Showing posts with label Financimi. Show all posts
Showing posts with label Financimi. Show all posts

Thursday, January 7, 2016

Diskutime per buxhetin e vitit 2016

Dashamir Shehi (PD) diskuton ne Komisionin Parlamentar per Ekonomine dhe Financat per rritjen e buxhetit te arsimit te larte me qellim ndertimin e Kampusit te Universitetit te Tiranes. 

Link: (fq. 20)

Vihet re se komisioni parlamentar me kryetar Genc Pollo, ish-minister i arsimit, nuk e ka publikuar ende online procesverbalin per diskutimin e buxhetit te vitit 2016. 


Dashamir Shehi – Një pyetje kam unë, zoti Ministër, për sa i përket arsimit të lartë te
financimet e investimeve. Ka qenë dhe është një projekt, do të bëhej Kampusi Universitar i Tiranës.
U bë 3-4 vjet që janë marrë lejet, terrenet janë shpronësuar. Domethënë ishte zgjidhur një pjesë e
mirë e problematikës. Deri para 2 muajsh, kur ka ardhur faza e parë e projektit të buxhetit këtu,
figuronte. Kampusi universitar brenda kësaj  ka qenë i figuruar me rreth 240 milionë lekë. Tani nuk
figuron më. Janë hequr rreth 2 milionë dollarë afërsisht që ishin për kampusin universitar. Në një
farë mënyre po loboj në emër të shumë dekanëve. Universiteti i Tiranës i ka ca para të vetat. Do të
mjaftonte që ju ta përfshinit në zërin e investimeve këtu, qoftë dhe me një shifër tjetër më të vogël,
sepse paratë mund të mos jenë. Këto janë para sa për ta filluar kantierin.  Kjo do të mbyllte një sërë
procedurash. Do të mbyllte çështjet e tokës, kantierin, rrethimin që të mbyllej kjo temë që do të
ndërtohet këtu dhe të mos hapet më ky muhabet. Dhe ata mund ta bëjnë me paratë e veta. Universiteti
i Tiranës ka gati 2 milionë euro në xhep. Kështu që pse të vonohet të hapet dhe një herë debati, leja?
 Kjo histori është mbyllur një herë. Ky është kampusi i shtetit shqiptar. Vetëm këtë ka e gjithë
Shqipëria. Mos një ditë, një ditë tjetër do të bëhet.  T’i japim mundësi vendit të mos vënë 2 milionë
se nuk janë aq. Vini gjysmë milioni. Unë pikërisht për këtë të them, që t’i mbyllim disa lloj debatesh,
të mos ngelim varur për interesa të tjera. Kampusi të fillojë të rrethohet. Pastaj, duke qenë të tillë e
filluam atë faz, kantieri gati i rrethuar mund t’u ofrohet dhe donatorëve të huaj. Çfarë do t’i ofrohet
tani të tjerëve? Kjo do të ngelë e gjitha me financim shtetëror dhe kjo është një vepër që minimalisht
do t’i hajë 30-40 milionë. Atëherë do të tërhiqet zvarrë për shumë vjet. Kështu fitojmë një vit kohë.
Mjafton që këtu të vihet mbi 50 milionë, që figurojnë mbi investimet publike. Prandaj unë gjykoj që
dhe kolegët po ta shohin mund ta bëjnë këtë deviacion nga universiteti “Moisiu” në Durrës, heqim
100 milionë ose 20 milionë, dhe t’ia vëmë kampusit këtu që të hapet kantieri. Pjesën tjetër ta fusë
Universiteti i Tiranës.  Shyqyr që paska para. Diskutojeni këtë mundësi. Unë them se do t’i bëhet
mirë arsimit publik shqiptar. Kjo është një gjë që mund të rikuperohet.

Arben Ahmetaj (PS, minister i ekonomise): Ka një shumë të padetajuar brenda fondit të Ministrisë së Arsimit, që është gati 1,2 miliardë, që vjen nga fondet e veta. Besoj se aty e kemi një mundësi që ta planifikojmë. Por nëse ju do të gjykoni në finale ky komision merr vendime.
Unë dua të ndaj me ju, gjithashtu, edhe një element tjetër. Ne kemi filluar një investim shumë
të rëndësishëm. Sigurisht nuk është e njëjta gjë me atë që ju thoni. Kemi filluar planifikimin e një
investimi shumë të rëndësishëm në Qytetin e Studentit me 4,5 milionë euro, i cili do të bëjë
rikonstruksion të thellë të disa godinave, kemi filluar projektin për ribërjen e të gjithë kampit atje.
Megjithatë unë ndaj të njëjtin mendim me ju dhe besoj t’ia kalojmë ministres së Arsimit për këtë 1,2
miliardë të padetajuar. Të shohim hapësirën për atë që ju thoni me të drejtë.

Erion Braçe (PS, kryetar i komisionit)– Kam përshtypjen që brenda asaj vlere që thoni ju,  duhet të jetë dhe kjo te Ministria e Arsimit.

Arben Ahmetaj – Unë kam kërkuar listën nga Ministria e Arsimit, por në të drejtë të tyre
ata po e detajojnë listën. Është e vërtetë që në planifikimin e tyre është një shumë për kampusin
brenda shumës 1,2 miliardë. Megjithatë, unë për t’iu referuar zyrtarisht pyetjes dhe komentit të zotit
Shehi po them që brenda shumës 1,2 miliardë ka një mundësi për t’u planifikuar. Gjithsesi, po i
referohem zyrtarisht përgjigjes dhe po të them që kemi mundësi ta alokojmë brenda shumës 1,2 të
padetajuar që i përket arsimit.


Friday, November 20, 2015

Tarifat e shkollimit për vitin akademik 2015-16



Tarifat e shkollimit të sistemit Bachelor në universitetet publike në vitet akademikë 2010-2011 dhe 2015-2016


Dr. Blerta Zilja
http://www.open.data.al/sq/lajme/lajm/id/1581/Tuition-fees-of-Bachelor-system-in-public-universities-during-academic-years-2010-2011-and-2015-2016
Open Data Albania ka marrë në shqyrtim tarifat e shkollimit në Institucionet Publike të Arsimit të Lartëtë miratuara nga Këshilli i Ministrave për dy vite akademikë: 2010-2011 dhe 2015-2016. Në fokus janë vetëm tarifat e detyrueshme për t’u paguar për ndjekjen e ciklit të parë të studimit apo sistemit Bachelor.

Në vitin akademik 2015-2016, ndjekja e studimeve kushton më shumë në Universitetin e Mjekësisë, për degët Mjekësi Dentare, Farmaci dhe Mjekësi me 45 000 lekë/vit. Kjo renditje ndiqet nga Fakulteti i Shkencave Sociale dhe Fakulteti i Drejtësisë në Universitetin e Tiranës,Fakulteti i Arkitekturës dhe Urbanistikës, Fakulteti i Mjekësisë Veterinare dhe Universiteti i Arteve përkatësisht me 40 000 lekë/vit.

Këto kanë qenë Institucionet Publike të Arsimit të Lartë që kanë pasur përgjithësisht tarifat më të larta të studimit edhe në vitin akademik 2010-2011, përjashtuar Fakultetin e Mjeksësisë Veterinare dhe Fakultetin e Mjekësisë.


Burimi: Ministria e Arsimit
Përpunimi dhe komentet: ODA
Krahasuar me vitin akademik 2010-2011, tarifat në vitin akademik 2015-2016 janë rritur mesatarisht me 10 000 lekë. Rritjen më të lartë në vlerë absolute e ka pësuar tarifa për Fakultetin e Mjekësisë, Fakultetin e Ekonomisë dhe Agrobiznesit në programin “Menaxhim agrobiznesi” dhe Fakulteti i Mjekësisë Veterinare, me rreth 19 500 lekë.

Rritje të lartë ka shënuar edhe Fakulteti i Shkencave Pyjore në programin “Mbarështim pyjesh” me 14 670 lekë, Universiteti i Sporteve të Tiranës me 14 560 lekë si dhe Fakultetet e Mjekësisë Dentare dhe Fakulteti i Farmacisë me 14 340 lekë. Ajo që bie në sy është se përgjithësisht, tarifat për universitet e rretheve kanë përjetuar rritje më të ulët se sa universitetet që operojnë në Tiranë, duke veçuar universitetin “IsmailQemali”, Vlorë si institucioni me rritjen më të vogël të tarifave 5 692 lekë.




Burimi: Ministria e Arsimit
Përpunimi dhe komentet: ODA


Nëse do të shqyrtonim rritjen e tarifave në vitin 2015-2016 me vitin 2010-2011 në terma relativë të shprehur në përqindje do të spikasnin për ndryshim të lartë të tarifave tre fakultetet e Universitetit Bujqësor të Tiranës, përkatësisht Fakulteti i Ekonomisë dhe Agrobiznesit në programin “Menaxhim agrobiznesi”me 128% apo 2.2 herë, Fakulteti i Mjekësisë Veterinare dhe Fakulteti i Shkencave Pyjore në programin “Mbarështim pyjesh”. Rritjen më të vogël e kanë pasur tarifat e Universitetit të Tiranës në degët ekonomik (37%), shkenca sociale (30.5%) dhe drejtësi (30.5%).



Burimi: Ministria e Arsimit
Përpunimi dhe komentet: ODA


Tarifat mesatare të shkollimit dhe ndryshimet mes tyre në vitet akademikë 2010-2011 dhe 2015-2016
Burimi: Ministria e Arsimit
Përpunimi dhe komentet: ODA

Dataset-et në format excel :

    Friday, November 6, 2015

    Realizimi i buxhetit per vitin 2014 nga Ministria e Arsimit dhe Sportit

     

    Sipas opendata.al plani i realizimit te shpenzimeve te parashikuara ne buxhet per Ministrine e Arsimit dhe Sporteve eshte tejkaluar.

    Por bie ne sy se shpenzimet per sportin e kane tejkaluar buxhetin me gati pese fish, ndersa per arsimin e larte vetem me 1%. Pervec qe shpenzimet per zhvillimin e shkences, edhe pse tre here me pak sesa sporti, nuk realizohe 100%.

    Ndersa shpenzimet per arsimin profesional jane realizuar me rreth 85%, edhe pse qeveria e ka pasur ne prioritetin e saj.

    Opendata.al, 04.11.2015 - http://www.open.data.al/sq/lajme/lajm/id/1559/Koeficienti-i-realizimit-te-shpenzimeve-totale-te-Buxhetit-ne-vitin-2014#sthash.sRObqDs7.dpuf

    Ministria e Arsimit dhe Sportit

        Realizimi Plani realizimi %

    9/a

    Planifikimi, Menaxhimi dhe Administrimi

    696,600

    787,500

    88,46%

    9/b

    Arsimi Bazë (përfshirë parashkollorin)

    25,135,800

    24,950,000

    100,74%

    9/c

    Arsimi i Mesëm (i përgjithshëm)

    6,148,000

    5,998,188

    102,50%

    9/d

    Arsimi i Mesëm (profesional)

    2,259,000

    2,484,262

    90,93%

    9/e

    Arsimi Universitar

    5,629,300

    5,546,500

    101,49%

    9/f

    Fonde për Shkencën

    172,800

    177,000

    97,63%

    9/g

    Zhvillimi i Sportit

    808,200

    168,000

    481,07%

     

    Totali

    40,849,700

    40,111,450

    101,84%



    Burimi: Të dhënat e Buxhetit Fillestar 2014 janë marrë nga Ministria e Financave: http://www.financa.gov.al/al/raportime/buxheti/buxheti-ne-vite/buxheti-2014, shkarkuar më 28/10/2015
    Të dhënat e shpenzimeve faktike të Buxhetit 2014 janë marrë nga Ministria e Financave: http://www.financa.gov.al/files/userfiles/Thesari/Treguesit_Fiskal_sipas_Buxhetit_te_Konsoliduar/treguesit_fiskal_per_2014/12_m_2014_paraprake.pdf,

    Ministria e Mirëqenies Sociale dhe Rinisë

    7/a

    Planifikimi, Menaxhimi dhe Administrimi

    211,964

    198,700

    106,68%

    7/b

    Sigurimi Shoqëror

    47,715,000

    46,871,000

    101,80%

    7/c

    Përkujdesi Social

    25,467,346

    23,444,700

    108,63%

    7/d

    Punësimi, Formimi dhe Arsimi Profesional

    1,556,821

    1,840,000

    84,61%

    7/e

    Inspektimi në Punë

    179,746

    163,500

    109,94%

    7/f

    Përfshirja Sociale

    34,139

    145,150

    23,52%

    7/g

    Mbështetje për Kultet Fetare

    294,761

    127,610

    230,99%

    7/h

    Rehabilitimi i të Përndjekurve Politik

    24,771

    30,100

    82,30%

     

    Totali

    75,484,548

    72,820,760

    103,66%


    Burimi: Të dhënat e Buxhetit Fillestar 2014 janë marrë nga Ministria e Financave: http://www.financa.gov.al/al/raportime/buxheti/buxheti-ne-vite/buxheti-2014, shkarkuar më 28/10/2015
    Të dhënat e shpenzimeve faktike të Buxhetit 2014 janë marrë nga Ministria e Financave: http://www.financa.gov.al/files/userfiles/Thesari/Treguesit_Fiskal_sipas_Buxhetit_te_Konsoliduar/treguesit_fiskal_per_2014/12_m_2014_paraprake.pdf, shkarkuar më 2/11/2015

    http://www.open.data.al/sq/lajme/lajm/id/1559/Koeficienti-i-realizimit-te-shpenzimeve-totale-te-Buxhetit-ne-vitin-2014#sthash.sRObqDs7.dpuf

    Sunday, October 25, 2015

    Studim i Fondacionit Friedrich Ebert mbi te rinjte

     

    Fondacioni Friedrich Ebert, i afiluar prane Partise Social-Demokrate ne Gjermani, i qendres se majte, ka publikuar se fundmi nje studim mbi gjendjen dhe perspektivat e te rinjve ne Shqiperi. Raporti per vitin 2015 titullohet “ALBANIAN YOUTH 2015: Slow change, Internet dependency and …EU trust!” (Rinia Shqiptare 2015: Ndryshim i ngadalte, varesi nga interneti dhe … besim tek BE!”

    http://www.fes-tirana.org/media/publications/pdf-files/2015/t-150915-albanien-youth-eng.pdf

    Popullata: Te rinjte 16-27 vjec.

    Metoda: Sondazh (Intervista te strukturuara)

    Kampionimi: 1200 individe. Metoda eshte Probability Proportion to Size. Stratifikim dhe perzgjedhje e individeve mbi bazen e qendrave te votimit dhe zones (rural/urban). U zgjodhen 120 qendra votimi me nga 10 intervista per qender. Perzgjedhja ne menyre rastesore dhe individet ishin te vendosur ne dy cluster (qender votimi dhe familje).

    Grupmoshat 16-17 vjec 18-27 vjec
    Shkolle (56.4%) 87.6% 38.6% (18-22 vjec)
    - Universitet   23.9%
    - Shkolle e mesme 27.5%  
    - Master/PHD.   4.8%

    Cela A., Kamberi G., Pici E. (2015) ALBANIAN YOUTH 2015: Slow change, Internet dependency and …EU trust! FES-Tirana, IDRA. Marre nga http://www.fes-tirana.org/media/publications/pdf-files/2015/t-150915-albanien-youth-eng.pdf

    Gjetjet kryesore (fq. 69) ne lidhje me arsimin

    - Pjesa me e madhe e te intervistuareve mendojne se kostoja e arsimit i pengon ata nga ndjekja e arsimit te larte.

    image

    - Pjesa me e madhe e te intervistuareve raportojne se korrupsioni ne arsim eshte evident ne institucionet e arsimit.

    image

    - Te rinjte e shohin arsimin e larte si nje mundesi per te rritur aftesite e tyre, megjithe nivelin e larte te papunesise nder te diplomuarit;

    - Studentet jane me te qarte me zgjedhjen e programit te studimit.

    image

    - Rreth 60% e te rinjve te intervistuar shprehen se jane kryesisht te kenaqur me cilesine e arsimit ne Shqiperi, pakenaqesia eshte me e larte ne Tirane. Rreth 46% raportojne se do te deshironin nje institucion publik jashte vendit.

    image

    - Vetem 17% e te rinjve jane perfshire ne nje vend praktike, ndersa vetem 17% kane mundur te perdorin aftesite e tyre ne nje praktike per vitin 2014;

    image

    - Shumica e te rinjve jane optimist per te ardhmen, e se do te gjejne pune se shpejti.

    image

    - 22% jane aktualisht te punesuar (kohe te plote/te pjesshme), nje ulje qe prej vitit 2011, kur 35% ishin te punesuar.

    image

    - Mbi 40% nuk punojne ne fushen e kualifikimit/diplomimit. Vetem 30% munden.

    image

    - Gjysma deshirojne te punesohen ne sektorin publik, 1/3 ne sektorin privat.

    image

    image

    - Pjesa me e madhe mendojne se puna gjendet nepermjet njohjeve e lidhjeve, ndjekur nga arsimimi, aftesite profesionale dhe lidhjet politike. Fati eshte me i fundit faktor.

    image

    - Studentet shpenzojne me pak kohe per te studiuar.

    image

     

     http://www.fes-tirana.org/media/publications/pdf-files/2015/t-150915-albanien-youth-eng.pdf

    Friday, October 23, 2015

    Indeksi i çmimeve për shërbimet arsimore 2014-2015

     

    Sipas Instat (http://www.instat.gov.al/al/themes/%C3%A7mimet.aspx?tab=tabs-5) çmimet në shërbimin arsimor kanë filluar sërish të rriten për 3-mujorin e tretë, rreth 0.5 në shtator.

    image

     

    09-14 10-14 11-14 12-14 01-15 02-15 03-15 04-15 05-15 06-15 07-15 08-15 09-15
    Pije alkolike dhe duhan -0.1 0.8 2.5 0.7 0.5 1.0 0.4 0.5 0.2 0.3 -0.3 0.2 0.0
    Veshje dhe këpucë 0.6 2.4 0.9 -0.6 -0.1 -1.7 -0.7 -0.1 -0.3 -0.5 -0.5 -0.9 0.1
    Shëndeti 0.0 0.0 0.4 -0.4 0.7 0.7 0.0 0.4 0.0 -3.1 0.4 0.0 0.3
    Transporti -0.2 -0.5 -0.4 -2.2 -1.5 0.7 1.0 0.8 0.3 0.4 0.4 -0.7 -0.8
    Argëtim dhe kulturë 0.8 -0.4 -0.1 -0.2 0.2 0.4 -0.1 0.0 0.1 -0.1 -0.4 0.2 0.9
    Arsim 0.4 9.6 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.4 0.5

    Wednesday, July 22, 2015

    Shpallen kuotat e pranimeve te studenteve 2015-16

     

    Shpallet vendimi i Kryeministrise per kuotat e pranimit ne institucionet e arsimit te larte per vitin akademik 2015-16.

    VKM: ketu & Tabela: Ketu

     

    1. Kuotat e përgjithshme të pranimit në institucionet publike të arsimit të lartë - 20 211 (nga 19 166 ne 2014)

    Nr. maturanteve per vitin 2015 eshte 47 460 – rreth 31 479 rezultojne kalues ne vitin 2015 (ne provimet e letersise/matematikes dhe atyre me zgjedhje). Ne vitin 2014 numri i maturanteve ka qene 42 318 (regjistruar ne provimin e letersise).

    Numri i popullsise per grupen moshat 20-24 vjec eshte 228,255 sipas Instat. Me keto shifra numri i pjesemarresve ne arsimin e larte eshte rreth 75% (ose 72%), nese do ti referoheshim numrit te kaluesve ne provimin e matures – duke parashikuar se te gjithe (ose nje pjese e madhe) do te shkojne ne arsimin e larte (publik, privat apo jashte vendit) dhe numrit te studenteve aktuale. Dmth. me keto kuota te vendosura nga qeveria ruhet nje raport ne prurjet e arsimit te larte qe siguron nje perqindje te larte te popullsise me arsim te larte.

     

    2. Programet e ciklit te pare – 19 651

     
    Plus - Kuota për program të dytë studimi, 200; Kuota për transferim studimesh, 300; Kuota për shtetasit e huaj, 60.

    Ndersa kuotat e pranimeve të reja ndahen si me poshte:

    a)  Kuotat e pranimit për kandidatët brenda territorit të vendit       18 986;

    b)  Kuotat për shqiptarët nga trojet jashtë kufijve të vendit            600;

    c)  Kuotat për të verbrit   15;

    ç)  Kuotat për romët dhe ballkano-egjiptianët   20;

    d) Kuotat për invalidët paraplegjikë e tetraplegjikë   15;

    dh) Kuotat për jetimët   15.

     

     

    3. Statistika dhe  krahasime

    Disa statistika, ndryshojne nga lista e publikuar per shkak te konvertimit nga pdf. ne format excel.

     

    I. Numri i kuotave dhe mesatarja e tarifave sipas universitetit

     

    Universitetit Kuota për program të parë studimi Mesatarja Tarifa vjetore
    Universiteti "Aleksandër Moisiu" Durrës 1788 25000
    Universiteti "Aleksandër Xhuvani" Elbasan 2495 25000
    Universiteti "Fan S. Noli" Korçë 1124 20000
    Universiteti "Ismail Qemali" Vlorë 1900 20000
    Universiteti "Luigj Gurakuqi" Shkodër 1844 21308
    Universiteti Bujqësor i Tiranës 1440 27368
    Universiteti i Arteve, Tiranë 230 40000
    Universiteti i Mjekësisë, Tiranë 995 38889
    Universiteti i Sporteve të Tiranës 210 35000
    Universiteti i Tiranës 4950 30000
    Universiteti Politeknik i Tiranës 1590 27500
    Universiteti "Eqrem Cabej" Gjirokastër 420 20000
    Total/mesatarja 18986 26381

     

    II. Programi i finances (kontabilitet) ne universitetet publike te vendit

     

    Universiteti Kuota për program I Tarifa vjetore
    Universiteti "Aleksandër Moisiu" Durrës 100 25000
    Universiteti "Aleksandër Xhuvani" Elbasan 60 25000
    Universiteti "Eqrem Cabej" Gjirokastër 45 20000
    Universiteti "Fan S. Noli" Korçë 100 20000
    Universiteti "Ismail Qemali" Vlorë 190 20000
    Universiteti "Luigj Gurakuqi" Shkodër 110 20000
    Universiteti Bujqësor i Tiranës 110 30000
    Universiteti i Tiranës 400 35000
    Total / Mesatare 1115 24444

     

     

    III. Dallimi me 2014-15

     

    image

     

    image

    IV. Numri i kuotave ne programet profesionale 2-vjecare

    Edhe pse qeveria ka synuar te rrise pjesemarrjen ne arsimin profesional, kuotat per programet 2 vjecare vijne ne ulje.

      2015-16 2014-15
    Programi ne Durres Koutat Kuotat
    Teknikë Elektrike (2- vjecar) 40 38
    Hidroteknikë Ujësjellës Kanalizime (2- vjecar) 26 38
    Asistencë Stomatologji (2- vjecar) 30 27
    Menaxhim Ndërtimi (2- vjecar) 30 38
    Menaxhim Transporti (2- vjecar) 30 38
    Asistencë Ligjore (2- vjecar) 30 30
    Asistencë Administrative (2- vjecar) 30 30
    Teknologji Automobilash (2- vjecar) 40 38
    Teknikë e Rrjeteve Kompjuterike (2- vjecar) 35 38
    Informatikë Praktike (2- vjecar) 30 28
    Total 321 343

    Studentet protestojne per projekt-ligjin e arsimit te larte

     

    Gjergj Erebara,

    BIRN, 22 Korrik 2015, “Parlamenti voton ligjin për Arsimin e Lartë mes protestave”

    http://www.reporter.al/parlamenti-voton-ligjin-per-arsimin-e-larte-mes-protestave/

    …  grupimi i majtë i quajtur Lëvizja për Universitetin, protestoi kundër ligjit duke kërkuar arsim të lartë falas për të gjithë. Duke iu përgjigjur protestës së tyre, Ministrja e Arsimit Lindita Nikolla tha: “Nuk mund të na ndalë një grup i vogël që përpiqen të shantazhojnë Kuvendin se nëse kalon ky projektligj sot, atëherë është fundi i arsimit të lartë. Të nderuar profesorë dhe pedagogë, më keq se ç’ka qenë dhe ç’e keni bërë nuk do të bëhet më”.

    Kryeministri Edi Rama i hodhi poshtë kritikat duke i quajtur protestuesit një sajesë e opozitës dhe i quajti profesorët që e kritikojnë atë: “Një kastë që ka marrë peng universitetin shtetëror.”

    “Çfarë janë këta super profesorë që tani na kanë bërë një superpeticion dhe kanë bërë një superalarm për të denoncuar një superskandal, dhe kush është skandali?” pyeti veten Rama. “Skandali është ai që në fakt ne e kemi kërkuar me qiri; Të shkatërrojmë këtë kastë që ka marrë peng universitetin shtetëror dhe e ka kthyer në një banalitet prej 20 e kusur vitesh!” tha ai.

    “Për mua të ndash universitetin shtetëror, sepse nuk është as publik, si të nënës dhe privatin si të njerkës dhe të bësh këtë zgjedhje politike, është t’i përkasësh një bote që nuk ekziston,” tha Rama, duke argumentuar se profesorët që e kritikojnë ligjin japin leksione në shumë universitete njëherësh dhe kanë tituj shkencorë qesharakë.

    Artan Fuga, një nga profesorët kryesorë që kritikon ligjin, iu përgjigj Ramës në faqen e tij në Facebook: “Unë nuk i përkas asnjë partie politike dhe asnjë kaste universitare,” tha Fuga. “Si t’ja bëj që edhe unë mendoj dhe kam bindjen e plotë se projektligji për arsimin e lartë është antikushtetues dhe do e falimentojë atë?”

    Partia Demokratike në opozitë, e cila është përgjegjëse për licencimin apo lejimin e punës pa licencë të dhjetëra universiteteve private përgjatë dekadës së fundit, e kritikoi ligjin duke argumentuar se ai i mbyll dyert e universiteteve për fëmijët e të varfërve. Opozita theksoi faktin se shumë profesorë universiteti e kanë kritikuar ligjin pavarësisht se kanë lidhje me qeverinë. Njëri nga deputetët e opozitës, Edi Paloka, tregoi një bisedë të regjistruar ku Dekani i Fakultetit të Shkencave të Natyrës Ligor Nikolla dëgjohet duke shprehur dyshime të thella mbi ligjin.

    Duke theksuar faktin që dekani Nikolla është bashkëshorti i ministres së Arsimit, Pakola tha: “Qytetarë të dashur, kur këta njuk kanë arritur t’i mbushin mendjen atyre që kanë në shtëpi, imagjinoni se çfarë u servirin shqiptarëve.”

    Ligji u miratua me 78 vota pro.

    Lëvizja Për Universitetin njoftoi se do t’i përshkallëzojë protestat e saj në shtator.

    Gjergj Erebara është gazetar për BIRN në Tiranë. Ai ka mbaruar studimet për gazetari në Universitetin e Tiranës dhe ka master shkencor (MSC) për Histori Ekonomike nga Universiteti i Lundit. I specializuar për gazetari ekonomike. Erebara ka punuar që nga viti 1998 në disa media të shkruara dhe vizive Shqiptare, si gazetar, redaktor dhe kryeredaktor.

    http://www.reporter.al/parlamenti-voton-ligjin-per-arsimin-e-larte-mes-protestave/

    Friday, November 14, 2014

    Mbi Tatimin e vlerës së shtuar në shërbimet arsimore

     

    (publikuar per here te pare ne www.Peizazhe.com)

     

    Subvencionimi i arsimit të lartë privat

    Duke komentuar deklaratën e kryeministrit Edi Rama se arsimi privat ishte trajtuar si “i njerkës” nga shteti, Prof. Dr. Fuga në një shkrim kundërshtoi pretendimin duke argumentuar se arsimi i lartë privat ishte faktikisht i mbështetur disa herë nga qeveria dhe publiku, qoftë nëpërmjet kuadrit lehtësues rregullator (financiar e qeverisës) por edhe nga burimet financiare të disponuara nga studentët dhe institucionet private.

    Një nga mënyrat e drejtpërdrejta të mbështetjes financiare ndaj institucioneve private është edhe përjashtimi i institucioneve të arsimit privat nga pagesa e tatimit të vlerës së shtuar. Në 2009 qeveria ndryshoi ligjin nr. 7928/1995 “Për TVSH” duke shtuar nenin 24/1 për përjashtimin e shërbimeve arsimore nga institucionet e arsimit privat nga tatimi. Teorikisht ky përjashtim nga taksa e TVSH-së (20%) subvencionon tarifën e studimit, por praktikisht i ka shkuar pronarëve të institucioneve fitimprurëse (OJF-të ishin të përjashtuara), sepse tarifat e deklaruara të studimit nuk ndryshuan me përjashtimin nga tatimi. Ndoshta synimi i qeverisë Berisha ishte të rriste investimet private në sektorin e arsimit, por tani ky prioritet zhvillimi është i kaluar. Përjashtimi nga tatimi gjithashtu favorizon vetëm institucionet e mëdha fitimprurëse me mbi 1000 studentë (“Albanian University”, “UET”, “Kristal” dhe “Vitrina” që zënë mbi 70% të tregut).

    Të njëjtën politikë po vazhdon edhe qeveria Rama. Projekt-ligji i ri “Për Tatimin mbi Vlerën e Shtuar” propozon në nenin 51/i përjashtimin nga tatimi të shërbimeve në institucionet e arsimit privat si “veprimtari me interes të përgjithshëm”. Ligji nuk diskriminon ndërmjet shërbimeve në arsimin e lartë dhe atij të ulët e të mesëm. Duke mos diferencuar ndërmjet institucioneve qeveria Rama, në vazhdimësinë e qeverisë Berisha, dëshmon pozicionin e saj se arsimi i lartë, sikur arsimi i mesëm, është një e mirë publike dhe jo krejtësisht individuale. Gjithashtu projekt-ligji është më specifik në përcaktim, ndryshe nga ligji i vjetër (“furnizimi me shërbime arsimore”) në këtë ligj parashikohet përjashtimi nga tatimi vetëm për shërbime: “të edukimit të fëmijëve dhe të rinjve, të mësimdhënies shkollore apo universitare, formimit profesional dhe rikualifikimit, përfshire furnizimin e shërbimeve dhe mallrave ngushtësisht të lidhura me to”.

     

    Propozimi

    Por unë mendoj se nuk është e drejtë që shteti të diferencojë ndërmjet subjekteve tregtare fitimprurëse (edhe pse ligji përcakton termin “shërbim”). Për këtë, një zgjidhje është që shteti t’ia kalojë subvencionimin studentëve apo prindërve në formën e rimbursimit të TVSH-së dhe të rimbursimit nga tatimi i të ardhurave. Shërbimi i arsimit të mos përjashtohet nga pagesa e tatimit të vlerës së shtuar, por të rimbursohet tek individi. Kjo zgjidhje është e mundshme me ndryshimin e ligjit nr. 8438/1998 "Për Tatimin Mbi Të Ardhurat" dhe projekt-ligjin e propozuar për TVSH-në. Ligji për tatimet mbi të ardhurat përcakton deklarimin e të ardhurave individuale (kreu II), ndërsa projekt-ligji përjashton shërbimet e edukimit/mësimdhënies nga TVSH-ja. Shkurtimisht, shteti nuk ja heq TVSH-në në burim shërbimit arsimor, por pas deklarimit të të ardhurave personale. Sipas rastit shteti i kthen qytetarit pagesën e TVSH-së për shërbimet relevante me edukimin. Me këtë rast qeveria mund ta ketë këtë politikë mbështetjeje (apo ndihme) në formën e një fondi të veçantë, jo të përcaktuar në ligjet e tatimeve (që duhen ndryshuar me mbi 2/3) por me një vendim të posaçëm, çka do t’i jepte më shumë mundësi manovrimi (sidomos në prag fushatash, krize ekonomike etj.).

    Së pari shteti kontrollon më mirë të ardhurat në institucionet e arsimit privat (deri më tani ato ishin në varësi të vetë-deklarimeve nga institucionet) dhe inkurajon zbatimin e ligjit për deklarimin e të ardhurave personale. Së dyti kjo i hap rrugë rritjes së tarifave të studimit edhe në institucionet publike, pasi individët do të mbështeteshin njësoj nga përjashtimi për shërbimin e arsimit. Së treti, kjo praktikë do të mundësonte zbatimin e skemës së kredisë studentore, e cila është përfolur në strategjinë e arsimit të lartë të qeverisë së kaluar. Dhe së katërti, qeveria do të krijonte kështu një preferencë të qartë për institucione arsimore jofitimprurëse.

    Kjo skemë mbështetje përdoret në shumë vende perëndimore, sidomos në rastin e tatimit mbi të ardhurat. Në SHBA ka mbi 12 kategori të përfitimeve nga taksat për qëllimin e arsimimit dhe trajnimit profesional. Asistenca financiare federale në formën e përfitimit nga taksat zë pjesën më të madhe të ndihmës për nga numri i përfituesve (rreth 12 milion studentë në vit me nga një përfitim prej 1300$/vit fiskal). Format kryesore janë zbritjet nga taksat (nga kamata e kredisë studentore, tarifat e studimit etj.) dhe përjashtime nga taksat (nga interesat për llogaritë e kursimit apo bonot e thesarit, nga shpenzimet e punëdhënësit për edukimin e punonjësve etj.). Programet kryesore janë American Opportunity Tax Credit (AOTC) dhe Lifetime Learning Credit (LLC) nga ku studentët mund të përfitojnë rimbursime prej 2000-2500$/vit. Ndërsa në Gjermani prindërit e studentëve përjashtohen nga taksa e kishës dhe e solidaritetit apo pësojnë zbritje nga të ardhurat (Ausbildungsfreibetrag rreth 1000€). Në Holandë prindërit mund të zbresin nga të ardhurat deri afërsisht 4000 euro për jetesën dhe tarifat e studimit. Në Angli studentët nuk paguajnë taksat e bashkisë (diku tek 1000£ për banesë).

     

    Problemi me skemën e rimbursimit

    Problemi i vetëm me këtë propozim janë skemat e vjedhjes nëpërmjet rimbursimit. Në nëntor të 2013 me urdhër të Prokurorisë së Tiranës u arrestuan pesë punonjës së Drejtorisë së Tatimeve Tiranë. Sipas gazetës Tema (5 nëntor, 2014) nga skema e rimbursimit të tatimit mbi vlerën e shtuar (TVSH) ishin përfituar nëpërmjet mashtrimit mbi 26 (+5 në disa burime) milion dollarë. Gjatë zbulimit të ngjarjes u ndërmorrën përpjekje skandaloze për të manipuluar dhe zotëruar serverin e të dhënave në Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve nga të dyja palët, keqbërësit dhe shantazhistët, si nga nëpunësit e ish-qeverisë Berisha dhe nga qeveria Rama nëpërmjet Spartak Brahos. Në Ora News (24 Janar, 2014) Braho deklaroi se ndërhyrja nuk kishte qëllim vetëm zbulimin e skemës së vjedhjes por edhe të evazionit fiskal në “qindra miliona euro”.

    Rimbursimi i TVSH-së parashikohet në ligjet nr. 7928/1995 “Për TVSH” dhe nr. 9920/2008 “Për Procedurat Tatimore në RSH”. Por rasti shënjon një dukuri të pazakontë sa i takon rimbursimit. Në një sondazh të qendrës “Rritje Albania”  (2010) mbi 34% e bizneseve të eksportit deklaronin se kishin vonesa të gjata ose mohim për rimbursimin, 33% kishin më shumë se 1 muaj dhe mbi 70% pretendonin se procedurat për rimbursimin ishin të lodhshme e të ndërlikuara. Megjithë gjasat e pakta për të përfituar rimbursimin, asnjë kompani e intervistuar në sondazhin e “Rritje Albania” nuk kishte hapur çështje gjyqësore me tatimet. Gjithashtu ndryshimi i kuadrit ligjor nuk solli ndonjë përmirësim për mbi 70% të kompanive. Shumica e kompanive nuk kishin mundësi të përfitonin as kamatën për vonesën e rimbursimit. Ndërsa shifra prej 26 milion dollarë e rimbursuar ndaj vetëm dy kompanive është e pazakontë nëse do të kishim parasysh se drejtori i tatimeve deklaronte për vitin 2010 rimbursim në total prej 60 milion dollarësh  - dy herë gati sa shifra e vjedhur. Deputeti i Partisë Socialiste, z. Erjon Braçe, pretendon se vjedhja me ketë skemë arrin deri në 100 milion dollarë. Shkurt, skemat e rimbursimit mund të kthehen në gropa të zeza edhe për rimbursimin e shpenzimeve të patatueshme ndaj individëve.

    Friday, November 7, 2014

    Diskutohet buxheti per arsimin - 2015


    Qeveria po diskuton projekt-buxhetin për vitin 2015. Më poshtë të dhënat për arsimin, dhe atë të lartë.  Në raport me GDP ka një ulje të vogël, por është i treti vit radhazi që, nëse do të llogaritet inflacioni, kontributi i shtetit për arsimin e lartë vijon të ulet. Kjo do të thotë që trendi është se tarifat do të vazhdojnë të rriten. Për vitin akademik 2015-2016 ato duhet të rriten të mbulojnë mungesën e fondeve shtetërore, minimalisht me 15-20% dhe ndoshta më lart nëse qeveria do të synoj të rrisë pjesëmarrjen e studentëve në koston e studimeve të arsimit të lartë me mbi 50%.


    (mije leke) 2013 2014 2015
    Arsimi i Larte 5,959,078 5,546,500 5,797,590
    Perqindje/Buxhet 2.1518% 2.0920% 2.0934%
    Perqindje/GDP (IMF)+2% 0.415% 0.13% 0.112%
    % Shkenca /Buxhet 0.0651% 0.0668% 0.0639%



    Ministria e Arsimit dhe Sportit
    36,160,480
    2,669,500
    300,000
    2,969,500
    39,129,980
    Planifikimi, Menaxhimi dhe Administrimi
    698,230
    107,500
    0
    107,500
    805,730
    Arsimi Baze (perfshire parashkollorin)
    23,592,920
    1,354,708
    0
    1,354,708
    24,947,628
    Arsimi i Mesem (i pergjithshem)
    6,161,971
    537,292
    200,000
    737,292
    6,899,263
    Arsimi Universitar
    5,355,590
    342,000
    100,000
    442,000
    5,797,590
    Fonde per Shkencen
    177,000
    0
    0
    0
    177,000
    Zhvillimi i Sportit
    174,769
    328,000
    0
    328,000
    502,769

    Thursday, November 6, 2014

    Në përgjigje të peticionit të studentëve



    Studentët e UT dhe UPT dërguan një peticion ku ndër të tjera kërkonin edhe përmirësimin e infrastrukturës. Ish-Ministri Myqerem Tafaj ka njoftuar sot se qeveria (5.11.2014) ka miratuar një vendim ku godina e Fakultetit të Gjeologjisë dhe Minierave i kalon Gjykatës së Lartë (e cila e ka ndritur me vendimet dhe meriton prestigjin dhe lluksin e duhur).
    “Qeveria lë pa godinë mbi 2000 studentë dhe pedagogë të Fakultetit të Gjeologjisë dhe Minierave! .. Me këtë vendim Qeveria vërteton se bën vetëm propagandë dhe nuk mbështet realisht zhvillimin e kapaciteteve për rritjen e cilësisë së studimeve universitare dhe kërkimit shkencor në fusha kaq prioritare për ekonominë e vendit, sic është shfrytëzimi I pasurive nëntokësore dhe resurseve natyrore.
    Në vend që Qeveria të rrisë buxhetin e arsimit të lartë publik për investime të reja në infrastrukturë fizike dhe laboratorike, bën të kundërtën, … Qeveria nuk thotë asgjë në vendimin e saj se ku do të shkojnë mbi 2000 studentë dhe pedagogë të këtij fakulteti. … Ky është rasti I dytë që kjo qeveri I heq godina institucioneve publike të arsimit të lartë dhe kërkimit shkencor. Pak muaj më parë Qeveria I hoqi një pjesë të godinës qendrore edhe Qendrës së Studimeve Albanologjike, ndërkohë që bën deklerata se I kushton rëndësi të madhe zhvillimit të shkencave albanologjike!”
    Edhe projekt-buxheti nuk është ai që kërkojnë studentët, ulje të tarifave dhe rritje të kontributit shtetëror. Në raport me buxhetin dhe GDP vazhdon të jetë në të njëjtën zonë të 2%.
    (mije leke) 2013 2014 2015
    Arsimi i Larte 5,959,078 5,546,500 5,797,590
    Perqindje/Buxhet 2.1518% 2.0920% 2.0934%
    Perqindje/GDP (IMF)+2% 0.042% 0.32% 0.135%
    Shkenca /Buxhet 0.0651% 0.0668% 0.0639%


    Vendime të miratuara në mbledhjen e Këshillit të Ministrave, 5 Nëntor 2014
    V E N D I M
    PËR
    KALIMIN, NË PËRGJEGJËSI ADMINISTRIMI, TË OBJEKTIT “FAKULTETI I GJEOLOGJISË DHE MINIERAVE”, TIRANË, NGA MINISTRIA E ARSIMIT DHE SPORTIT/UNIVERSITETI POLITEKNIK I TIRANËS, TE MINISTRIA E DREJTËSISË, PËR GJYKATËN E LARTË
    Në mbështetje të nenit 100 të Kushtetutës, të neneve 13 e 15, të ligjit nr.8743, datë 22.2.2001, “Për pasuritë e paluajtshme shtetërore”, të ndryshuar, dhe të pikës 1, të nenit 82, të ligjit nr.9741, datë 21.5.2007, “Për arsimin e lartë në Republikën e Shqipërisë”, të ndryshuar, me propozimin e ministrit të Arsimit dhe Sportit, Këshilli i Ministrave
    V E N D O S I:
    1. Kalimin, në përgjegjësi administrimi, të objektit “Fakulteti i Gjeologjisë dhe Minierave”, Tiranë, që ndodhet në zonën kadastrale nr.8160, me numër pasurie 6/88, me sipërfaqe trualli 12 478 (dymbëdhjetë mijë e katërqind e shtatëdhjetë e tetë) m2, me sipërfaqe ndërtimi 1 839.5 (një mijë e tetëqind e tridhjetë e nëntë pikë pesë) m2 dhe sipërfaqe bodrumi 1 143.5 (një mijë e njëqind e dyzet e tre pikë pesë) m2, me adresë: Rruga “Sulejman Delvina”, Tiranë, nga Ministria e Arsimit dhe Sportit/Universiteti Politeknik i Tiranës, te Ministria e Drejtësisë, për Gjykatën e Lartë, sipas genplanit, planimetrive dhe planvendosjes që i bashkëlidhen këtij vendimi.
    2. Objekti i mësipërm të përdoret në funksion të qëllimit dhe të veprimtarisë së Gjykatës së Lartë.
    3. Gjykata e Lartë nuk mund ta ndryshojë destinacionin e pronës së përcaktuar në pikën 1, të këtij vendimi, dhe as ta tjetërsojë atë.
    4. Ngarkohen Ministria e Arsimit dhe Sportit/Universiteti Politeknik i Tiranës, Ministria e Drejtësisë, Gjykata e Lartë dhe kryeregjistruesi i Pasurive të Paluajtshme të Republikës së Shqipërisë për zbatimin e këtij vendimi.
    Ky vendim hyn në fuqi pas botimit në “Fletoren zyrtare”.
    K R Y E M I N I S T R I
    EDI RAMA

    Tuesday, October 21, 2014

    Kostoja e uljes së kuotave dhe ngritjes së tarifave 2014-15

     

    Qeveria Rama ka shpallur së fundmi kuotat dhe tarifat dhe për ciklin e dytë të studimeve (programet master) për vitin akademik 2014-15. Si edhe për ciklin e parë të studimeve, të cilat u shpallën në gusht, qeveria ka ulur ndjeshëm numrin e programeve, kuotat e studimeve dhe ka rritur tarifat. Por cilat janë disa prej efekteve që do të kenë këto ndryshime që distancohen dukshëm nga politikat e rritjes se kuotave së qeverisë Berisha?

    Këto politika përveç se prekin direkt aspiratat e studentëve, kanë edhe ndikim në të ardhurat e universiteteve, pasi rritja e tarifave ende nuk mbulon koston e plotë të studimit në ciklin e pare, mesatarisht rreth 74 000 lekë në vit për student. Reduktimi i kuotave cenon efektin e ekonomisë së shkallës në universitete të mëdha si ai i Tiranës. Por ndoshta justifikon uljen e shpenzimeve publike në universitete apo programe studimi që nuk tërheqin studentë, ose që regjistrojnë student të dobët.

    Shpenzimet buxhetore për arsimin e lartë janë ulur rreth 7% nga viti 2013 në 2014. Buxheti i arsimit për 2014 zë 8.8%, nga 9.54 në 2013. Në vitin 2011 të ardhurat totale të universiteteve, pa transfertat e shtetit, ishin rreth 57% të buxhetit të shpenzuar në arsim. Realizimi i të ardhurave nga tarifat dhe shërbime të tjera për universitetet variojnë nga 80 në 85% prej atyre të planifikuara (p.sh. në Akademinë e Arteve shkojnë nën nivelin e 70%). Një pjesë e madhe e bursave të studimit mbulohen gjithashtu nga buxheti i universiteteve publike.

    A e kompenson rritja e tarifave dhe ulja e shpenzimeve publike reduktimin e numrit të studentëve, të cilat përbëjnë të ardhura të konsiderueshme për universitetet? Me të dhënat që janë publike mund vetëm të spekulojmë. Ministria e Arsimit nuk ka publikuar shpërndarjen e buxhetit për universitetet publike prej nga mund të përllogarisim të ardhurat dhe shpenzimet për kokë (student) nga buxheti dhe nga tarifat.

    Por le të spekulojmë mbi të dhënat e vitit 2011 me Universitetin e Tiranës. Sipas të dhënave të mia, Universiteti i Tiranës shpenzoi rreth 3 miliardë lekë për vitin 2011. Shpenzimet për student ekuivalent me kohë të plotë (35,000 FTE) për këtë përllogariten të jenë diku tek 88,000 lekë për student. Për vitin 2011 të ardhurat e institucionit, që në atë kohë kishte edhe fakultetin e mjekësisë përbënin rreth 47% të buxhetit të përgjithshëm, nga ku vetëm tarifat e shkollimit dhe regjistrimit zinin rreth 93% të të ardhurave totale. Për një buxhet të balancuar (përfshirë edhe investimet kapitale), UT ka planifikuar se të ardhurat totale për vitin 2011 duhet të ishin rreth 3,4 miliard. Me largimin e fakultetit të mjekësisë dhe të infermierisë tarifat dhe regjistrimi mbulojnë afërsisht 80% të të ardhurave. Atëherë, nëse kostoja për student është 88,000 lekë, për një plan të qëndrueshëm financiar (e nëse shpenzimet do të ishin konstante), një student duhet të sjellë mesatarisht afro 98,000 lekë në vit.

    Edhe pse tarifat me mesatare të peshuar sipas programit, ciklit dhe numrit të studentëve për program teorikisht mbulojnë rreth 50% të kostos, kjo nuk ndodh për shkak se mbledhja e të ardhurave është më pak se 90% dhe UT ofron reduktime të tarifave për studentë. P.sh. tarifa mesatare e peshuar për vitin 2011 ishte rreth 42,000 lekë, por të ardhurat reale për student (FTE – ekuivalent me kohë të plotë) ishin rreth 26,200 lekë.

    Studenti me tarifat aktuale (2014), pa taksën e regjistrimit, mbulon mesatarisht vetëm 30%, ndërsa shteti mbulon mesatarisht rreth 42% (nëse nuk do të zbritej efekti i 7% i uljes së buxhetit për arsimin e lartë, inflacioni etj.). Pra UT-ja ka tre zgjedhje: ose duhet të rrisë numrin e studentëve, në mënyrë që të rrisë të ardhurat, ose duhet të rrisë tarifat edhe njëherë mbi 30%, ose shteti duhet të rrisë seriozisht kontributin e tij. Zgjidhja gjendet ndërmjet alternativave. Të rriten tarifat dhe numri i studentëve në një raport të pranueshëm për cilësinë e mësimdhënies dhe xhepin e shqiptarëve, dhe shteti të rrisë kontributin.

    Por nëse shteti ul numrin e studentëve, ai ul detyrimisht dhe kontributin e tij për student – njëkohësisht edhe të ardhurat për student nga tarifat e shkollimit ulen në universitet. Ndërkohë që rritja e tarifave rrit pamundësinë për pagesën e tarifës dhe rritje të studentëve që pezullojnë studimet. P.sh. nga 2011 në vitin 2012 rritja e numrit të studentëve duhet të ishte rreth 70% nëse nuk rriteshin tarifat e studimit, por numri i kuotave nuk u rrit dhe tarifat u rritën me 1%. Në këtë vit UT pati një humbje prej 11% në total në krahasim me vitin 2011. Në vitin 2012-13 ku u rritën kuotat e ciklit të parë me 23% dhe tarifat me 16% për ciklin e parë, UT pati një rritje të buxhetit të shtetit me 3%.

    Për vitin 2014 UT-ës i është reduktuar numri i prurjeve me 12% dhe tarifat duheshin rritur mbi 50% për të mbuluar shpenzimet, por ato janë rritur me 25% në ciklin e parë dhe kontributi i shtetit është ulur me 7%.

    Me këto të dhëna, edhe pse tabloja është e paplotë për mungesë të shifrave aktuale, kuptohet që në planin afatgjatë modeli aktual i zhvillimit të UT-ës (me ulje të kontributit të shtetit, ulje të numrit të studentëve dhe rritje minimale të tarifave) nuk është i qëndrueshëm. Kjo do të trembte çdo rektor. Prandaj kemi klasa të tejmbushura, pedagogë të mbingarkuar, një administratë të acaruar dhe raport diplomimesh nën 30% në vit. Kjo analizë mund të përdoret edhe për universitete të tjera.

    Për vitin akademik 2014-15 numri i programeve, edhe i ai kuotave janë reduktuar ndjeshëm në ciklin e parë dhe të dytë. Në ciklin e parë reduktimi i kuotave në Universitetin e Gjirokastrës, Korçës, Vlorës dhe Durrësit është më shumë se 40%, por edhe tarifat në këto universitet janë rritur mesatarisht me mbi 40%. I vetmi fitues është Universiteti i Sporteve, i cili nuk ka reduktim kuotash për mësues fizkulture, por i janë rritur tarifat me 46%. Humbësi më i madh është Universiteti i Gjirokastrës, të cilit i janë ulur kuotat me 82% dhe rritur tarifat me 39%.

    Po ashtu janë reduktuar kuotat për ciklin e dytë të studimeve me rreth 40% për masterin profesional dhe rreth 30% për atë të shkencave e të arteve të bukura. Nga një vështrim i përgjithshëm tarifat janë rritur nga 15% deri në 30%. Transferimet gjithashtu nuk kanë marrë parasysh numrin e madh të studentëve nga ish-institucionet e arsimit të lartë privat që u mbyllën me vendim qeverie.

    E gjithë çështja është nëse ka ndonjë në universitetet publike që llogarisin efektet financiare të politikës së kuotave e tarifave. Ose ndoshta rektorët janë dakord të ulin shpenzimet, çfarë do të thotë reduktim të vendeve të punës, të investimeve kapitale (prokurimeve) etj.

     

    image

    image

    image

    image

    Friday, April 25, 2014

    Buxheti_arsimi_1995-2011

    Buxheti per Arsimin 1995-2011

    Financimi i arsimit bën pjesë në “përgjegjësitë e përbashkëta” të qeverisjes vendore dhe asaj qëndrore, për rrjedhojë, edhe fondet për të vijnë nga Buxheti Qëndor, Buxheti Lokal, por edhe nga të ardhura jo buxhetore, si komuniteti i prindërve apo tarifa për shërbime të ndryshme. Megjithatë, burimi kryesor i financimit është Qeveria Qëndrore. Për këtë arsye, fokusi në artikull do të bie mbi analizën e shpenzimeve të Buxhetit të Shtetit për arsimin.
    Kur flitet për Buxhetin për Arsimin nënkuptohet, së pari, financimi i katër programeve kryesore: arsimi bazë, i mesëm, universitar dhe prej 2005-s, fonde për shkencën. Dhe së dyti, shpenzime për disa kategori: paga, kontributet përkatëse për sigurime, materiale mësimore, etj, si dhe investime kapitale për të gjitha institucionet arsimore dhe administratën. 
    Rëndësia që ka arsimi në zhvillimin e një vendi, bën që buxheti i përcaktuar për të, rrallë herë të kaloj pa debate. Ai është prioritet në hartimin e cdo strategjie, por pa mbështetje të mjaftueshme me fonde, objektivat e vendosur është shumë e vështirë që të arrihen.


    Burimi: Banka Botërore, Ministria e Financave, Banka e Shqipërisë
    Përpunimi dhe komentet: Open Data Albania

    Buxheti i alokuar për arsimin ka qenë përgjithësisht në rritje të vazhdueshme. Aktualisht, shpenzohet pesë herë më shumë se sa në vitin 1995, por vetëm 2.8% të Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB) kundrejt 3.7% në 1995-n. Kthesë e rëndësishmë për buxhetin e arsimit ka shënuar viti 2003, në të cilin ai ishte 25% më i lartë se sa një vit më parë si dhe viti 2007, ku bie në sy dukshëm shkëputja që ka pësuar financimi edhe për vitet në vazhdim. Megjithatë, rritja në vlerë absolute e buxhetit për arsimin nuk përbën shumë interes nëse duam të zbulojmë rëndësinë që i është kushtuar atij ndër vite. Në kushtet kur të ardhurat buxhetore rriten, natyrshëm që edhe fondet për sektorë të ndryshëm, përfshirë këtu edhe arsimin, rriten.
    Për këtë arsye, janë analizuar edhe peshat që zë buxheti i arsimit kundrejt Buxhetit total të Shtetit dhe kundrejt PBB-së.

    Pesha e buxhetit për arsimin ndaj PBB-së
    Përqindja e shpenzimeve publike për arsimin mbi PBB-në është tregues i prioritetit që i jep një vend arsimit në raport me alokimin e gjithë burimeve që ka në dispozicion. Jo të gjitha shpenzimet për arsimin realizohen nëpërmjet një institucioni, psh paratë e shpenzuara për blerjen e teksteve, kostoja e jetesës së studentëve, etj. Pra, një shoqëri nuk shpenzon vetëm paratë e buxhetit për arsim. Megjithatë, këto zëra përjashtohen nga llogaritja e treguesit. Në të janë marrë në shqyrtim vetëm fondet e alokuara nga Buxheti Qëndror.
    Pesha ndaj PBB-së ka ardhur në rënie të vazhdueshme nga 5% në vitin 1991, në 3.7% në 1995-n,e  deri në 2.8% në vitin 2002, një periudhë gjatë së cilës domosdoshmëria për fonde ishte shumë e lartë për të mbështetur rritjen e cilësisë dhe riorganizimin e sistemit arsimor. Deri në vitin 2009, pesha ndaj PBB-së ishte mesatarisht 3.2% dhe vetëm në vitin 2010 ajo bie sërisht nën 3%, për tu ulur akoma më shumë në 2011-n në 2.8%. Duhet theksuar se buxheti arsimit ndaj PBB-së ka qenë vazhdimisht më i ulët se mesatarja e vendeve të OECD-së. Kështu, në vitin 2004, mesatarja e OECD-së shënonte 4.5%, ndërsa e Shqipërisë  3,4%. E njëjta situatë edhe në vitin 2007. Mesatarja e vendeve të OECD-së ishte 4.6%, ndërsa e Shqipërisë 3,2%.
    Pesha e buxhetit për arsimin në Buxhetin e Shtetit
    Përqindja e buxhetit për arsimin kundrejt totalit të shpenzimeve të Buxhetit të Shtetit, flet për rëndësinë që i jep politika qeverisëse në vetvete arsimit. Nga grafiku vërehet se ka pasur shumë oshilacione në këto 16 vjet për “copën e tortës” që i është dhënë arsimit. Edhe ky tregues ka pësuar rënie në periudhën 1995-2001, si pasojë e krizës fiskale në vitet pas ’90-s dhe krizës së përgjithshme pas vitit 1997. Pas kësaj periudhe, Qeveria mori masa për të mbrojtur shpenzimet për arsimin nga luhatjet e të ardhurave fiskale. Dhe në fakt, që prej vitit 2001 vërehet një rritje e zërit të arsimit në Buxhetin e Shtetit. Viti 2003 shënon rritjen më të lartë, duke shkuar nga 11.3% që ishte në 2002-shin, në 15.5%. Ndërkohë që pas vitit 2007, vërehet një stagnacion në nivelin 15%.
    Nga shikimi i përgjithshëm i grafikut, interesant është qëndrimi që është vendosur të mbahet ndaj buxhetit të arsimit pas krizës botërore. Ndërsa shumë shtete po i përgjigjen krizës nëpërmjet investimit në kapitalin human, si një mundësi për daljen dhe lehtësimin e pasojave të saj, buxheti i arsimit për vitin 2010 është tkurrur me 3%, krahasuar me vitin 2009. Ndërkohë, edhe pse për vitin 2011 është parashikuar një rritje e fondeve, duhet pritur ecuria e realizimit të të ardhurave në 6 mujorin e parë  për të parë qëndrimin që do mbahet kundrejt shpenzimeve të secilit sektor, përfshi këtu edhe arsimin e nëse ky i fundit do të shoqërohet më ulje të buxhetit.


    Dataset-et në format excel : Dataset-et në format XML, N3 :
      Kontribues: Blerta Zilja