Arsimi shqiptar, viktimë e papërgjegjshmërisë së kabinetit Rama

Panorama, Valentina Duka, 1 Tetor 2017 

http://www.panorama.com.al/arsimi-shqiptar-viktime-e-papergjegjshmerise-se-kabinetit-rama/

Miratimi vetëm me votat e shumicës i Aktit Normativ për ndryshimet buxhetore, tregoi hapur qëndrimin shpërfillës dhe aspak serioz që Qeveria e Edi Ramës mban ndaj arsimit shqiptar në përgjithësi dhe atij të lartë në veçanti. Në Aktin e lartpërmendur, “viktima” të gërshërës qeveritare janë bërë edhe fondet e dedikuara për financimin e investimeve në sferën e arsimit të të gjitha niveleve.

Për ilustrim, mjafton të përmendim se, krahasuar me buxhetin fillestar të këtij viti, investimet në arsimin bazë shkurtohen me 2.9%, ose minus 40 mln lekë (400 mijë dollarë). Investimet në arsimin e mesëm të përgjithshëm ulen me 5.6%, që do të thotë 55 mln lekë (550 mijë dollarë) më pak. Janë pakësuar gjithashtu me 4.1% ose 50 mln lekë (500 mijë dollarë) investimet në arsimin e mesëm profesional.

Akoma më dëshpëruese bëhet kjo tablo, kur sheh se fondi i investimeve që shkojnë për arsimin e lartë (në fakt, deri tani fare minimal për të përballuar nevojat e universiteteve), është paraparë të shkurtohet në masën 31.8% ose 105 mln lekë (1 mln dollarë)! Mendoni se ç’mund të bëjnë universitetet publike, që zënë 90% e tregut të arsimit të lartë në Shqipëri) në situatën e re financiare, kur edhe me fondin financiar të pashkurtuar që u akordonte qeveria, nuk mbulonin dot as nevojat e tyre elementare për infrastrukturë dhe logjistikë. Po të flasim më tej për financimet e destinuara për kërkimin shkencor në universitete, ato kanë qenë pothuajse inekzistente.

Gjendja, në të cilën ndodhet sot arsimi shqiptar duhet ta shtynte qeverinë që, në vend të shkurtimit të fondeve, t’i shtojë ato ndjeshëm dhe të bëjë funksionale sipas detyrimeve të përcaktuara me ligj, Agjencinë Kombëtare të Kërkimit Shkencor dhe Inovacionit si dhe Agjencinë Kombëtare të Financimit të Arsimit të Lartë (të krijuar vetëm disa muaj më parë), në mënyrë që të mbështeten projektet kërkimore dhe infrastrukturore të universiteteve shqiptare. Ne duhet të kemi një filozofi zhvillimi, modernizimi e fuqizimi të institucioneve të arsimit të lartë shqiptar dhe jo një filozofi tkurrjeje e rrënimi. E para i shërben interesit tonë kombëtar për një arsim të lartë cilësor e demokratik dhe na afron me Europën dhe botën e qytetëruar, ndërsa e dyta, përkundrazi, na mban larg prej tyre.

Kohët e fundit po bëhet një zhurmë e madhe me sponsorizim të qartë qeveritar rreth “rezultateve” të akreditimit të universiteteve shqiptare, të shpallura zyrtarisht së fundmi edhe nga ASCAL. Shqiptarët po shohin një spektakël të shëmtuar mediatik, ku spikasin sulmet poshtëruese e fyese ndaj Universitetit të Tiranës, gjigandit të arsimit të lartë në Shqipëri, institucionit prestigjioz të themeluar gjashtëdhjetë vjet më parë, me kontributin e elitës intelektuale shqiptare. Ky universitet jo vetëm që mundi të mbijetojë me dinjitet në kohët e errëta të komunizmit, por mori përsipër një mision fisnik duke u bërë bartës i njërës prej kthesave më të rëndësishme në historinë moderne të Shqipërisë: shembjes së diktaturës më të egër e më brutale të Europës dhe instalimit të pluralizmit dhe demokracisë në Shqipëri. Studentët dhe pedagogët e këtij universiteti sfiduan diktaturën, flakën tej me guxim simbolet e diktatorit Enver Hoxha, nxorën nga gjiri i tyre forcën më të madhe antikomuniste, Partinë Demokratike dhe e bashkuan Shqipërinë me Europën dhe botën e përparuar demokratike.

Gjatë tërë periudhës postkomuniste e deri sot, në 60-vjetorin e tij, Universiteti i Tiranës, duke zotëruar potencialet akademike e studentore më të mira e më të fuqishme në vend, ka qenë dhe mbetet promotori kryesor i zhvillimit dhe modernizimit të Shqipërisë, prodhuesi më i madh i ekspertëve, specialistëve, menaxherëve dhe studiuesve të sektorëve jetikë të ekonomisë, kulturës e politikës në vend.

Universiteti i Tiranës, sot është institucioni që ka spektrin më të gjerë të lidhjeve me universitete të njohura në mbarë botën, që ka shkëmbime akademike e studentore intensive si me institucionet analoge të hapësirës shqiptare, ashtu edhe me ato të huaja, një institucion që e zhvillon procesin mësimor dhe veprimtarinë kërkimore të orientuar drejt standardeve bashkëkohore të Perëndimit, një institucion që ka zhvilluar e zhvillon projekte të rëndësishme kombëtare e ndërkombëtare, të cilat kanë efekte të drejtpërdrejta në përmirësimin dhe konsolidimin e parametrave të cilësisë së mësimdhënies dhe kërkimit.

Gjithçka u përmend më lart, e bën Universitetin e Tiranës më të preferuarin dhe më të kërkuarin në radhën e universiteteve shqiptare, gjë që tregohet qartë edhe në statistikat zyrtare që disponon Ministria e Arsimit për raundin e parë të regjistrimeve në universitete.

Në këto kushte, habitet i madh e i vogël në Shqipëri kur dëgjon ose sheh në media të shpallen nga Bordi i Agjencisë Shqiptare të Akreditimit rezultatet e akreditimit të universiteteve shqiptare, ku Universiteti i Tiranës gjendet i rreshtuar në fund, si më i dobëti në vend! Duket e pabesueshme, por ky rreshtim absurd paraqitet nën etiketën e Agjencisë Britanike të Sigurimit të Cilësisë (QAA), një nga agjencitë më prestigjioze në këtë fushë! Unë mendoj se skema të tilla rreshtimi nuk duken britanike, por farsa të përgatitura në zyra të caktuara, me qëllime të caktuara, për të goditur e diskredituar ikonat e trashëgimisë sonë kombëtare, ndër të cilat Universiteti i Tiranës zë një vend nderi.

Natyrisht, duke thënë këto fjalë për Universitetin e Tiranës, unë njoh mirë edhe mangësitë dhe problemet e këtij institucioni. Megjithatë, unë ashtu si gjithë shqiptarët, kam bindjen e plotë se ai vijon të jetë më i miri, më cilësori dhe më tërheqësi në Shqipëri. Nga ana tjetër, kjo nuk më bën që të mos vlerësoj lart rolin dhe kontributin e madh që kanë edhe universitetet e tjera publike e private për shkollimin e rinisë shqiptare. Për këtë arsye, ato duhen mbështetur pa rezerva nga qeveria.

Vetëm se dua të nënvizoj, që politika qeveritare ndaj operatorëve të arsimit të lartë duhet të jetë serioze, e drejtë, transparente dhe jodiskriminuese, në mënyrë që edhe prestigji i lartë i një kompanie të njohur, siç është Kompania Britanike e Sigurimit të Cilësisë së arsimit të lartë, të mos komprometohet e të njolloset në mjedisin shqiptar.

http://www.panorama.com.al/arsimi-shqiptar-viktime-e-papergjegjshmerise-se-kabinetit-rama/

Read More

OpenData.al publikon nje panorame mbi gjendjen financiare te institucioneve te arsimit te larte privat

Shoqëri Biznesi që funksionojnë si Universitete Jo publike Dhjetor 2015

^{Griselda Rruci, 6 Janar 2017}

http://open.data.al/sq/lajme/lajm/id/1897/Shoqeri-Biznesi-qe-funksionojne-si-Universitete-Jo-publike-Dhjetor-2015#sthash.nTvkt2Pq.dpuf


Open Data Albania po hulumton mbi shoqëri biznesi që veprojnë si Institucione të Arsimit të Lartë apo Universitete Jo Publike. Të dhënat janë marrë nga databaza e Qendrës Kombëtare të Regjistrimit. Këto institucione funksionojnë dhe rregullohen në bazë të Ligjit nr. 80/2015,  me titull: Për Arsimin e Lartë dhe kërkimin shkencor në Institucionet e Arsimit të Lartë në Republikën e Shqipërisë. Institucionet e Arsimit të Lartë janë të organizuara në institucione publike, jopublike dhe publike të pavarura. Ato duhet të ofrojnë programe të licencuara të studimeve, për të cilat lëshojnë diploma pas akreditimit të institucionit dhe programit të studimit. Institucione jopublike, të arsimit të lartë janë persona juridik privat.

Veprimtaria që ato zhvillojnë mund të jetë fitimprurëse ose jofitimprurëse. Sipas Ligjit, llojet e institucioneve të arsimit të lartë janë universitetet, akademitë dhe kolegjet profesionale të larta. Universiteti është institucion i arsimit të lartë që vepron në fushën e arsimit, kërkimit shkencor, veprimtarive krijuese dhe profesionale. Universiteti duhet të ketë në përbërje të paktën tre fakultete. Universiteti ofron arsimim të lartë, zhvillim të dijeve, të shkencës, të inovacionit dhe profesioneve.

Gjithashtu një universitet në dallim nga të tjera njësi të arsimit të lartë, zhvillon kërkim shkencor bazë e të zbatuar, veprimtari krijuese, ofron shërbime dhe ushtron veprimtari të tjera, në përputhje me fushat e programeve të studimit. Universiteti ofron programe të studimit në të gjitha ciklet e studimeve të arsimit të lartë si edhe programe studimi me karakter profesional.

Nga hulumtimi ynë kemi arritur të gjejmë të dhëna të karakterit tregtar për njëzet e tre institucione. Prej tyre katër funksionojnë si organizma jofitimprurëse, OJF dhe fondacione. Konkretisht të regjistruara si jofitimprurëse janë "Hëna e Plotë" (Bedër), "Nehemiah Gateway", Akademia e Studimeve te Aplikuara "Reald", Vlorë dhe SHLP "Mesdhetare e Shqipërisë". Nëntëmbëdhjetë të tjera janë të regjistruara në QKR dhe veprojnë si shoqëri biznesi. Vetëm një nga shoqëritë institucione të arsimit të lartë, funksionon si aksionere SHA, ndërsa tetëmbëdhjetë të tjera janë shoqëri me përgjegjësi të kufizuar SHPK.

Në katërmbëdhjetë  raste shoqëria e regjistruar për të bërë të mundur aktivitetin e një Universiteti Jo Publik është shoqëri e zotëruar nga ortak individ. Në tre raste janë shoqëri mëma që zotërojnë aksione apo kuota të shoqërisë që funksionon si institucion i arsimit të lartë. Në një rast kemi ortak të miksuar individ dhe shoqëri. Tre institucione apo universitete jopublike kanë posedues individ të huaj, konkretisht “Epoka”, Logos dhe University of New York Tirana. Nëse shohim individët aksionar sipas ndarjes gjinore janë gjashtë femra që kanë kuota në këto shoqëri që funksionojnë si Institucione të Arsimit të Lartë.

Zotërues aksionar apo ortak në Shoqëri Biznesi Institucione të Arsimit të Lartë jo publik dhjetor 2016

Nëse shohim kapitalin themeltar të këtyre shoqërive rezulton se vlerën më të lartë e ka shoqëria Turgut Ozal Education, shoqëri nën të cilën funksionon Universiteti Epoka. Tetë janë shoqëri me kapital minimal prej 100 000 lekë. Dy nga shoqëritë kanë status si të Pezulluara tek aktiviteti tregtar.

Po njësoj mund të krahasojmë edhe të dhëna që përkojnë me Aktive Afatgjata Materiale investime afatgjata, në të cilat përfshihen Toka dhe Ndërtesa, Impiante dhe Makineri si dhe Instalime dhe Pajisje. Sa i takon aktiveve afatgjata materiale kompani me të dhëna më të larta për vitin 2015 rezulton shoqëria UFO me një vlerë rreth 3.2 milionë lekë.

Kapitali për Shoqëri Biznesi Institucione të Arsimit të Lartë jo publik dhjetor 2016

Një indikator tjetër janë kreditë që këto shoqëri tregtare kanë marrë në banka të nivelit të dytë. Vlerën më të lartë të kredive e shënon 'Epoka', pjesë e 'TURGUT OZAL EDUCATION', përkatësisht 1.14 miliardë lekë në vitin 2015. Xhiron më të lartë vjetore në vitin 2015 e ka kryer 'UFO', përkatësisht 1.5 miliardë lekë, ndërsa xhiron më të ulët 'IVODENT', përkatësisht 3.6 milionë lekë.

Xhiro Vjetore për Shoqëri Biznesi që funksionojnë si Universitete Jo Publike


Renditje e Shoqërive sipas kredimarrjes që kanë.
Kosto të punës apo pagesat që universitetet kanë bërë për burime njerëzore, staf akademik dhe personel sporti është një detaj kontabël i analizuar në kontekstin e këtyre kompanive. Konkretisht kompania me kosto më të larta për burime njerëzore është  shoqëria me të cilën funksionon edhe Epoka me 551 milionë lekë, ku duhet thënë se shoqëria ka edhe të tjera institucione arsimore veç Epokës. Kjo pasohet nga UFO me 327 milionë lekë dhe Universiteti Europian i Tiranës me 223 milionë lekë.

Në vitin 2015 tre nga pesëmbëdhjetë shoqëritë tregtare që veprojnë si universitete jo publike dhe për të cilat kemi informacion kontabël, janë shoqëri me humbje  ndërsa të tjerat rezultojnë me fitime.
Nga administratorët që drejtojnë këto shoqëri theksojmë se vetëm pesë raste janë femra. Në shumicën e shoqërive administratori është edhe ortak i shoqërisë.


Disa nga shoqëritë tregtare nuk veprojnë vetëm si institucione të arsimit të lartë dhe kanë në aktivitet tregtar dhe ekonomik edhe njësi të tjera në sektorin e arsimit dhe jo vetëm.

Të dhënat tabelare me informacion tregtar dhe kontabël për Shoqëritë e Biznesit ju mund ti gjeni në katalogun e të dhënave të Open Data Albania dhe Open Corporate Albania. Informacioni është pjesë e ekstrakteve të shoqërive tregtare publikuar në faqen zyrtare të Qendrës Kombëtare të Regjistrimit ndërsa komentet dhe analizat janë të ODA.

 http://open.data.al/sq/lajme/lajm/id/1897/Shoqeri-Biznesi-qe-funksionojne-si-Universitete-Jo-publike-Dhjetor-2015#sthash.nTvkt2Pq.dpuf

Read More

Analize mbi situaten ekonomike te sistemit te arsimit te larte privat

Gazetarja Ola Xama ka analizuar situaten financiare te tregut te arsimit te larte privat. Analiza permban kryesisht te dhena statistikore dhe financiare, por edhe spekulime. Ndersa grafiket jane te pakuptueshem pasi nuk kane informacione shtese mbi interpretimin e tyre (p.sh. si ai mbi xhiron). 

Ola Xama, Monitor, 17 Dhjetor 2016

http://www.monitor.al/biznesi-50-milione-euro-universiteteve-private-kush-e-mori-tregun-e-atyre-qe-u-mbyllen/

Komentet e vleresimit nga autori i blogut jane ne te kuqe. 
 
Dy vite pas mbylljes së gjysmës së universiteteve private nga ana e Ministrisë së Arsimit, ato që rezistuan, në pjesën më të madhe, kanë përmirësuar bilancet dhe kanë rritur fitimet e tyre. 23 shkollat e larta tashmë nuk po diskutojnë më rënien e xhiros vjetore, por janë futur në luftën e egër për të marrë sa më shumë studentë. 11 universitetet më të mëdha private qarkulluan 35 milionë euro në 2015 dhe fituan rreth 6 milionë euro, ndërsa tregu (përfshirë dhe 2 universitete OJF) vlerësohet se i kalon 50 milionë euro. Universitetet që morën tregun e atyre që u mbyllën

Nuk është vetëm çmimi i lartë që një shkollë private ofron për studentët (krahasuar me publiken) problemi i vetëm në tregun e arsimit. Cilësia e shkollave private hapi një debat të madh përpara disa vitesh se cila ofronte diploma cilësore dhe sa rëndësi kishte dija që ato jepnin për nxënësit, dhe sigurisht e ardhmja e këtyre studentëve. Në Shqipëri është e vështirë të matësh cilësinë e shkollimit dhe punësimin e brezave që dalin nga universitetet. Një arsye lidhet me faktin që nuk ka ende një listë orientuese të profesioneve për të cilat ka nevojë tregu. Së dyti, për shkak të antologjisë që është krijuar rëndom në këto vite: edhe nëse ke një diplomë të mirë në “shtet”, sërish mund të ngelesh pa punë!


Lulëzimi i shpejtë i biznesit “universitet” solli hapjen e mbi 50 të tillëve në Shqipëri deri në fund të 2013-s, ku dukej se në qendër të vëmendjes ishte prodhimi i sa më shumë diplomave, në një kohë që nuk kishte asnjë institucion që të bënte renditjen dhe orientimin e nxënësve se ku të shkonin dhe cili ishte më i miri. [Ne fakt eshte realizuar renditja ne vitin 2011 dhe orientimin e kryente Ministria dhe APAAL.] Por ky shërbim, me sa duket, rezultoi i leverdishëm për shumë familje të cilat kërkojnë të diplomojnë fëmijët e tyre, edhe pse në disa raste këta nxënës nuk e meritonin diplomën [Gazetarja nuk jep asnje shembull se kur ishte keshtu].
Numri i studentëve të regjistruar në shkollat private ka ndjekur një trajektore rritëse që prej vitit 2003, kur është hapur shkolla e parë e lartë private e deri në vitin shkollor 2011/2012, kur arriti rekordin, në rreth 35 mijë, sipas të dhënave të INSTAT.
Ky numër ra në rreth 31 mijë në vitin 2013-2014, kohë kur qeveria mbylli një pjesë të konsiderueshme të tyre dhe zbriti më tej në rreth 25 mijë në 2014/2015, duke rezultuar rreth 27% më i ulët se rekordi i 2011/2012.

Edhe pse në total, numri i studentëve në privat është ulur, universitetet që mbetën kanë shtuar studentët që mësojnë në këto ambiente mesatarisht me 100 nxënës për një shkollë. Të vetmit që kanë pësuar rënie të numrit të tyre në vitin shkollor 2014/2015 ishin Universiteti Europian i Tiranës, Universiteti i New York Tirana dhe Ivoclar & Vivadent. Ndërsa Universiteti Mesdhetar, Tirana Business University, Canadian Institute Of Tenchnology dhe Wisdom kanë dyfishuar numrin e studentëve. Gjithsesi, listën e shkollave më të mëdha vijojnë ta kryesojnë Albanian University (ish-UFO), që shtoi 563 studentë në vitin akademik 2014/2015 dhe Universiteti Europian i Tiranës, që gjithsesi pa një tkurrje me rreth 600 studentë për të njëjtin vit akademik.
Në vlerë absolute, shtesën më të lartë të studentëve në 2014/2015 e kishte Universiteti Mesdhetar, me 655 të tillë, i ndjekur nga Albanian University me 563, Marin Barleti me 500, Metropolitan me 482, Tirana Business University me 311. [Gazetares nuk i shpeton asnje koment mbi lidhjet politike te ketyre institucioneve me qeverine.]
 

Rilulëzimi i universiteteve private, tregu arrin 50 milionë euro
Edhe pse në vitin 2013, të ardhurat në shkollat e larta private filluan të binin, sot tregu i ngushtuar ia ka arritur t’u japë një xhiro më të madhe se 2013-a. Në këto dy vite, bilancet e shkollave private janë përmirësuar dhe fitimi është i mirë, po të kemi parasysh kontekstin ekonomik, ku shumë biznese me investime të majme ia dalin me vështirësi të mbijetojnë.
Nëse për të hapur një biznes në sektorin e naftës, bankave apo edhe bujqësisë të duhen miliona dollarë investime që të arrish të sigurosh fitim, paratë për të filluar një shkollë private janë shumë herë më të pakta. Mjafton të marrësh një godinë me qira, të blesh tavolina, karrige, kompjuterë, libra dhe ja ku u bë! Shpenzimet më të shumta të universiteteve janë për pagat e punonjësve dhe marketing. Por këto kosto, me sa duket, ia dalin të mbulohen më së miri nga tarifat që paguajnë studentët, të cilat nisin nga 2 mijë euro dhe shkojnë deri në 5 mijë euro për disa shkolla. [Asnje argument nga gazetarja mbi keto shifra, edhe pse ka shume studente qe nuk paguajne tarifa te plota.]
Për vitin 2014 dhe 2015, bilancet e universiteteve që konkurrojnë me njëri–tjetrin mbi bazë të numrit të studentëve dhe cilësisë së diplomave janë përmirësuar në mënyrë konstante. Xhiron më të madhe e zë Albanian University, me 15 milionë dollarë, i cili pasohet nga grupi Turgut Ozal, që ka në pronësi dhe Universitetin Epoka me 13 milionë dollarë dhe UET, me 7.8 milionë dollarë të ardhura.
New York, që ka një numër të vogël studentësh, por tarifa të larta krahasuar me mesataren, ka siguruar në fund të 2015-s 3.8 milionë dollarë të ardhura.
Universiteti Aldent ka shënuar rritje të fortë të të ardhurave, me 58%, në rreth 2.3 milionë euro.
Në total, 11 universitetet më të mëdha në vend (të regjistruara si biznese) qarkulluan 35 milionë euro në 2015-n, sipas xhiros së deklaruar në bilanc (shiko tabelën) me një rritje prej 11% me bazë vjetore dhe fitimet në total arritën në rreth 6 milionë dollarë. Këtu nuk përfshihen të dhënat e Universitetit Mesdhetar (Qendrës Mesdheu) dhe Zojës së Këshillit të Mirë, të cilët janë ndër më të mëdhatë, por janë të regjistruara si organizata jofitimprurëse dhe nuk dorëzojnë bilanc në Qendrën Kombëtare të Biznesit. Duke marrë në konsideratë që në arsimin e lartë privat ishin regjistruar në vitin akademik 2014/2015 rreth 25 mijë studentë dhe një tarifë minimale prej 2000 eurosh për student, tregu i universiteteve private llogaritet të qarkullojë të paktën 50 milionë euro në vit.


Norma të larta fitimi
Institucionet arsimore më fitimprurës janë Albanian University (ish-UFO), me një normë fitimi (para taksave) të lartë prej 32% në 2015-n, ndonëse në rënie në krahasim me një vit më parë, dhe Aldent, me një marzh prej gati 38%. Më pas renditet Marin Barleti, që ka dyfishuar normën e fitimit në gati 33%.
Universiteti Europian i Tiranës mori mbrapsht në formë fitimi (para taksave) 17%.
Disa prej shkollave të larta vijojnë ende me humbje, si Tirana Business University dhe Polis. Humbjet janë veçanërisht të larta për Institutin Kanadez të Teknologjisë.
Të zhytura në kredi e detyrime
Pothuajse të gjitha shkollat private kanë një kredi në bankë për të shlyer, dhe përveç huas së marrë për investime, e cila mbulohet nga interesa të ulëta, shumë prej tyre kanë detyrime në formën e overdrafteve apo kredive konsumatore të marra për situata emergjente. Si çdo biznes, edhe universiteti ka problemet e tij. Rastet më të shumta në mangësinë e të ardhurave janë nga vonesat në arkëtimet e pagesave të studentëve, të cilat më pas krijojnë dhe zinxhirë në vonesat e pagat e punonjësve në këto shkolla. Por një nga arsyet e këtyre kredive për disa nga universitetet janë dhe investimet që kanë dashur të bëjnë në ambiente më të mira. Këto në vite të ndryshme, kanë përmbysur dhe bilancet, të cilat mund të siguronin fitime të mira.
Si çdo shoqëri tregtare, shkolla të ndryshme kanë probleme të ndryshme. Situata financiare ka bërë që një pjesë e mirë e tyre të kenë shuma të konsiderueshme parash për të dhënë për qiratë ku kanë pasur godinat. Një universitet nuk ka paguar rreth 580 mijë euro qira, dhe në listë me të janë dhe tre të tjerë. Po ashtu detyrime janë akumuluar dhe për paga punonjësish dhe reklama.
Po sa rrezikojnë detyrimet të ardhmen e tyre? Që një biznes të jetë i shëndetshëm financiarisht, nuk duhet që totali i borxheve që ka, i cili përfshin detyrimet afatshkurtra dhe afatgjata, të jetë mbi 1.5 herë më i lartë se vlera totale e kapitalit të tij. E po ta marrësh në këtë lloj renditjeje, sërish universiteti më i mirë nga kjo pikëpamje është Albanian University. Detyrimet e kësaj shkolle janë më të vogla se kapitali dhe kanë koeficientin 0.4. Grupi shkollor Turgut Ozal, edhe pse nuk pati një fitim të lartë për vitin 2015, rezulton po ashtu me një raport të mirë të vlerës së detyrimeve ndaj kapitalit prej 1.17, ndërsa i treti është Aldent, me koeficientin 1.32, i ndjekur nga New York (1.64). Universiteti Europian i Tiranës ka vlerën më të lartë të detyrimeve përballë kapitalit të siguruar në këto vite. Sipas të dhënave të bilancit 2015, UET ka kredi prej 1.1 miliardë lekësh në Bankën Credins dhe Fondin Besa. Në total detyrimet e UET janë 9.7 herë më të larta se vlera e audituar e kapitalit nga eksperti kontabël, pas tij vjen Luarasi me një raport detyrime/kapital 6.23.
Henri Çili, administrator i UET, shpjegon se detyrimet e larta lidhen me një kredi që është marrë për financimin e kampusit të ri në Sauk. Pavarësisht se bilanci 2015 tregon një raport të përkeqësuar të detyrimeve, Çili thotë se pagesa e kredisë është e garantuar nga pasuritë e paluajtshme të grupit, konkretisht godina B e ndërtesave ekzistuese, e cila është dhënë në shfrytëzim. “Të gjitha pasuritë imobiliare dhe kapitalet e tjera janë të mbledhura në një grup të ri UET Enterprise Consulting dhe financimin e kampusit të ri në Sauk, projekt-idenë e të cilit e ka bërë Bashkim Zahaj, që do të bëhet kryesisht nga të drejtat pasurore mbi asetet që tashmë grupi ka (godina B e vendndodhjes aktuale) dhe do të përmbushë gati 75% të kostos”, thotë Çili.

Shpenzime të majme për rroga dhe marketing
Që të bësh biznes me universitete, patjetër që do të duhet të sigurosh një staf të mirë dhe me emër. Në konceptin e liberalizimit të tregut të punës dhe rritjes së vlerës së mësimdhënies, privatëve duhet t’iu dihet një “nder”: rivendosja e meritokracisë në pagat e profesorëve. Ndryshe nga sektori publik, i cili mund të ketë emrin më të njohur dhe të kërkuar nga studentët, pagat më të larta për t’u punësuar patjetër që janë te privati. Presidenti, rektori dhe dekani arrijnë në një rrogë gati 5-fish më të lartë se në shkollën shtetërore, e po ashtu afro dy herë më e madhe është edhe pagesa për pedagogët e ndryshëm.
Tërheqja e stafit akademik më të mirë në këto universitete solli dhe një hapje të tregut të lektorit, profesorit, doktorit. Tashmë janë studentët që zgjedhin ata, janë meritat që përcaktojnë shpërblimin që ata marrin.

I madh është edhe buxheti për marketing. Për disa vjet, universitete të ndryshme kanë pasur të barabarta kostot për pagesën e stafit me atë të marketingut që bëhet për studentët. Me sa duket, në një treg ku duhet të marrësh sa më shumë nxënës, reklama dhe shpenzimet për të janë një formë e mirë. [Asnje e dhene nuk paraqitet mbi kete pohim.]

A do të arrijnë të mbijetojnë privatët?
Tregu i universiteteve private mund të ofrojë “për të mbijetuarit” një të ardhme të mirë. Në bazë të numrit të studentëve dhe cilësisë së diplomës, ligji i ri në arsimin e lartë do t’i subvencionojë ata me para nga buxheti për të bërë liberalizimin e tyre. Por pyetja që ngrihet është se a do të ketë kjo një kosto për studentët që duan të ndjekin publiken? Çështja e dytë që shtrohet është se sa e dobishme është dhënia e parave disa bizneseve të cilat kanë në thelb të tyre fitimin, kur nuk dihet ende se sa studentë të dalë prej tyre janë punësuar, pa diskutuar dhe nivelin e pagës me të cilën fillojnë punë? Sot Shqipëria ka 23 universitete private, me afro 25 mijë studentë dhe 12 publike me 121 mijë studentë. A do të arrijnë të gjithë të sigurojnë punësim? A ia vlen të sakrifikojnë duke studiuar, duke paguar, duke humbur orët që mund të bënin një punë ku të siguronin të ardhura, në mënyrë që të marrin një diplomë? A do t’i vlejë kjo diplomë?
13 universitete private u mbyllën në vitin 2013, ku diploma e shumë prej studentëve që përfunduan arsimin e lartë pranë tyre, sot me sa duket paragjykohet, me apo pa të drejtë. Në një raport të Ministrisë së Arsimit, rezultoi se afro 900 nxënës të këtyre shkollave ishin të huaj, në një kohë që leksionet i merrnin në gjuhën shqiptare, shkeljet dhe cilësia e tyre vuri në pikëpyetje edhe diplomat e merituara të shumë prej studentëve që morën dije aty. Të vetmit të cilët përfituan, ishin ata që nuk arritën të përfundonin studimet në vitin që u mbyllën, por në bazë të krediteve të marra shkuan në universitetet e mbetura publike dhe private.

Kur universiteti kthehet në bar-kafe ose firmë ndërtimi
Universiteti Justiniani I rezulton të ketë ndryshuar emrin në U–I dhe pas problemeve me përmbaruesit, në fund të vitit 2014 ka ndryshuar objektin e aktivitetit nga “Përgatitja e specialistëve të lartë në fushën e shkencave juridike” në “Hapje bar-bufe, restorant” etj.
Objektin e aktivitetit e ka ndryshuar dhe Shkolla e Lartë Jopublike Vitrina, që është kthyer në studio projektimi dhe ndërtimi. Universiteti Argenti në Shkodër ka ndryshuar gjithashtu objektin e aktivitetit në firmë ndërtimi, ashtu si kishte qenë dhe në fillimet e aktivitetit. Është interesante se si firma ndërtimi, apo autoshkolla (në rastin e Vitrina) me lulëzimin e universiteteve private u kthyen në institucione arsimore.
Universiteti Kristal, një ndër më të mëdhenjtë që u mbyll, rezulton në QKB me status të pezulluar. Të pezulluar janë dhe Universiteti Planetar i Tiranës, Universiteti Ndërkombëtar i Tiranës etj.
Universiteti Sevasti & Parashqevi Qirjazi, pasi u pezullua në vitin 2014, është bërë sërish aktiv në shkurt të vitit 2016, teksa ka ndryshuar dhe pronësi (Robert Dako i ka shitur 100% të aksioneve Aleks Uldedaj). Blerësi ka marrë përsipër të paguajë dhe detyrimet tatimore. Shkolla nuk ka pasur ndryshim të objektit të aktivitetit.

http://www.monitor.al/biznesi-50-milione-euro-universiteteve-private-kush-e-mori-tregun-e-atyre-qe-u-mbyllen

Read More

Buxheti i arsimit per vitin 2016

Ministria e Financave ka publikuar (projekt-)buxhetin per vitin 2016. 

Dokumente: Link (pdf), tabele (excel) - ne mije (000) leke

Tabela 1: Projekt-buxheti per vitin 2016 

Institucioni	Total i shpenzimeve korrente	Shpenzime kapitale			Total shpenzime buxhetore
		Financim i brendshem	Financim i huaj	Total
Ministria e Arsimit dhe Sportit	32,968,310	306,000	410,000	3,470,000	36,438,310
Planifikimi, Menaxhimi dhe Administrimi	732,000	102,000	-	102,000	834,000
Arsimi Baze (perfshire parashkollorin)	19,768,400	1,358,000	-	1,358,000	21,126,400
Arsimi i Mesem (i pergjithshem)	5,802,609	900,000	200,000	1,100,000	6,902,609
Arsimi Universitar	6,088,000	500,000	210,000	710,000	6,798,000
Fonde per Shkencen	300,800	-	-	-	300,800
Zhvillimi i Sportit	276,501	200,000	-	200,000	476,501
Ministria e Punes	1,526,238	527,096	-	527,096	2,005,334
Arsimi i mesem profesional
Total	34,494,548	833,096	410,000	3,997,096	38,443,644

Perqindja qe ze arsimi ne buxhetin total eshte rreth 14%. Ndersa arsimi i larte dhe shkenca (fonde per shkencen dhe Akademine e Shkencave) eshte rreth 3% te totalit te buxhetit.

Ne krahasim me vitin 2014 buxheti eshte rritur duke marre parasysh ate te realizuar (shih ketu). 

Ne krahasim me vitin 2015, pa marre parasysh realizimin e tij, ne projekt-buxhet jane rritur shpenzimet e parashikuara per arsimin universitar (me 17%) dhe fondin e shkences (me 70%).

Tabela 2: Projekt-buxheti per arsimin- 2015

Institucioni	Total i shpenzimeve korrente	Shpenzime kapitale			Total i shpenzimeve korrente
Ministria e Arsimit dhe Sportit	36,160,480	2,669,500	300,000	2,969,500	39,129,980
Planifikimi, Menaxhimi dhe Administrimi	698,230	107,500	0	107,500	805,730
Arsimi Baze (perfshire parashkollorin)	23,592,920	1,354,708	0	1,354,708	24,947,628
Arsimi i Mesem (i pergjithshem)	6,161,971	537,292	200,000	737,292	6,899,263
Arsimi Universitar	5,355,590	342,000	100,000	442,000	5,797,590
Fonde per Shkencen	177,000	0	0	0	177,000
Zhvillimi i Sportit	174,769	328,000	0	328,000	502,769
Ministria e Punes - Arsimi i  Mesem (profesional)	1,323,570	227,692	400,000	627,692	1,951,262
Total	37,484,050	2,897,192	700,000	3,597,192	41,081,242

Read More