij jopublik; duhet të gjejë rrugë e mundësi të reja për të gjeneruar e tërhequr financimet e domosdoshme; duhet të jetë i hapur dhe në dispozicion të një vlerësimi ndërkombëtar e sipas kritereve ndërkombëtare për cilësinë e ofertës së tij; duhet të jetë sa më atraktiv për burimet njerëzore cilësore e të motivuara në sferën akademike; duhet të ketë një shkallë sa më të lartë të autonomisë së funksionimit dhe drejtimit në të gjitha sferat e aktivitetit të tij; duhet të mbyllë ciklin e zbatimit të "Kartës së Bolonjës" dhe të jetë sa më i integruar me gjithë sistemin universitar evropian e atë ndërkombëtar, etj.

A. STANDARDE TË CILËSISË SË UNIVERSITEVE DHE RENDITJE E DIPLOMAVE:Është jetike dhe urgjente të kryhet një proces i vlerësimit të jashtëm, ose ai që njihet ndryshe si "RENDITJE - RANKING". … Ky proces duhet të jetë i besueshëm, i paanshëm, i realizuar nëpërmjet një agjencie apo institucioni të specializuar ndërkombëtar, me qëllim vlerësimin dhe klasifikimin e të gjithë universiteteve shqiptare publike dhe jopublike, në përputhje me kritere e standarde sa më afër atyre më cilësore ndërkombëtare. E gjithë kjo do ta bënte më të qartë vlerën dhe cilësinë e çdo universiteti dhe diplome në
Shqipëri, do t'i orientonte më drejt studentët dhe prindërit në përzgjedhjen e tyre, do t'i jepte më shumë mundësi tregut të punës në seleksionimet e tij; do të orientonte më mirë politikat publike për zhvillimin e arsimit të lartë; do t'i jepte më shumë mundësi alokimit cilësor të investimeve e projekteve të zhvillimit në drejtim të universiteteve; do të diferenconte më qartë vlerën dhe përmbajtjen e çdo diplome universitare në Shqipëri. … Kjo transparencë dhe ky vlerësim do ta garantonte shpejt shoqërinë mbi atë se çfarë po ndodh në sistemin tonë universitar, pas këtij zgjerimi të shpejtë në sasi dhe shtimit të numrit të universiteteve dhe shkollave të larta.
B. AUTONOMI REALE DHE VETËMENAXHIM PËR UNIVERSITETIN PUBLIK:Universiteti publik, stafet akademike kanë nevojë për autonomi reale dhe substanciale, kanë nevojë për hapësira vetëmenaxhimi për të motivuar stafet, për të çliruar energjitë dhe potencialet e pedagogëve dhe studentëve. .. Niveli i autonomisë financiare është ende shumë larg, ndaj ka nevojë urgjente që universitetet publike të menaxhohen përmes mekanizmash bashkëkohorë, duke i dhënë hapësirën më të madhe të mundshme dhe lirinë stafeve akademike dhe drejtuese të universitetit publik, në mënyrë që këta të përcaktojnë vetë kuotat, tarifat, investimet për kërkimin shkencor, duke futur sa më shumë të ishte e mundur në universitetet publike mekanizmat e tregut, të cilat e kanë provuar epërsinë e tyre në të gjithë sektorët dhe po ashtu në sistemet universitare më të avancuara në botë.
C. KRIJIMI I KUSHTEVE TË BARABARTA PËR KONKURENCË PËR UNIVERSITETET PRIVATE:Vendosja në kushte të barabarta e të gjithë universiteteve shqiptare, qofshin këto publike ose jopublike, në raport me të gjitha standardet cilësore dhe kërkesat e legjislacionit shqiptar që mbulon fushën përkatëse dhe në mënyrë të veçantë, trajtimi e vlerësimi i të gjithë universiteteve si "të mira publike" me interes të lartë kombëtar, pa i diferencuar ato thjesht nga forma e pronësisë apo financimit. … Të gjithë universitetet, publike dhe jopublike, duhet të jenë në kushte të barabarta për të fituar studentin, pa u diskriminuar, si ka ndodhur deri tani, duke filluar nga elementi "çmim i studimeve". .. Ky mekanizëm konkurrues do ta bëjë universitetin shqiptar në tërësi që të rrisë shpejt cilësinë dhe të reagojë shumë më shpejt ndaj kërkesave të tregut. Heqja e TVSH-së në arsimin jopublik; pjesëmarrja publike në projekte e financime në përputhje me strategjinë dhe objektivat e integrimit dhe zhvillimit të vendit edhe në sektorin universitar jopublik; rritja e autonomisë vendimmarrëse financiare të universiteteve publike dhe krijimi i çdo hapësire të mundshme ligjore për sigurimin e të ardhurave suplementare dhe tërheqjen e financimeve të ndryshme nga ana e tyre, etj.  .. Kjo kërkon nga universitetet private ushtrimin e përgjegjësive shoqërore, si dhënia e bursave, mbështetja e kërkimit shkencor dhe në këtë drejtim mund të inkurajohet shndërrimi i këtyre institucioneve drejt formave juridike "jofitimprurëse", si një nga mënyrat më të mira për të realizuar funksionin publik të këtyre institucioneve.
D. RIKONCEPTIM THELBËSOR I MËNYRËS SË FINANCIMIT TË ARSIMIT TË LARTË DHE ROLIT TË SHTETIT:Jo thjesht duhet të rritet investimi publik në arsim, por duhet të ndryshojë mënyra e shpenzimit të parave publike në sistemin e arsimit të lartë. … Rikonceptim dhe reformim thelbësor i mënyrës dhe logjikës së financimit të universiteteve, duke kaluar nga koncepti dhe praktikat e financimit plotësisht dhe vetëm të ofertës (d.m.th., universiteteve publike), në konceptet dhe praktikat e financimit dhe të kërkesës, pra studentëve, pa dallim nëse ata janë përdorues të shërbimit publik apo jopublik të arsimit të lartë. .. Do të jenë studentët ata që duke zgjedhur fakultetet dhe universitetet, do të bëhen faktorë nxitës e seleksionues për rritjen e cilësisë dhe standardeve të ofertës universitare. … Vendosja e një "çmimi" të drejtë dhe të arsyeshëm për studimet e larta universitare, në mënyrë që të shtohet sensi i përgjegjësisë individuale, familjare e kolektive ndaj arsimit të lartë universitar; në mënyrë që nga të gjithë, formimi universitar të konceptohet e pranohet si një investim cilësor në rritjen e aftësive profesionale dhe futje më e shpejtë e më cilësore në tregun e punës.
II. ADRESIMI I ELEMENTEVE SPECIFIKE TË ARSIMIT TË LARTË:Shoqëria, përmes qeverisë, duhet të vijojë të mbajë shumë përgjegjësi në arsimin e lartë, në funksion të elementëve specifike që ka ky sektor, si aksesi në arsimin e lartë i shtresave sociale, ruajtja - profilizimi- konsolidimi i universiteteve rajonale si faktorë të zhvillimit rajonal, mbështetja publike për degë me rëndësi strategjike apo degëve dhe profesioneve që kanë rëndësi të madhe për zhvillimin e vendit, por që nuk janë fort të preferuara për studentët. … Ndaj, ka nevojë për rikonceptim të rolit dhe mbështetjes publike ndaj universiteteve, duke i dhënë prioritet mbështetjes me bursa, apo financime të llojeve të tjera, të studentëve të ekselencës dhe përgjithësisht ata me rezultate shumë të mira; studentëve me nevoja të evidentueshme sociale; studentë që vijnë nga grupe sociale të margjinalizuara; studentëve që ndjekin degë e specializime me interes kolektiv; studentëve që zgjedhin degë të domosdoshme për të mbështetur zhvillimin ekonomik e social të vendit, por që nuk janë të privilegjuara nga tregu për momentin; studentë me talente të veçanta, etj. .. Mbështetje të veçantë publike të duhet të kenë edhe ato departamente e fakultete që janë lider në adoptimin e inovacioneve akademike e shkencore, që përhapin teknikat dhe teknologjitë e reja në të gjitha fushat; që janë të lidhura e kanë ndikim të dukshëm në zhvillimin e biznesit, prodhimin e dijeve të reja bashkëkohore, që konsiderohen degë strategjike e me rëndësi kombëtare, etj.
Në këtë kuadër, duhet të studiohet mundësia që universitetet rajonale të orientohen e specializohen më mirë, në funksion të kërkesave rajonale, duke krijuar pole specifike kompetencash në fushat më me interes të rajoneve ku ato janë vendosur apo do të vendosen në të ardhmen. (Shekulli, 19 Nëntor, 2009).

Universiteti i Tiranës – Rektori Dhori Kule nuk humbi asnjë cast të kundërshtojë reformën edhe përse pak e kishte kuptuar atë. Takimet e konsulentëve të huaj me të nuk arritën ta bindin atë të merrte pjesë aktive në hartimin e planit të reformës.
Në gazetën Start u botuan disa prej kritikave të tij “Universiteti Publik kundër skemës së financimit të MASH” (5 Tetor 2011).

Rektori i Universitetit të Tiranës, Dhori Kule, thekson se arsimi i lartë në Shqipëri ka të nevojshme ndërmarrjen e reformave që prekin funksione të ndryshme të tij, veçanërisht skema e financimit. Në kërkesën drejtuar kreut të MASH, Myqerem Tafaj, parashtrohen 11 kërkesa në formë pyetjeje për sqarim të projektit në fjalë.
1. Materiali për Reformën Financiare në Arsimin e Lartë është dërguar si një material i pashoqëruar me informacion shtesë për identifikimin e autorëve të tij. Për të bërë një vlerësim më të mirë të tij, për të kuptuar më mirë idetë dhe sugjerimet e tij duhet të shoqërohet edhe me përbërjen e grupit të punës që ka përgatitur këtë draft, CV-të e tyre për të parë edhe eksperiencën e anëtarëve të këtij grupi.
Kjo është shumë e rëndësishme në rastin e një dokumenti kaq të rëndësishëm, për të kuptuar besueshmërinë e rrugës që propozohet për reformën e pretenduar të financimit të arsimit të lartë.
2. Në draft përmendet prezenca e konsulencës së huaj. A mund të bëhet publik një shkrim  apo opinioni i tyre ne lidhje me materialin për strategjinë e Financimit? Mendimi vlerësues dhe oponenca e konsulentëve të huaj do të ishte me vlerë për të kuptuar më mirë idetë dhe për të sqaruar mbase edhe shumë gjëra të paqarta në material.
3. Në material nuk gjendet ndonjë vlerësim i situatës aktuale të arsimit në Shqipëri në lidhje me financimin. Prandaj shtrohet pyetja: A është bërë ndonjë studim i kushteve aktuale të skemës së financimit të universiteteve, dhe cilat kanë qënë rezultatet e kësaj analize? A mbështesin këto rezultate konkluzionin e ndryshimit të skemës së financimit dhe vendosjen e kësaj skeme të re të propozuar në këtë material dhe pikërisht në këtë periudhë? Në gjykimin tonë ështe shumë e rëndësishme kryerja e një vlerësimi dhe studimi të tillë, është thelbësore për këtë reformë që kërkohet të bëhet.
4. A mendohet se në nivelin aktual kulturor, menaxherial dhe social në Shqipëri kjo skemë që propozohet do të ketë sukses dhe ku bazohet konkluzioni? Pra, a është bërë një studim i nivelit menaxherial, kulturor, dhe social aktual në Shqipëri për të përcaktuar nëse e suporton këtë reformë dhe periudhën se kur mund ta suportojë?
5. Në draft përmenden se janë marrë mendimet edhe të aktorëve lokalë të interesuar. Cilët janë aktorët e përfshirë në dhënien e këtyre mendimeve? A ka patur mendime të kundërta dhe cilat janë argumentet e hedhjes poshtë të këtyre mendimeve të kundërta?
6. A është bazuar studimi i paraqitur në eksperiencën e ndonjë vendi? A është ky vend europian apo ndonjë tjetër? Nëse po, a është bërë në atë vend një analizë e rezultateve të  kësaj skeme, anëve pozitive dhe negative dhe a janë marrë parasysh këto rezultate në draftin e paraqitur? A janë marrë parasysh në këtë skemë politika e deri tanishme në zhvillimin e arsimit të lartë? A është marrë parasysh synimi për tu integruar në BE dhe Karta e Bolonjës?
7. Modeli i zgjedhur në këtë material për financimin e IAL është ai që ndjek "studentin". Cilat janë modelet e tjera me të cilat grupi hartues i materialit është konsultuar dhe përse u zgjodh pikërisht ky model (a ishte më i suksesshmi; ai ishte më i përshtatshmi për kushtet e vendit tonë; a është më i mundshmi për tu zbatuar aktualisht? Pra cilat janë argumentet pro dhe kundër të përdorura nga hartuesit e këtij materiali të zgjedhjes së këtij modeli?
8. Në draft paraqitet se skema e re e financimit të Universiteteve bazohet në performancën e tyre, por në fakt kjo performancë në këtë material zhvillohet vetëm në bazë të numrit të studentëve dhe jo në treguesit e tjerë cilësorë të kësaj performance. A është e saktë të bazohet vetëm në performancën sasiore? Po performanca cilësore, cilësia e stafit, cilësia e studentëve dhe cilësia e kërkimit shkencor duhet të përfshihen nëse skema është bazuar tek performanca?
9. A është kjo skemë e njëjtë me sistemin Voucher të finacimit pa dallim institucioni publik apo privat?
10. Në material flitet mbi Fondin e Zhvillimit Strategjik, për të ndihmuar universitetet në zhvillimin e proçesit të ri të qeverisjes dhe të menaxhimit të tyre. Si do të përcaktohet shuma e grantit për çdo universitet?
11. Në material flitet për operimin e universiteteve private si një organizate jofitimprurëse. Edhe në këtë çështje lindin një sërë pikëpyetjesh të tipit: sa e kontrollueshme është nga ana e shtetit që këto universitete kanë këtë status, pra të organizatës jofitimprurëse? Si do të ishte ky kontroll kur praktika aktuale e pranuar nga vetë ky material ka treguar se deri tani shteti nuk ka arritur të bëje kontrollin dhe monitorimin e universiteteve private?
Pyetje Teknike rreth Skemës së Financimit1. Cilësia e studentit, “Performanca në Maturën Shtetërore”, a do të jetë kriter nëse institucioni ku studenti do të studiojë, do të përfitojë nga skema e re e financimit?
2. Cila do të jetë metodologjia që do të përdoret për të përcaktuar koston e studentëve për çdo Universitet Publik?
3. Në skemën e re të Financimit, parashikohet që Universitetet Publike nuk mund të rekrutojnë studentë mbi kuotën e përcaktuar nga Ministria e Arsimit për të cilët do të merret financimi nga skema e re, ndërsa Universitetet Private mund të regjistrojnë studentë mbi kuotat e përcaktuara nga Ministria pa limit. A nuk vë kjo në pikëpyetje vetë filozofinë që kjo skemë kërkon të promovojë, “Barazi midis institucioneve të Arsimit të Lartë dhe konkurencë të drejtë” ?
4. Në material përmendet se Universitetet Publike mund të rekrutojnë deri në 10% shtesë të studentëve me kosto të plotë mbi kuotat e përcaktuara për secilën degë.  Ky kufi prej 10% do të përfshijë të gjithë studentët Part- Time. Ky numër në bazë të kësaj skeme, është disa herë më i vogël se numri aktual i studentëve që regjistrohen në Universitetet Publike. Kjo formulë, a nuk vë në pikëpyetje funksionimin e sistemit Part-Time për shkak të numrit të kufizuar të studentëve që mund të regjistrohen në Universitetet Publike? Universiteteve Private i krijohet mundësia e lirë për të rekrutuar studentë të sistemit Part- Time pa limit. A nuk është kjo përsëri shkelje e parimit të barazisë ku bazohet filozofia e skemës së re të Financimit?
5. Në skemën e re të propozuar dhe me kufizimet që kjo i sjell Universiteteve Publike, a ka parashikuar ministria se cili do të jetë efekti  mbi të ardhurat dytësore të Universiteteve Publike nga kjo skemë?
6. Në draft paraqitet fakti që edhe Institucionet jo publike nëse do të kenë statusin e institucionit jo-fitimprurës, do të trajtohen në financim njëlloj si edhe universitetet publike. Por nuk tregohet se si do të jetë ky status, bazuar në cilin ligj do të ndërtohet ky status? Po ashtu se si do te mbrohen universitetet publike nga konkurrenca e universiteteve OJF me ndihmë publike, kur dihet se duke qënë se do të kenë edhe studente me kuota të larta - do të kenë mundësi t’u ofrojnë stafit pedagogjik paga shumë më të larta se atij në universitete publike? A parashikohet në reforme rritja e pagave në sektorin e universiteteve publike? Cilat do të ishin mekanizmat që do të sigurojnë  kontrollin dhe monitorimin e këtyre universiteteve OJF me financim publik?
7. Materiali parashikon që shumë nga hapat e tij të fillojnë në vitin 2012 dhe të përfundojë e gjithë reforma në vitin 2013. Mos është shumë i shpejtuar ky afat kur ende nuk janë bërë studimet dhe vlerësimet e efekteve të reformës me të fundit në arsim. Mos po ecet me shumë nxitim? Arsimi i lartë ka patur një reformë të shpallur nga MASH para pak vitesh, dhe ende nuk ka një studim dhe vlerësim të kësaj reforme në lidhje me efektet, anët pozitive dhe negative të saj. Mos kjo shpejtësi e çorodit reformën në Arsimin e Lartë dhe palët e interesuara nuk arrijnë të vendosin një rregullim kur u kërkohet të bëhet një tjetër? Ne do të sillnim një eksperiencë në fushën e rregullimeve të kontabilitetit. P.sh: Kur bëhet një rregullim apo një standard i ri ndërkombëtar i Kontabilitetit kërkohet që të ndiqet një proçes i detyrueshëm (due process)  i cili zgjat të paktën 18 muaj, gjatë të cilit hidhen në diskutim projekt-idetë, mblidhen komentet, përpunohen, hidhen përsëri idetë në diskutim, grumbullohen komente, përpunohen dhe hartohet një draft standard, grumbullohen komentet, përpunohen përsëri dhe hidhet për diskutim dhe vetëm pas grumbullimit të ideve bëhet dhe hartimi i standardit përfundimtar. Po ashtu parashikohet që standardi i ri hyn në fuqi zakonisht jo më parë se 2 vjet nga data e daljes së standardit të ri. Dhe kjo bëhet që zbatuesit të njohin fillimisht standardin dhe pastaj ta zbatojnë atë me sukses.
8. A mos është shpejtë fillimi i kësaj reforme kur ende nuk janë hartuar dhe kur duhet kohë që të hartohen një sërë proçedurash rigoroze dhe shumë të rëndësishme në lidhje me administrimin dhe kontrollin e dhënies dhe përdorimit të fondeve universiteteve? Për më tepër këto proçedura duhet edhe të diskutohen me palët e interesuara dhe specialistët përkatës?
9. Përmendet që metoda e re e financimit të hyjë në fuqi në fillim të vitit 2012, mbi cilat kritere do fillojë aplikimi i kësaj skeme për Universitetet Private ndërkohë që në material pranohet që proçesi i akreditimit nuk ka qënë rigoroz dhe strikt dhe se Universitetet Private kanë funksionuar mbi baza ligjore jo të qarta dhe të kuptueshme?
10. Në material përmendet që pjesë e buxhetit total për skemën e re të Financimit do të jetë: Fondi për zhvillimin strategjik, Fondi për kërkim dhe zhvillim akademik, Fondi për koston e Bursave dhe Fondi për skemën e huasë studentore. A mund të na jepni disa të dhëna të qarta se sa përqind (%) e buxhetit do t’i dedikohet këtyre zërave?
11. Për të patur një panoramë më të qartë të kapaciteteve financiare që ka Ministria e Arsimit dhe të atyre që kanë Universitetet Publike, është e domosdoshme që MASH të publikojë një analizë sasiore të skemës së re të propozuar. Gjithashtu të paraqiten skenarët optimistë dhe pesimistë të implementimit të kësaj skeme. (Start, 5 Tetor, 2011)

Read More

Reforma-Tafaj

Një panoramë të diskutimit publik mbi politikat e arsimit të lartë.

Dokumentet kryesore

1. Strategjia e arsimit të lartë 2008-2013 
2. “Reforma Financiare në Arsimin e Lartë - Plani Kuadër i Veprimit 2010”.
3. Renditja e Institucioneve të Arsimit të Lartë / Rezultatet e Renditjes u shpallën në vitin 2011 nga APAAL dhe CHE.

Read More