Showing posts with label Arsimi privat. Show all posts
Showing posts with label Arsimi privat. Show all posts

Monday, March 27, 2017

Debati Cili-Fuga deshmon per nivelin e perfaqesimit publik te institucioneve te arsimit te larte ne Shqiperi

Debati personal ndermjet dy eksponenteve te rendesishem te arsimit te larte me nje profil te theksuar publik, ndermjet Henri Cilit, administrator i Universiteit Evropian te Tiranes, dhe Prof. Dr. Artan Fuga, pedagog i Universitetit te Tiranes, deshmon per nivelin e perfaqesimit te figurave akademike ne vend. Me poshte po paraqesim dy shkrime te dy personazheve. Henri Cili, Gazeta Mapo, 11 Mars 2017
Tipike për një punist, në një status të tij në facebook me titull “Kujtimet e mia nga universiteti Europian i Tiranës”, Artan Fuga, i pa trimëruar si gjithnjë, kërcënon në fund të shkrimit.” …. unë nuk do të përtoj t’i ekzorcizoj të gjitha kujtimet e mia pak e nga pak nëse më jepet rasti sigurisht.”…….A thua se çfarë ka për të treguar e për të thënë rreth meje dhe UET!!!. Në fakt, në mënyrë të tërthortë apo të drejtpërdrejtë, të nënkuptuar apo të koduar, prej 3-4 vitesh profesor Artan Fuga ka replikuar shpesh herë, në distancë, me mua personalisht, me Universitetin Europian të Tiranës, me gazetën Mapo. Është rasti që, nisur nga faqja e parë e MAPO së fundjavës së kaluar “Fuga kundër Fuga”; Lufta për të impaktuar Bashën dhe Ramën, shoqëruar me karikaturën e mrekullueshme të Bujar Kapexhiut, shkruar nga gazetari Vladimir Karaj, të ngrihet një replikë e drejtpërdrejtë mes meje dhe Artan Fugës. Fillimisht, duhet të them që profesor Fuga, me rreshtimin e tij të fundit publik në krah të çadrës së opozitës, në fakt, na ka bërë një favor: ka kontribuar në legjitimimin e rreshtimit politik të figurave publike në raport me ngjarjet e mprehta politike duke pasur të drejtën të jenë njëkohësisht të rreshtuar dhe të pavarur. Eshtë për t’u konsideruar një arritje reale e demokracisë shqiptare sot ky fund i hipokrizisë se elitës. Eshte moment hapjeje dhe relaksimi të të gjithëve, në një kohë kur shoqëria shqiptare dhe hipokrizia e elitës intelektuale shqiptare duhet të kishte marrë fund me kohë, nëse këta individë do ta kishin konsideruar veten njerëz të lirë, të hapur, pa paragjykime dhe që mbrojnë idetë e tyre kudo ku këto ide shfaqen, përfshirë këtu dhe tek forumet dhe radhët e pozitës apo opozitës. Më mirë vonë se sa kurrë! Personalisht kam qenë gjithnjë partizan i kësaj dhe e kam konfirmuar me praninë time modeste në jetën publike. Që në vitin 2002-2003, u rreshtuam si liberalë të djathtë krah opozitës së atëhershme të Sali Berishës me gjithë ngarkesat që vinte nga viti ’97. Besoj se me të gjithë kolegët e tjerë thyem një mentalitet, duke qenë gjithë aq të angazhuar dhe gjithë aq të pavarur, pra një pavarësi nëpërmjet angazhimit tek idetë që besonim, tek vlerat që besonim apo personat që besonim se mund t’i ilustronin ato. Duhet theksuar, që në hyrje të këtij shkrimi gjithashtu që me profesor Fugën kemi qenë shumë miq që prej vitit 1999, prej studimeve të mia në Francë, po ashtu kemi vazhduar kooperimin më tej në forume, universitete vere, departamentin e gazetarisë dhe komunikimit në UT, në fillimet dhe në faza të ndryshme të Universitetit Europian të Tiranës . Po ashtu Profesor Fugës, i dedikoj personalisht nxitjen apo presionin moral,(sigurisht i dobishëm, sigurisht të dëshirueshëm prej meje) që unë të përfundoja studimet e mia doktorale në shkencat e komunikimit me profesor Zhak Barat, në universitetin e Paris II Sorbonë. Në vitin 2010, kur shkova për t’i dhënë fund doktoraturës sime, praktikisht u ndjeva i thyer ose i larguar përfundimisht nga rruga akademike për shkak të punës së madhe menaxheriale në administrimin e Universitetit Europian të Tiranës dhe thuajse i lëshova krahët. Falë presionit moral, intelektual, të profesor Fugës, u kandisa që të përfundoja doktoraturën dhe Fuga ka një rol shumë të madh këtu, duke u bërë praktikisht, bashkëudhëheqësi i saj dhe duke më ndihmuar në konceptim, korrektim, redaktim dhe pjesë të caktuara teorike të këtij punimi, së bashku me kolegen Luljeta Progni, e cila realizoi “field rechearch-kërkimin në terren”, duke intervistuar më shumë se njëzet e ca protagonistë politikë dhe të komunikimit politik në Shqipëri. Si përfundim, në mars të vitit 2012, përfundimi i doktoraturës i takon kësaj mbështetjeje apo presioni intelektual të profesor Artan Fugës. Jo vetëm aq, por me profesor Fugën kishim plane të mëdha rreth UET-it, ku planifikonim që deri në fillim të vitit akademik 2012-2013, pas një kooperimi të gjatë si pedagog i jashtëm dhe si konsulent, profesor Fuga të vendoste në lidhje me propozimin tim për të qenë “plotësisht në UET ose plotësisht jashtë UET-it”, pasi kishte marrë propozimin për të qenë president i Universitetit Europian të Tiranës. Profesor Fuga e pa me vend, për arsyet dhe konceptimin e tij, që të mos e pranonte këtë ofertë. E falënderova, e respektova shumë në këtë vendim të tij, por tashmë universiteti kishte marrë udhë dhe kishte ardhur koha që më në fund universitetet private të diferencoheshin në qëllimet, statusin, profilin dhe “luftën” e tyre për t’u legjitimuar në jetën publike si aktorë të barabartë, konkurrues dhe jo si aktorë plotësues dhe për të strehuar disa lloje të caktuar studentësh, të cilët nuk gjenin vend në universitetin shtetëror. Kaq! Që prej asaj kohe, profesor Fuga, edhe pse ishte ai që refuzoi kooperimin me UET më tej, vazhdimisht ka adresuar sulme me nëntekst, me simbole dhe tani së fundmi edhe me tekst direkt ndaj sektorit privat në përgjithësi dhe Universitetit Europian të Tiranës në veçanti, por mbi të gjitha ajo që spikat është kundërshtimi që i bëri profesor Fuga “Reformës universitare Rama”, situatë të cilën do gjej rastin ta shpjegoj më poshtë. Priftërinjtë e vonuar të universitetit shtetëror Më shumë se aq, debati për reformën universitare Rama, për shkak të ndjeshmërisë që ka ky sektor në një shoqëri demokratike, nxori në pah ose krijoi një tension shumë të dobishëm për shoqërinë tonë, atë midis militantëve të vonuar të sektorit shtetëror dhe reformistëve, të cilët tek reforma universitare Rama gjetën një shprehje ose një ballafaqim të fortë. Gjendja e sektorit të arsimit të lartë shqiptar, ku sektori shtetëror dominon më shumë se 90% të sistemit dhe i sektorëve të tjerë shtetërorë, siç është rasti i shëndetësisë ishte dhe është alarmante. Nevojë për reformimin e tij dhe forcat inerciale për të ruajtur status quo-në u ndeshën dhe vazhdojnë të ndeshen gjithnjë e më shumë, duke krijuar dhe duke centrifuguar ose agreguar në hapësirën publike ide, pikëpamje dhe qëndrime të cilat tashmë kanë marrë një formë të plotë dhe palët janë shfaqur. Nga njëra anë grupe interesi (ku bëj pjesë dhe unë) profesorë, gazetarë, analistë, intelektualë, kanë kërkuar një sektor të arsimit të lartë më konkurrues, në mos plotësisht konkurrues, kanë kërkuar një sektor ku gjërat të lëvizin, ku gjërat të marrin vlerën e vërtetë, të mbështesin kategori ose shtresa të caktuara, ku të mbështeten dhe të promovohen standardet ndërkombëtare më të avancuara, të kapërcehet prapambetja jonë disa shekullore në edukim, falë komunikimit të shpejtë me botën moderne, teknologjisë e kështu me radhë. Nga ana tjetër, një grup tjetër profesorësh, simbol i të cilit është profesor Fuga kanë dashur status quo-në, kanë dashur vazhdimin e sektorit shtetëror, ose një lloj konceptimi të reformës, i cili minimumi nuk dihet ç‘është, maksimumi është vazhdim i kësaj status quo-je dhe monopoli. Unë personalisht mendoj dhe ndaj plotësisht këtë ide: ndershëm , hapur, qartë, hapur me opinionin publik dhe aktorët shoqërorë nxënësit, prindërit dhe studentët: Duhet sa më parë dhe sa shpejt të adoptojmë në Shqipëri sistemin më të avancuar universitar sot në botë: modelin anglosakson të arsimit të lartë. Nga ana tjetër, të kërkosh të ruash status quo-në në universitetin publik ku përditë harxhohen para publike, blihen dhe shiten provime, shkëmbehen favore të natyrave nga më të ndryshmet, ka nepotizëm, ka prapambetje në kërkimin shkencor, ka cilësi bërrnut të produktit universitar apo kërkimor, me përjashtime të rralla, edhe pse përdoret materia gri më e mirë e Shqipërisë, është thjesht jo vetëm kundër interesit publik por është thuajse – kriminale kundrejt brezave dhe shoqërisë shqiptare. Profesor Fuga e ka aparatin që ta dijë këtë, e ka aparatin ta konceptojë, e ka aparatin ta analizojë. Atëherë përse e bën? Përse një kundërshtim kaq i jashtëzakonshëm i reformimit të arsimit shqiptar dhe adaptimit të tij me nivelet më të avancuara, siç është bërë e modës, kryesisht modelet anglo-saksone, të ndërtuara sipas parimit “efikase përmes pagesës dhe solidare përmes bursave”, me diversitetin e tyre non- profit ose privat por gjithsesi jo shtetëror. Sistem që është i provuar prej vitesh dhe dekadash në klasifikimet më të sofistikuara të universiteteve botërore ku qëndron në majë. 90-95% e universiteteve më të mira të botës janë të kësaj filozofie, që në thelb ka konkurrencën, meritokracinë, pagesën dhe solidaritetin për shtresa, degë ose kategori sociale të caktuara, të inkuadruara në parimin e famshëm të affirmative action. Përse e bën pra kur e di se si janë modelet, avantazhet, dizavantazhet etj etj? Eshtë ideologjikist i majtë, është punist, ështe nostalgjik? Priftërimi i rremë pro publikes Mirëpo, do të isha shumë dakord me një punist të vërtetë, me një komunist po të doni, me të gjithë ata që e kërkojnë sektorin shtetëror edhe në prodhimin e çokollatave, edhe në përgatitjen e studentëve, edhe në prodhimin e gjilpërave apo në çfarëdo lloj forme tjetër. Do të isha absolutisht dakord sepse komunistë, punistë të kësaj natyre ka dhe do të ketë në të gjithë botën. Por më duket se priftërimi ose militimi i vonuar i Fugës për shtetërorin ka karakter hipokrit. Karakteri hipokrit i kësaj ilustrohet më së miri në faktin se, në radhë të parë, profesor Fuga prej gati 15 vjetësh vazhdon të qëndrojë më shumë se gjysmën e vitit jashtë vendit dhe të paguhet 365 ditë të vitit me paratë publike dhe me taksat tona. Profesor Fuga është i parimit “bëni si them unë, por mos bëni si bëj unë”, vetë ai ka qenë dikur një individ shumë i përfshirë në sektorin privat, në disa prej universiteteve private, ka qenë anëtar bordesh, ka dalë nëpër reklama para publikut siç është rasti i “Marin Barletit”, ka botuar në shtëpi botuese të universiteteve private, ka dalë në kopertina, ka dhënë mësim në 5-6 universitete private ose të pavarura, vetëm në Universitetin Europian të Tiranës profesor Fuga ka marrë më shumë se 110 mijë Euro pagë, si mësimdhënie ose si konsulent akademik. I ka merituar dhe ka respektuar çdo gjë të kontratës që kemi pasur. Imagjinoni një gjë e tillë e shtrirë në 4-5 universitete dhe në vite të tëra duhet të jetë së paku 400-500 mijë Euro. Nëqoftëse qëndron vetëm 4 ose 5 muaj në Shqipëri në punën që paguhesh me paratë publike, në qoftë se ti ke marrë 400-500 mijë Euro nga sektori privat, përse të mos u ofrosh të tjerëve supën e ftohtë dhe të shpifur të universitetit shtetëror? Pse të mos penalizosh të ardhmen e studentëvë shqiptarë. Sepse vetë ke zgjidhje ose forma të tjera. Pse të mos ju ofrosh kolegëve të rinj vegjetimin e mjerë në këtë sektor dhe të manipulosh në facebook në lidhje me universitetin shtetëror apo atë privat? Shkurt, ka nevojë që ky militim i profesor Fugës ndaj publikes të paraqitet në pamjen e tij të plotë dhe jo thjesht në predikimet online apo publike të cilat janë së paku ose pabazë ose janë të paplota, sepse nuk deklarohet ana tjetër e qëndrimit të profesor Fugës ndaj sektorit privat, tipike e parimit “ha bukën e turkut dhe bëj duanë kaurit” siç thotë një fjalë e urtë. Rreth keqinformimeve për reformën universitare Rama Ligji i ri arsimit dhe reforma universitare Rama ka qenë thelbi ose kali i betejës së këtij kundërshtimi. Kjo reformë ka ndeshur një rezistencë të jashtëzakonshme, e cila duhet thënë që është efikase deri në një farë mase. Ajo ka pasur vullnetin e hekurt të Kryeministrit Rama për ta çuar atë përpara sipas një vizioni të tij të rrugës së tretë, i cili parashikon derivimin e universiteteve të themeluara në mënyrë private ose shtetërore drejt një forme të tretë drejt universiteteve të pavarura nonprofit, por në thelb është bërë shumë e ndrojtur, është penguar dhe është bërë thuajse jofunksionale deri tani. Ligji i ri arsimit të lartë është produkt i kësaj mazhorance dhe është një premtim elektoral i Ramës që në vitin 2013. Në programin elektoral të Ramës flitet qartësisht për një trajtim të barabartë, me një kut me një masë dhe për konkurrencë në sektorin e arsimit të lartë. Sigurisht, sektori privat dhe UET nëpërmjet presidentit të universitetit, profesor Civicit, kemi qenë pjesë aktive e reformës dhe e debatit, por kjo është një reformë tipike e një qeverie të majtë, vetëm 3 nga 11 anëtarët e komisionit kanë qenë nga universitete jo shtetërore dhe ajo nuk parashikon në mënyrë absolute kalimin e parave publike në sektorin privat, përveç fondit të ekselencës apo kërkimit shkencor, gjë që kështu ka qenë gjithmonë. Kemi debatuar hapur, qartë dhe në çdo forum e media për opsionet tona, por reforma universitare Rama është produkt i qeverisë socialiste të Edi Ramës dhe frymëzimit të saj “të rrugës së tretë”. Ajo është një reformë liberalizuese por jo liberale. Eshtë reformë e majtë, por është e rrugës së tretë. Ligji i ri arsimit të lartë vetëm sa hap një premisë, ai i jep fund universitetit punist dhe prandaj është shumë e shqetësuar një kastë profesorësh. Ligji ka liberalizuar të drejtën për kualifikim shkencor të ciklit të tretë, titujt dhe gradat dhe i ka thënë fund monopolit punist të kualifikimit shkencor vetëm tek universitetet shtetërore. Ligji ka mundësinë të krijojë një panoramë të re, edhe pse përmes shumë vështirësive, në sistemin e arsimit të lartë. Kjo është e vërteta dhe është absurde që Partia Demokratike, sot në opozitë e cila dikur premtonte një opsion shumë më liberal të parimit “paraja ndjek studentin”, e vënë disa herë në gojën e ish-Kryeministrit Berisha apo Lulzim Bashës, sot të kërkojë anulim të këtij ligji apo të vijë tek opsionet e profesor Fugës në lidhje me këtë ligj. Por këto janë llogaritë elektorale të PD-së dhe me sa duket kursi populist në të cilin bien opozitat në këtë vend. Rreth neutralitetit të Universitetit Europian te Tiranës Universiteti Europian i Tiranës shpesh herë anatemohet në jetën publike, duke u lidhur ose me emrin tim ose me qëndrimet e mia publike. Universiteti Europian i Tiranës duhet sqaruar shpejt e shpejt, pa u bërë bezdisës për publikun, se është një organizatë shumë më e madhe se unë. Unë e administroj atë ekonomikisht, por ai është një forcë intelektuale, akademike dhe e materies gri shumë më e madhe dhe krejtësisht jashtë meje. Në Universitetin Europian të Tiranës, të paktën që prej vitit 2010, janë së paku më shumë se 100 pedagogë të brendshëm të rrymave, ideve dhe angazhimeve të ndryshme. Universiteti e ka zgjedhur qartësisht lirinë e tij, të jetë një organizatë neutrale, jo duke qenë sterile por duke qenë universalisht e hapur. Në Universitetin Europian të Tiranës ka pedagogë të të gjitha qëndrimeve dhe pikëpamjeve. Në UET qarkullojnë debate, ide, pikëpamje, profile njerëzore apo intelektuale të të gjitha ngjyresave, duke kryer funksionin më normal të një universiteti në një shoqëri demokratike si një qendër mendimi, një platformë e hapur në funksion të zhvillimit të vendit. Si i tillë nuk ekziston asnjë anësim politik i Universitetit Europian të Tiranës, nuk ekziston asnjë qëndrim politik i Universitetit Europian të Tiranës, sepse kjo është e panatyrshme për çdo universitet dhe nuk ka si të jetë tek ne. UET- i është një qendër heterogjeniteti dhe sot pedagogët apo dhe ish-pedagogët mund t’i gjesh me shumicë në çadër si Nevila Xhindi, Ina Zhupa, Arbi Agalliu, Besart Kadia, Oriola Pampuri, Mateo Spaho, Nevila Nika, Belina Budini; mund t’i gjesh me shumicë në mazhorancë si Odeta Barbullushi, Ervin Mete, Gentian Elezi e kështu me radhë, drejtorë të agjencive të rëndësishme si Genti Beqiri, Manol Simo e kështu me radhë. Është qesharake të mendosh të politizosh një organizatë e cila ka dëshmuar qartësisht një emancipim, një hapje dhe një funksionim me kohë brenda parametrave të një shoqërie demokratike. UET ka qenë i hapur dikur për liderin e opozitës Edi Rama, ka qenë i hapur për kryeministrin Berisha dje, është i hapur sot për liderin e opozitës Lulzim Basha. Asgjë s’ka ndryshuar në lidhje me neutralitetin e UET-it si një organizatë e hapur ndaj të gjithëve, si një platforme idesh dhe debatesh. Përpjekja për ta politizuar UET, është qesharake. Sepse përditë përgënjeshtrohet nga spektri i gjerë dhe i plotë i aksioneve të universitetit në hapësirën publike. UET është një organizatë profesionale e mësimdhënies dhe kërkimit shkencor, e cila përpiqet duke respektuar lirinë akademike të kërkimit shkencor të impaktojë zhvillimin e vendit përmes ideve, specialistëve dhe mekanizmave akademike. Reputacioni i UET, tashmë prej 11 vjetësh në sektorin e arsimit të lartë, nuk ka nevojë për prova të tjera se sa akreditimet zyrtare dhe ndërkombëtare, sesa parametrat e cilësisë ( kemi diplomuar jo më shumë 6500 studentë nga rreth 15 mijë studentë të regjistruar në 11 vjet) dhe gjithë ajo punë gjigante dhe cilësore që bëhet përditë në UET. UET po ashtu mund të mbështesë plotësisht ose pjesërisht me bursat e plota të pjesshme më shumë se 2500 studentë për të ardhur te sistemi i ri i bursave sipas parimit të “afirmative action”, bursat ‘Pashko’. Kemi kontribuar si korporatë përmes përgjegjësisë sociale në 10 vjet me më shumë se 5 milionë euro, mbështetje për veprimtari shkencore, kulturore, sportive, mediatike etj., etj. Kushdo që etiketon UET, shpif, deformon apo insinuon, reflekton asgjë më shumë se një fenomen banal. Idetë e mia personale, kam pasur rast t’i shpreh në publik përmes gazetës Mapo, profilit tim dhe bindjet e mia si liberal kam rast t’i shpalos ndarazi tek Fondacioni për Lirinë Ekonomike. Të fundit fare, por jo më të parëndësishmet E fundit, por sidoqoftë t’i kthehemi të parës, angazhimi juaj profesor Fuga në lidhje me kauzën e fundit të opozitës është absolutisht i mirëpritur, madje është i vonuar, sepse në jetën publike gjithkush është i mirëpritur dhe nuk mund të gjykohet nga qëllimet, idetë dhe pikëpamjet dhe nuk duhet t’i lejojë vetes të gjykohet nga të tjerët. Askush nuk duhet t’ju gjykojë profesor Fuga se përse e bëni këtë dhe nuk keni të drejtë të gjykoni kënd përse mban një qëndrim apo jo. Le të vijmë te argumentet, duke flakur tej statuset, qëllimet, arsyet, inkonshin, arsyen e tërthortë apo të drejtpërdrejtë, sepse në fund të fundit ndoshta na shkon më mirë shprehja “Ne jemi të gjithë të angazhuar, ne jemi të gjithë të pavarur”. Si përfundim, profesor Fuga në këtë debutim të ri tëndin në angazhimin direkt në politikë, shumë të mirëpritur, dua të theksoj diçka, më shumë se sa për ju, për Lulzim Bashën. Nuk di nëse ju jeni angazhuar me Bashën ngaqë ai ka thënë se do të anulojë ligjin e arsimit të lartë, por e vërteta është se jeni duke e ndotur me ca punizëm diskurin e Lulzim Bashës, madje me shumë punizëm diskurin e një partie të djathtë. Me tezat tuaja që shpesh herë i merr zoti Basha, të tipit “të heqim financimin privat për partitë politike”, “asnjë para publike për sektorin privat”, “të forcojmë sektorin shtetëror në shërbimet publike” etj., Lulzim Basha është duke tradhtuar frymën liberale, është duke deformuar karakterin e djathtë të programit të Partisë Demokratike dhe mbi të gjitha është duke mohuar vetveten e shkuar, por pa e thënë këtë. Është zgjedhja e tij, është basti elektoral dhe në një farë mënyre publiku do ta vlerësojë. Si përfundim, kam pasur një vëmendje të shtuar ndaj jush për shkak të ideve tuaja, pikëpamjeve tuaja dhe të diskurit tuaj filozofik. Ndërsa nuk kam aspak interes ndaj rolit aktual, atë të një njeriu të angazhuar publik dhe politik, sepse nuk keni marrë asnjë pozicion origjinal, thjesht keni rënë në një përtëritje të kamufluar të punizmit. Këtë rolin tuaj të fundit e njoh vetë mirë, militoj prej vitesh në kampin e ideve liberale dhe reformuese. Prej profesionit tim të vjetër si ish-gazetar apo rolit të sotëm si botues, e kam parasysh çfarë ndodh, pse bëhet dhe si bëhet. PS: Lidhur me Iniciativën për Tiranën e vitit 2011, ju them se gënjeni plotësisht. Ajo nismë, për të cilën jam krenar se prodhoi politikanin Lulzim Basha, nuk ishte e UET, vetëm 3 nga 31 pjesëtarët e asaj liste njerëzish të respektuar në qytet, të majtë e të djathtë, ishin atëherë pedagogë të brendshëm në UET. Ne ftuam pa hile të dy kandidatët në debat për qytetin dhe askush nuk pati ndonjë presion për të marrë pjesë. As ti. Por meqë kam nisur të merrem me ju, kjo është e fundit gënjeshtër dhe insinuatë që ua fal. Pas kësaj, do të jetë zyra juridike që do të merret me deklaratat tuaja ose të kujtdo tjetër nëse ato do të përbëjnë “shpifje, fyerje, dëmtim të reputacionit”. Paratë e dëmshpërblimit që do të fitoj nga këto padi do t’i çoj në favor të veprimtarive të mia jofitimprurëse, në kuadrin e Institutit Europian PASHKO për të promovuar frymën liberale në këtë vend.
Artan Fuga, Panorama, 6 Mars 2017 Kujtime të mia nga universiteti europian i Tiranës
Shkrimi nga gazetari Vladimir Karaj, dje në mapo, media ngjitur me universitetin europian të Tiranës, me pronar Henrin, më solli shumë kujtime nga koha, nja gjashtë a shtatë vite më parë kur jepja ndonjë kurs leksionesh atje, dhe me këshilla e sugjerime përpiqesha të ndikoja të formatohej si duhej që kjo shkollë të ishte sipas meje, jo sikurse është. Dhe më lindi ideja që ndonëse unë dua ta harroj atë histori të shkuar personale në karrierën time, një dështim atje për mua, (në planin tim personal, sepse nuk dua dhe as më intereson të jap këtu dhe tani gjykime për institucionin) sa herë mapua ose individë të tjerë atje të kenë dëshirën për t’u marrë me mua, shtyrë nga pasione që unë ua di burimin, të keqpërdorur, po të më ndodhin reminishenca, do t’ja tregoj këto publikut në formë kujtimesh. Tani të gjithë rrëfejnë histori nga jeta e tyre, pse mos tregoj edhe unë ndonjëherë, sipas rastit! Dhe m’u kujtua se shkrimi i mapos nënshkruar nga Vladimir Karaj më sulmonte, mbështetur nga karikatura shumë miqësore e karikaturistit të talentuar, aktori i njohur, specialisti i dizajnit zoti Bujar Kapexhiu, se kam humbur pavarësinë dhe shfaq politizime të anshme. Si duket më kanë harruar – thashë me vete. Më kujtohet viti 2011. Në Universitetin Europian të Tiranës vendosej gjithçka në dispozicion të kandidimit dhe të fushatës elektorale të Lulzim Bashës për postin e kryetarit të bashkisë të Tiranës. Përballë tij ishte Edi Rama që në atë kohë ishte tashmë kryetar bashkie dhe përpiqej ta mbante atë post. Ë mo ju kujtohet apo jo? Po, mo po; Lulzim Basha i sotëm dhe Edi Rama i sotëm. Universiteti Europian i Tiranës, që sot ka këtë mapon e papolitizuar, atëhere vinte në dispozicion të fushatës të zotit Lulzim Basha salla, karrige, studentë, madje edhe pedagogë. Henri atëherë mobilizonte prapa një nisme gjoja “Inisiativa për Tiranën” intelektualë që t’a mbështesnin zotin Basha. Ju kujtohet? Shkruante shtypi pranë zotit Rama atëherë. Në takimet që bëheshin lihej edhe një karrige për zotin Rama, krejt në mënyrë provokative, sipas meje, ku ai duhej të vinte të dëgjonte intelektualët e “Inisiativës për Tiranën”, mbështetës de facto të zotit Basha, të moderuar nga stafi i tij, që sigurisht dhe në mënyrë të natyrshme bënte fushatën e vet elektorale, partiake, personale, si kudo, që ta vendosnin pra këtë kandidatin tjetër, Edi Ramën, për shpatulla për muri. Nga organizuesi i këtyre takimeve në Universitetin Europian të Tiranës kisha goxha presion të fortë që edhe unë të bëja pjesë si në Iniciativën për Tiranën, gjoja intelektuale dhe e pavarur, ashtu edhe të flisja në takimet elektorale të asaj kohe. Përndryshe më thoshte ai atëherë do të isha indiferent, neutral, nuk do të luaja rolin tim si intelektual që duhet të angazhohet në politikë, etj. Nuk pranova dhe iu thashë hapur, sinqerisht, fort: Jo! Ka plot dëshmitarë për këtë. Jo se kisha gjë kundër Lulzim Bashës. Ai për mua gjithmonë ka qenë dhe mbetet një politikan, intelektual, dhe njeri që sipas meje i ka të rrallë shokët në Shqipëri, në të gjitha anët e politikës shqiptare, por kisha arsye të tjera për të refuzuar. E para, nuk isha dakord që universiteti europian i Tiranës si institucion dhe agjenci e depolitizuar të angazhohej qoftë edhe nën zë ose me salla a të tjera në një fushatë politike, elektorale. E dyta, sepse grupimi “Inciativa për Tiranën, megjithëse atje bënin pjesë intelektualë të nderuar, nuk ishte në thelb si iniciativë qytetare, por si mbështetje elektorale e zotit Basha. Moderohej nga stafi i këtij të fundit. Ky fakt mjafton ta vërtetoj. E treta, ndonëse nuk kam pasur kurrë kontakte me Edi Ramën sakohë që ai ishte dhe është në politikë, nuk më dukej korrekte t’i ngrihej atij apo kujtdo tjetër një rreng atëherë duke e ftuar të merrte pjesë a të ndodhej në mjedise para “gjykatësve” që në prapavijë e në të vërtetë asokohe ishin mbështetës dhe pranonin të moderoheshin nga stafi elektoral i zotit Basha. Ishte një rreng i ulët Vladimir Karaj, por ti mbase nuk e di sepse atë kohë ti punoje në vend tjetër dhe për të tjerë njerëz. Si i pavarur sigurisht. Si Henri atëherë dhe tani! Ja këto kujtime m’u ngjallën dhe thashë përse të mos nis t’i tregoj sa herë mapua që andej nga bregu i Lanës do të më ngjalle reminishenca! Jo për t’u lavdëruar, aspak, nuk kam bërë asgjë, por për të treguar se pavarësia ime politike nuk nis sot. Por, disave duhet t’ua kujtosh. Dhe unë nuk do të përtoj t’i ekzorcizoj të gjitha kujtimet e mia pak e nga pak nëse më jepet rasti sigurisht.

Friday, January 20, 2017

OpenData.al publikon nje panorame mbi gjendjen financiare te institucioneve te arsimit te larte privat

Shoqëri Biznesi që funksionojnë si Universitete Jo publike Dhjetor 2015

Griselda Rruci, 6 Janar 2017


http://open.data.al/sq/lajme/lajm/id/1897/Shoqeri-Biznesi-qe-funksionojne-si-Universitete-Jo-publike-Dhjetor-2015#sthash.nTvkt2Pq.dpuf


Open Data Albania po hulumton mbi shoqëri biznesi që veprojnë si Institucione të Arsimit të Lartë apo Universitete Jo Publike. Të dhënat janë marrë nga databaza e Qendrës Kombëtare të Regjistrimit. Këto institucione funksionojnë dhe rregullohen në bazë të Ligjit nr. 80/2015,  me titull: Për Arsimin e Lartë dhe kërkimin shkencor në Institucionet e Arsimit të Lartë në Republikën e Shqipërisë. Institucionet e Arsimit të Lartë janë të organizuara në institucione publike, jopublike dhe publike të pavarura. Ato duhet të ofrojnë programe të licencuara të studimeve, për të cilat lëshojnë diploma pas akreditimit të institucionit dhe programit të studimit. Institucione jopublike, të arsimit të lartë janë persona juridik privat.

Veprimtaria që ato zhvillojnë mund të jetë fitimprurëse ose jofitimprurëse. Sipas Ligjit, llojet e institucioneve të arsimit të lartë janë universitetet, akademitë dhe kolegjet profesionale të larta. Universiteti është institucion i arsimit të lartë që vepron në fushën e arsimit, kërkimit shkencor, veprimtarive krijuese dhe profesionale. Universiteti duhet të ketë në përbërje të paktën tre fakultete. Universiteti ofron arsimim të lartë, zhvillim të dijeve, të shkencës, të inovacionit dhe profesioneve.

Gjithashtu një universitet në dallim nga të tjera njësi të arsimit të lartë, zhvillon kërkim shkencor bazë e të zbatuar, veprimtari krijuese, ofron shërbime dhe ushtron veprimtari të tjera, në përputhje me fushat e programeve të studimit. Universiteti ofron programe të studimit në të gjitha ciklet e studimeve të arsimit të lartë si edhe programe studimi me karakter profesional.

Nga hulumtimi ynë kemi arritur të gjejmë të dhëna të karakterit tregtar për njëzet e tre institucione. Prej tyre katër funksionojnë si organizma jofitimprurëse, OJF dhe fondacione. Konkretisht të regjistruara si jofitimprurëse janë "Hëna e Plotë" (Bedër), "Nehemiah Gateway", Akademia e Studimeve te Aplikuara "Reald", Vlorë dhe SHLP "Mesdhetare e Shqipërisë". Nëntëmbëdhjetë të tjera janë të regjistruara në QKR dhe veprojnë si shoqëri biznesi. Vetëm një nga shoqëritë institucione të arsimit të lartë, funksionon si aksionere SHA, ndërsa tetëmbëdhjetë të tjera janë shoqëri me përgjegjësi të kufizuar SHPK.

Në katërmbëdhjetë  raste shoqëria e regjistruar për të bërë të mundur aktivitetin e një Universiteti Jo Publik është shoqëri e zotëruar nga ortak individ. Në tre raste janë shoqëri mëma që zotërojnë aksione apo kuota të shoqërisë që funksionon si institucion i arsimit të lartë. Në një rast kemi ortak të miksuar individ dhe shoqëri. Tre institucione apo universitete jopublike kanë posedues individ të huaj, konkretisht “Epoka”, Logos dhe University of New York Tirana. Nëse shohim individët aksionar sipas ndarjes gjinore janë gjashtë femra që kanë kuota në këto shoqëri që funksionojnë si Institucione të Arsimit të Lartë.

Zotërues aksionar apo ortak në Shoqëri Biznesi Institucione të Arsimit të Lartë jo publik dhjetor 2016




Nëse shohim kapitalin themeltar të këtyre shoqërive rezulton se vlerën më të lartë e ka shoqëria Turgut Ozal Education, shoqëri nën të cilën funksionon Universiteti Epoka. Tetë janë shoqëri me kapital minimal prej 100 000 lekë. Dy nga shoqëritë kanë status si të Pezulluara tek aktiviteti tregtar.

Po njësoj mund të krahasojmë edhe të dhëna që përkojnë me Aktive Afatgjata Materiale investime afatgjata, në të cilat përfshihen Toka dhe Ndërtesa, Impiante dhe Makineri si dhe Instalime dhe Pajisje. Sa i takon aktiveve afatgjata materiale kompani me të dhëna më të larta për vitin 2015 rezulton shoqëria UFO me një vlerë rreth 3.2 milionë lekë.

Kapitali për Shoqëri Biznesi Institucione të Arsimit të Lartë jo publik dhjetor 2016

Një indikator tjetër janë kreditë që këto shoqëri tregtare kanë marrë në banka të nivelit të dytë. Vlerën më të lartë të kredive e shënon 'Epoka', pjesë e 'TURGUT OZAL EDUCATION', përkatësisht 1.14 miliardë lekë në vitin 2015. Xhiron më të lartë vjetore në vitin 2015 e ka kryer 'UFO', përkatësisht 1.5 miliardë lekë, ndërsa xhiron më të ulët 'IVODENT', përkatësisht 3.6 milionë lekë.

Xhiro Vjetore për Shoqëri Biznesi që funksionojnë si Universitete Jo Publike



Renditje e Shoqërive sipas kredimarrjes që kanë.
Kosto të punës apo pagesat që universitetet kanë bërë për burime njerëzore, staf akademik dhe personel sporti është një detaj kontabël i analizuar në kontekstin e këtyre kompanive. Konkretisht kompania me kosto më të larta për burime njerëzore është  shoqëria me të cilën funksionon edhe Epoka me 551 milionë lekë, ku duhet thënë se shoqëria ka edhe të tjera institucione arsimore veç Epokës. Kjo pasohet nga UFO me 327 milionë lekë dhe Universiteti Europian i Tiranës me 223 milionë lekë.

Në vitin 2015 tre nga pesëmbëdhjetë shoqëritë tregtare që veprojnë si universitete jo publike dhe për të cilat kemi informacion kontabël, janë shoqëri me humbje  ndërsa të tjerat rezultojnë me fitime.
Nga administratorët që drejtojnë këto shoqëri theksojmë se vetëm pesë raste janë femra. Në shumicën e shoqërive administratori është edhe ortak i shoqërisë.


Disa nga shoqëritë tregtare nuk veprojnë vetëm si institucione të arsimit të lartë dhe kanë në aktivitet tregtar dhe ekonomik edhe njësi të tjera në sektorin e arsimit dhe jo vetëm.

Të dhënat tabelare me informacion tregtar dhe kontabël për Shoqëritë e Biznesit ju mund ti gjeni në katalogun e të dhënave të Open Data Albania dhe Open Corporate Albania. Informacioni është pjesë e ekstrakteve të shoqërive tregtare publikuar në faqen zyrtare të Qendrës Kombëtare të Regjistrimit ndërsa komentet dhe analizat janë të ODA.


 http://open.data.al/sq/lajme/lajm/id/1897/Shoqeri-Biznesi-qe-funksionojne-si-Universitete-Jo-publike-Dhjetor-2015#sthash.nTvkt2Pq.dpuf

Monday, December 19, 2016

Analize mbi situaten ekonomike te sistemit te arsimit te larte privat


Gazetarja Ola Xama ka analizuar situaten financiare te tregut te arsimit te larte privat. Analiza permban kryesisht te dhena statistikore dhe financiare, por edhe spekulime. Ndersa grafiket jane te pakuptueshem pasi nuk kane informacione shtese mbi interpretimin e tyre (p.sh. si ai mbi xhiron). 

Ola Xama, Monitor, 17 Dhjetor 2016

http://www.monitor.al/biznesi-50-milione-euro-universiteteve-private-kush-e-mori-tregun-e-atyre-qe-u-mbyllen/

Komentet e vleresimit nga autori i blogut jane ne te kuqe. 
 
Dy vite pas mbylljes së gjysmës së universiteteve private nga ana e Ministrisë së Arsimit, ato që rezistuan, në pjesën më të madhe, kanë përmirësuar bilancet dhe kanë rritur fitimet e tyre. 23 shkollat e larta tashmë nuk po diskutojnë më rënien e xhiros vjetore, por janë futur në luftën e egër për të marrë sa më shumë studentë. 11 universitetet më të mëdha private qarkulluan 35 milionë euro në 2015 dhe fituan rreth 6 milionë euro, ndërsa tregu (përfshirë dhe 2 universitete OJF) vlerësohet se i kalon 50 milionë euro. Universitetet që morën tregun e atyre që u mbyllën

Nuk është vetëm çmimi i lartë që një shkollë private ofron për studentët (krahasuar me publiken) problemi i vetëm në tregun e arsimit. Cilësia e shkollave private hapi një debat të madh përpara disa vitesh se cila ofronte diploma cilësore dhe sa rëndësi kishte dija që ato jepnin për nxënësit, dhe sigurisht e ardhmja e këtyre studentëve. Në Shqipëri është e vështirë të matësh cilësinë e shkollimit dhe punësimin e brezave që dalin nga universitetet. Një arsye lidhet me faktin që nuk ka ende një listë orientuese të profesioneve për të cilat ka nevojë tregu. Së dyti, për shkak të antologjisë që është krijuar rëndom në këto vite: edhe nëse ke një diplomë të mirë në “shtet”, sërish mund të ngelesh pa punë!


Lulëzimi i shpejtë i biznesit “universitet” solli hapjen e mbi 50 të tillëve në Shqipëri deri në fund të 2013-s, ku dukej se në qendër të vëmendjes ishte prodhimi i sa më shumë diplomave, në një kohë që nuk kishte asnjë institucion që të bënte renditjen dhe orientimin e nxënësve se ku të shkonin dhe cili ishte më i miri. [Ne fakt eshte realizuar renditja ne vitin 2011 dhe orientimin e kryente Ministria dhe APAAL.] Por ky shërbim, me sa duket, rezultoi i leverdishëm për shumë familje të cilat kërkojnë të diplomojnë fëmijët e tyre, edhe pse në disa raste këta nxënës nuk e meritonin diplomën [Gazetarja nuk jep asnje shembull se kur ishte keshtu].
Numri i studentëve të regjistruar në shkollat private ka ndjekur një trajektore rritëse që prej vitit 2003, kur është hapur shkolla e parë e lartë private e deri në vitin shkollor 2011/2012, kur arriti rekordin, në rreth 35 mijë, sipas të dhënave të INSTAT.
Ky numër ra në rreth 31 mijë në vitin 2013-2014, kohë kur qeveria mbylli një pjesë të konsiderueshme të tyre dhe zbriti më tej në rreth 25 mijë në 2014/2015, duke rezultuar rreth 27% më i ulët se rekordi i 2011/2012.

Edhe pse në total, numri i studentëve në privat është ulur, universitetet që mbetën kanë shtuar studentët që mësojnë në këto ambiente mesatarisht me 100 nxënës për një shkollë. Të vetmit që kanë pësuar rënie të numrit të tyre në vitin shkollor 2014/2015 ishin Universiteti Europian i Tiranës, Universiteti i New York Tirana dhe Ivoclar & Vivadent. Ndërsa Universiteti Mesdhetar, Tirana Business University, Canadian Institute Of Tenchnology dhe Wisdom kanë dyfishuar numrin e studentëve. Gjithsesi, listën e shkollave më të mëdha vijojnë ta kryesojnë Albanian University (ish-UFO), që shtoi 563 studentë në vitin akademik 2014/2015 dhe Universiteti Europian i Tiranës, që gjithsesi pa një tkurrje me rreth 600 studentë për të njëjtin vit akademik.
Në vlerë absolute, shtesën më të lartë të studentëve në 2014/2015 e kishte Universiteti Mesdhetar, me 655 të tillë, i ndjekur nga Albanian University me 563, Marin Barleti me 500, Metropolitan me 482, Tirana Business University me 311. [Gazetares nuk i shpeton asnje koment mbi lidhjet politike te ketyre institucioneve me qeverine.]
 

Rilulëzimi i universiteteve private, tregu arrin 50 milionë euro
Edhe pse në vitin 2013, të ardhurat në shkollat e larta private filluan të binin, sot tregu i ngushtuar ia ka arritur t’u japë një xhiro më të madhe se 2013-a. Në këto dy vite, bilancet e shkollave private janë përmirësuar dhe fitimi është i mirë, po të kemi parasysh kontekstin ekonomik, ku shumë biznese me investime të majme ia dalin me vështirësi të mbijetojnë.
Nëse për të hapur një biznes në sektorin e naftës, bankave apo edhe bujqësisë të duhen miliona dollarë investime që të arrish të sigurosh fitim, paratë për të filluar një shkollë private janë shumë herë më të pakta. Mjafton të marrësh një godinë me qira, të blesh tavolina, karrige, kompjuterë, libra dhe ja ku u bë! Shpenzimet më të shumta të universiteteve janë për pagat e punonjësve dhe marketing. Por këto kosto, me sa duket, ia dalin të mbulohen më së miri nga tarifat që paguajnë studentët, të cilat nisin nga 2 mijë euro dhe shkojnë deri në 5 mijë euro për disa shkolla. [Asnje argument nga gazetarja mbi keto shifra, edhe pse ka shume studente qe nuk paguajne tarifa te plota.]
Për vitin 2014 dhe 2015, bilancet e universiteteve që konkurrojnë me njëri–tjetrin mbi bazë të numrit të studentëve dhe cilësisë së diplomave janë përmirësuar në mënyrë konstante. Xhiron më të madhe e zë Albanian University, me 15 milionë dollarë, i cili pasohet nga grupi Turgut Ozal, që ka në pronësi dhe Universitetin Epoka me 13 milionë dollarë dhe UET, me 7.8 milionë dollarë të ardhura.
New York, që ka një numër të vogël studentësh, por tarifa të larta krahasuar me mesataren, ka siguruar në fund të 2015-s 3.8 milionë dollarë të ardhura.
Universiteti Aldent ka shënuar rritje të fortë të të ardhurave, me 58%, në rreth 2.3 milionë euro.
Në total, 11 universitetet më të mëdha në vend (të regjistruara si biznese) qarkulluan 35 milionë euro në 2015-n, sipas xhiros së deklaruar në bilanc (shiko tabelën) me një rritje prej 11% me bazë vjetore dhe fitimet në total arritën në rreth 6 milionë dollarë. Këtu nuk përfshihen të dhënat e Universitetit Mesdhetar (Qendrës Mesdheu) dhe Zojës së Këshillit të Mirë, të cilët janë ndër më të mëdhatë, por janë të regjistruara si organizata jofitimprurëse dhe nuk dorëzojnë bilanc në Qendrën Kombëtare të Biznesit. Duke marrë në konsideratë që në arsimin e lartë privat ishin regjistruar në vitin akademik 2014/2015 rreth 25 mijë studentë dhe një tarifë minimale prej 2000 eurosh për student, tregu i universiteteve private llogaritet të qarkullojë të paktën 50 milionë euro në vit.


Norma të larta fitimi
Institucionet arsimore më fitimprurës janë Albanian University (ish-UFO), me një normë fitimi (para taksave) të lartë prej 32% në 2015-n, ndonëse në rënie në krahasim me një vit më parë, dhe Aldent, me një marzh prej gati 38%. Më pas renditet Marin Barleti, që ka dyfishuar normën e fitimit në gati 33%.
Universiteti Europian i Tiranës mori mbrapsht në formë fitimi (para taksave) 17%.
Disa prej shkollave të larta vijojnë ende me humbje, si Tirana Business University dhe Polis. Humbjet janë veçanërisht të larta për Institutin Kanadez të Teknologjisë.
Të zhytura në kredi e detyrime
Pothuajse të gjitha shkollat private kanë një kredi në bankë për të shlyer, dhe përveç huas së marrë për investime, e cila mbulohet nga interesa të ulëta, shumë prej tyre kanë detyrime në formën e overdrafteve apo kredive konsumatore të marra për situata emergjente. Si çdo biznes, edhe universiteti ka problemet e tij. Rastet më të shumta në mangësinë e të ardhurave janë nga vonesat në arkëtimet e pagesave të studentëve, të cilat më pas krijojnë dhe zinxhirë në vonesat e pagat e punonjësve në këto shkolla. Por një nga arsyet e këtyre kredive për disa nga universitetet janë dhe investimet që kanë dashur të bëjnë në ambiente më të mira. Këto në vite të ndryshme, kanë përmbysur dhe bilancet, të cilat mund të siguronin fitime të mira.
Si çdo shoqëri tregtare, shkolla të ndryshme kanë probleme të ndryshme. Situata financiare ka bërë që një pjesë e mirë e tyre të kenë shuma të konsiderueshme parash për të dhënë për qiratë ku kanë pasur godinat. Një universitet nuk ka paguar rreth 580 mijë euro qira, dhe në listë me të janë dhe tre të tjerë. Po ashtu detyrime janë akumuluar dhe për paga punonjësish dhe reklama.
Po sa rrezikojnë detyrimet të ardhmen e tyre? Që një biznes të jetë i shëndetshëm financiarisht, nuk duhet që totali i borxheve që ka, i cili përfshin detyrimet afatshkurtra dhe afatgjata, të jetë mbi 1.5 herë më i lartë se vlera totale e kapitalit të tij. E po ta marrësh në këtë lloj renditjeje, sërish universiteti më i mirë nga kjo pikëpamje është Albanian University. Detyrimet e kësaj shkolle janë më të vogla se kapitali dhe kanë koeficientin 0.4. Grupi shkollor Turgut Ozal, edhe pse nuk pati një fitim të lartë për vitin 2015, rezulton po ashtu me një raport të mirë të vlerës së detyrimeve ndaj kapitalit prej 1.17, ndërsa i treti është Aldent, me koeficientin 1.32, i ndjekur nga New York (1.64). Universiteti Europian i Tiranës ka vlerën më të lartë të detyrimeve përballë kapitalit të siguruar në këto vite. Sipas të dhënave të bilancit 2015, UET ka kredi prej 1.1 miliardë lekësh në Bankën Credins dhe Fondin Besa. Në total detyrimet e UET janë 9.7 herë më të larta se vlera e audituar e kapitalit nga eksperti kontabël, pas tij vjen Luarasi me një raport detyrime/kapital 6.23.
Henri Çili, administrator i UET, shpjegon se detyrimet e larta lidhen me një kredi që është marrë për financimin e kampusit të ri në Sauk. Pavarësisht se bilanci 2015 tregon një raport të përkeqësuar të detyrimeve, Çili thotë se pagesa e kredisë është e garantuar nga pasuritë e paluajtshme të grupit, konkretisht godina B e ndërtesave ekzistuese, e cila është dhënë në shfrytëzim. “Të gjitha pasuritë imobiliare dhe kapitalet e tjera janë të mbledhura në një grup të ri UET Enterprise Consulting dhe financimin e kampusit të ri në Sauk, projekt-idenë e të cilit e ka bërë Bashkim Zahaj, që do të bëhet kryesisht nga të drejtat pasurore mbi asetet që tashmë grupi ka (godina B e vendndodhjes aktuale) dhe do të përmbushë gati 75% të kostos”, thotë Çili.

Shpenzime të majme për rroga dhe marketing
Që të bësh biznes me universitete, patjetër që do të duhet të sigurosh një staf të mirë dhe me emër. Në konceptin e liberalizimit të tregut të punës dhe rritjes së vlerës së mësimdhënies, privatëve duhet t’iu dihet një “nder”: rivendosja e meritokracisë në pagat e profesorëve. Ndryshe nga sektori publik, i cili mund të ketë emrin më të njohur dhe të kërkuar nga studentët, pagat më të larta për t’u punësuar patjetër që janë te privati. Presidenti, rektori dhe dekani arrijnë në një rrogë gati 5-fish më të lartë se në shkollën shtetërore, e po ashtu afro dy herë më e madhe është edhe pagesa për pedagogët e ndryshëm.
Tërheqja e stafit akademik më të mirë në këto universitete solli dhe një hapje të tregut të lektorit, profesorit, doktorit. Tashmë janë studentët që zgjedhin ata, janë meritat që përcaktojnë shpërblimin që ata marrin.

I madh është edhe buxheti për marketing. Për disa vjet, universitete të ndryshme kanë pasur të barabarta kostot për pagesën e stafit me atë të marketingut që bëhet për studentët. Me sa duket, në një treg ku duhet të marrësh sa më shumë nxënës, reklama dhe shpenzimet për të janë një formë e mirë. [Asnje e dhene nuk paraqitet mbi kete pohim.]

A do të arrijnë të mbijetojnë privatët?
Tregu i universiteteve private mund të ofrojë “për të mbijetuarit” një të ardhme të mirë. Në bazë të numrit të studentëve dhe cilësisë së diplomës, ligji i ri në arsimin e lartë do t’i subvencionojë ata me para nga buxheti për të bërë liberalizimin e tyre. Por pyetja që ngrihet është se a do të ketë kjo një kosto për studentët që duan të ndjekin publiken? Çështja e dytë që shtrohet është se sa e dobishme është dhënia e parave disa bizneseve të cilat kanë në thelb të tyre fitimin, kur nuk dihet ende se sa studentë të dalë prej tyre janë punësuar, pa diskutuar dhe nivelin e pagës me të cilën fillojnë punë? Sot Shqipëria ka 23 universitete private, me afro 25 mijë studentë dhe 12 publike me 121 mijë studentë. A do të arrijnë të gjithë të sigurojnë punësim? A ia vlen të sakrifikojnë duke studiuar, duke paguar, duke humbur orët që mund të bënin një punë ku të siguronin të ardhura, në mënyrë që të marrin një diplomë? A do t’i vlejë kjo diplomë?
13 universitete private u mbyllën në vitin 2013, ku diploma e shumë prej studentëve që përfunduan arsimin e lartë pranë tyre, sot me sa duket paragjykohet, me apo pa të drejtë. Në një raport të Ministrisë së Arsimit, rezultoi se afro 900 nxënës të këtyre shkollave ishin të huaj, në një kohë që leksionet i merrnin në gjuhën shqiptare, shkeljet dhe cilësia e tyre vuri në pikëpyetje edhe diplomat e merituara të shumë prej studentëve që morën dije aty. Të vetmit të cilët përfituan, ishin ata që nuk arritën të përfundonin studimet në vitin që u mbyllën, por në bazë të krediteve të marra shkuan në universitetet e mbetura publike dhe private.

Kur universiteti kthehet në bar-kafe ose firmë ndërtimi
Universiteti Justiniani I rezulton të ketë ndryshuar emrin në U–I dhe pas problemeve me përmbaruesit, në fund të vitit 2014 ka ndryshuar objektin e aktivitetit nga “Përgatitja e specialistëve të lartë në fushën e shkencave juridike” në “Hapje bar-bufe, restorant” etj.
Objektin e aktivitetit e ka ndryshuar dhe Shkolla e Lartë Jopublike Vitrina, që është kthyer në studio projektimi dhe ndërtimi. Universiteti Argenti në Shkodër ka ndryshuar gjithashtu objektin e aktivitetit në firmë ndërtimi, ashtu si kishte qenë dhe në fillimet e aktivitetit. Është interesante se si firma ndërtimi, apo autoshkolla (në rastin e Vitrina) me lulëzimin e universiteteve private u kthyen në institucione arsimore.
Universiteti Kristal, një ndër më të mëdhenjtë që u mbyll, rezulton në QKB me status të pezulluar. Të pezulluar janë dhe Universiteti Planetar i Tiranës, Universiteti Ndërkombëtar i Tiranës etj.
Universiteti Sevasti & Parashqevi Qirjazi, pasi u pezullua në vitin 2014, është bërë sërish aktiv në shkurt të vitit 2016, teksa ka ndryshuar dhe pronësi (Robert Dako i ka shitur 100% të aksioneve Aleks Uldedaj). Blerësi ka marrë përsipër të paguajë dhe detyrimet tatimore. Shkolla nuk ka pasur ndryshim të objektit të aktivitetit.












Thursday, November 17, 2016

Rektore te institucioneve private kritikojne Ministrine e Arsimit

Rrjeti i Pavarur i Rektorëve: Të shqetësuar për vonesat e kuadrit ligjor

 
08 Nëntor 2016 11:35
http://www.mapo.al/2016/11/rrjeti-i-pavarur-i-rektoreve-te-shqetesuar-per-vonesat-e-kuadrit-ligjor/1
Mblidhet Forumi i dytë i Rrjetit të Pavarur të Rektorëve të IAL-ve private në vend. Deklarata e përbashkët i kërkon Ministrisë së Arsimit që të “të përmirësohen treguesit e konkurrueshmërisë së vlerave, të kapaciteteve e të standardeve mes dy sektorëve të arsimit të lartë”
Rektorët e universiteteve private në vend mblodhën të shtunën në Durrës forumin e dytë ku diskutuan për ecurinë e reformës në Arsimin e Lartë.
Ata shprehën shqetësim për vonesat në plotësimin e kuadrit ligjor të kësaj reforme dhe me anë të një deklarate të përbashkët i kërkojnë Ministrisë së Arsimit dhe Sporteve që të zbatojë parimi një kut një masë në vlerësimin e dy sektorëve, atij shtetëror dhe privat.
“Vërejmë se zbatimi i kësaj reforme tejet të rëndësishme për shëndetin e shoqërisë sonë dhe për të ardhmen europiane të saj, më shumë se një vit pas miratimit të ligjit të ri po vonohet dhe pengohet nga mungesa e kuadrit të plotë ligjor, si dhe nga mungesa e një stafi më të kualifikuar, më reagues e më të përgjegjshëm në Drejtorinë e Arsimit të Lartë dhe Shkencës pranë Ministrisë së Arsimit dhe Sportit. Deri më sot, asnjë prej vendimeve të Këshillit të Ministrave që, sipas përcaktimeve të Ligjit, duhej të ishin miratuar kohë më parë, nuk është marrë, çka ka krijuar paqartësi serioze, vonesa të theksuara në kalendarin e zbatimit të kësaj reforme dhe kosto e deformime të panevojshme në procesin fillestar të realizimit të reformës, sidomos në periudhën e regjistrimeve. Për këto arsye, kërkojmë plotësimin sa më parë të kuadrit ligjor dhe institucional të parashikuar në ligj”, thuhet në këtë Deklaratë.
Rektorët e universiteteve private shprehin shqetësimin se këto vonesa kanë sjellë dhe problkemet me regjistrimet në këtë vit akademik dhe shprehen se kjo ka dëmtuar sektorin privat.
“Vonesat në plotësimin e kuadrit ligjor dhe procedurat burokratike të aplikuara për regjistrimin e studentëve të vitit të parë e kanë dëmtuar dhe përkeqësuar padrejtësisht pozitën e sektorit privat në arsimin e lartë, siç dëshmohet edhe nga numri më i vogël se një vit më parë i regjistrimeve të reja. Për këtë arsye, kërkojmë që, në të gjitha aktet nënligjore që do të përgatiten e propozohen nga Ministria e Arsimit dhe Sporteve për miratim në Këshillin e Ministrave, të qartësohen dallimet mes institucioneve publike të arsimit të lartë dhe atyre private, sidomos lidhur me procedurat e përzgjedhjes të studentëve, brenda standerteve që përcakton Ligji dhe në frymën e parimit universal të autonomisë institucionale të institucionve të arsimit të lartë”, theksohet në Deklaratë.
Ata kërkojnë që të thjeshtëzohen procedurat e pranimeve për IAL-të private, ndërsa vënë në dukje se “asnjë prej elementeve të reformës, që do të përmirësonte treguesit e konkurrueshmërisë së vlerave, të kapaciteteve e të standardeve mes dy sektorëve të arsimit të lartë, siç janë, ndër të tjera, Letra e Prioriteteve dhe ngritja e Agjecisë së Financimit, nuk ka funksionuar”.
Deklaratën e kanë firmosur rektorët e IAL-ve private të pranishëm në këtë forum si më poshtë:
 Arben Malaj – Universiteti “Luarasi”
Mariglen Spiro – Universiteti “Marin Baleti”
Fatos Tarifa – Universiteti i New York-ut, Tiranë
Tonin Gjuraj –  Universiteti Europian i Tiranës
Agron Meta – Shkolla e Lartë “Aldent”
Endri Papajorgji – Tirana Business University
Ferdinand Gjana – Shkolla e Lartë “Beder”
Gungan Turan – Universiteti “Epoka”
Ilir Hebovija – Shkolla e Lartë Private “Mesdhetar”
Kristaq Pata  – Qiriazi
Lush Përpalaj – Shkolla e Lartë Jo Publike “Wisdom”
Sin Hoxha – Shkolla Private e Arsimit të Lartë “Pavarësia”
Vera Ostreni – Albania University
Luan Karcanaj – Kolegji Profesional
http://www.mapo.al/2016/11/rrjeti-i-pavarur-i-rektoreve-te-shqetesuar-per-vonesat-e-kuadrit-ligjor/1