Ish-ministri M. Tafaj reagon ndaj projekt-ligjit të arsimit të lartë

 

Ish-Ministri i Ministrisë së Arsimit dhe Sporteve gjatë viteve 2009-2013 reagon mbi pretendimet dhe analizën e Kryeministrit E. Rama. Në faqen e tij zyrtare, ish-ministri Prof. Dr. Myqerem Tafaj, deputet i Partisë Demokratike, kundërshtoi qëndrimin e kryeministrit në lidhje me cilësinë e arsimit të lartë në vend, si dhe argumenton se pretendimet e kryeministrit që ligji i ri nuk financon arsimin privat në vend nuk qëndrojnë.

Korrik 4, 2015

Kryeministri mbron ligjin që nuk i shërben arsimit të lartë, pedagogëve dhe studentëve.

Për të shmangur vëmendjen e opinionit publik nga maskarada e zgjedhjeve të 21 qershorit, ose më saktë, vdekja e zgjedhjeve të lira në vendin tonë, Kryeministri Rama u përpoq sot të mbronte projektligjin e arsimit të lartë. Ai foli gjatë dhe, siç e ka bërë zakon, përdori një retorikë nihiliste dhe agresive, sidomos ndaj përfaqësuesve të arsimit të lartë publik që e kundërshtojnë këtë projektligj. Por, Kryeministri nuk u tregoi të vërtetën prindërve dhe të rinjve që do të ballafaqohen me një rritje madhe dhe të shpejtë të tarifave të studimeve, të cilën mund ta përballojnë vetëm me kredinë studentore. Kryeministri nuk u tha atyre sa të larta do të jenë tarifat dhe cfarë kushtesh apo kriteresh do të ketë kredia studentore.

Kryeministri nuk u tregoi të vërtetën pedagogëve, se si do të financohen universitetet mbi bazën e performancës, kur aktualisht financimi është më pak se minimal ( vetëm 400 Euro në vit /student) dhe më i ulët se në cdo vend tjetër në Rajon dhe në Europë ( të paktë 10 herë më i ulët se buxheti që shpenzojnë vendet e reja të BE, si Rumania, Sllovakia, Bullgaria, etj, për student).

Nën petkun e zgjerimit të autonomisë, Kryeministri u mburr se pagat e pedagogëve do ti përcaktojnë vetë universitetet publike! Por ai nuk u tha pedagogëve dhe drejtuesve të universiteteve publike, se ku do ta gjejnë buxhetin për pagat, ndërkohë që aktualisht përballojnë me buxhetin e shtetit pagat vetëm për 8-9 muaj të vitit. Kjo do të thotë që të fillojë shkurtimi i vendeve të punës dhe largimi i padagogëve nga universitetet publike, sidomos ato rajonale dhe ato që mbulojnë degë të shkencave të aplikuara ose, sic emërtohen gabimisht, degë të papreferuara. Kjo do të thotë që në universitetet publike të nisë një 'luftë' brenda departamenteve, fakulteteve dhe senateve, kujt do ti ulet dhe kujt do ti rritet paga dhe kush do të shkurtohet nga puna. Sigurisht, të parët që do të largohen nga puna do të jenë pedagogët demokratë dhe ata që nuk kanë votuar partitë në pushtet dhe ata që nuk kanë votuar shefat e departamenteve, dekanët dhe rektorët!

Të lësh universitetet publike, me këtë nivel ekstrem të nënfinancimit, që të përcaktojnë vetë numrin e pedagogëve dhe pagat e tyre është një shmangie e qeverisë nga detyrimi kushtetues i shtetit për financimin e arsimit të lartë dhe një braktisje e qartë e tyre, nën maskën e rritjes së autonomisë. Ky është një hap shumë i parakohshëm dhe i rrezikshëm, i cili mund të çoj në mbyllje masive të departamenteve, fakulteteve publike dhe, ndoshta, të disa universiteteve publike rajonale. Shqipëria nuk e ka luksin që të nxjerrë në rrugë të papunë pedagogë dhe kërkues shkencor, ndërkohë që është akoma shumë larg minimumit për treguesin e numrit të pedagogëve dhe kërkuesve për 1000 banorë, çka e bën të domosdoshme, të dyfishohet në 2-3 vitet që vijnë.

Kryeministri u mundua të argumentoj parimin e konkurrencës dhe modelin e universiteteve publike të pavaruara, por insistoi të bindë publikun se, me këtë projektligj, universitetet private nuk do të marrin fonde publike. Kjo është tërësisht e pavërtetë sepse:

-Studentët e universiteteve private do të përfitojnë nga kredia studentore, e cila mbështetet (garantohet) nga buxheti i shtetit. Askush nuk është në parim kundër, por nga do të merret buxheti, kur dihet që shteti praktikisht nuk ka asnjë mundësi për ta rritur atë në 3-4 vitet që vijnë? Kjo do të bëj që universitetet private të rrisin më tej tarifat e studimeve, cka do të rrënoj buxhetin e familjeve dhe do të rrisë borxhet e tyre për të kthyer kredinë. Nga ana tjetër, Shqipëria nuk ka asnjë traditë me kredinë studentore dhe askush nuk e njeh sjelljen e studentëve me kthimin e kredisë. Rreziku është që maturantët të marrin kredinë dhe të vërshojnë në degët të konsideruara të preferuara ("degët në modë ose trendi" sic i quajnë të rinjtë) edhe të universiteteve private, dhe të boshatisen departamente dhe fakultete që zhvillojnë programe studimi prioritare për vendin. Ky grup studentësh ka pak shanse punësimi, rrit ushtrinë e të papunëve, cka do te thote të mos munden të kthejnë edhe kredinë. Kështu do të kemi të rrinj të shkolluar, por të papunë dhe borxhli ndaj shtetit dhe shoqërisë.

-Studentët e universiteteve private përfitojnë nga fondi i bursave për studentët. Eshtë e drejtë kushtetuese dhe morale që edhe studentët e shkollave private të përfitojnë, sepse familjet e tyre janë taksapagues. Por ku do të gjendet buxheti? Edhe kjo masë do të nxisë universitetet private të rrisin më tej tarifat e studimeve, cka do të varfëroj më tej familjet e studentëve.

-Universitetet private që do të fitojnë statusin e universteteve publike te pavaruara do të kenë akses të njëjtë me universitetet publike në programet e tjera të buxhetit të shtetit, mbi bazën e performancës. Por ku do te gjendet kaq shume buxhet? Kush do të jetë garanti që të ardhurat e universiteteve publike të pavaruara që burojnë nga tarifat e studentëve dhe nga buxheti i shtetit do të përdoren me të vërtetë në dobi të studentëve dhe të cilësisë akademike? A mund të besoj njeri që Bordi, me atë përbërje mediokre dhe politikisht të ndikueshme, që parashikon projektligji, mund të bëhet mbrojtës i vërtet i studentëve, pedagogëve dhe interesit publik dhe të përballet me interesat e pronarëve të universiteteve private që edhe formalisht zotërojnë shumicën në Bord.

-Universitetet private kanë të drejta të plota për të përfituar nga buxheti i shtetit për kërkimin shkencor, mbi bazën e projekteve. Universitetet private përfitojnë edhe nga projektet ndërkombëtare (të BE, NATO, OKB, etj) të kërkimit shkencor. Kjo është realizuar dhe ndihmon universitetet private për konsolidimin e tyre.

Ky ligj pretendon të instaloj një model financimi konkurrues të arsimit të lartë, kur buxheti është krejtësisht i pamjaftueshëm. Qeveria le të filloj me shtimin e buxhetit për arsimin e lartë, për të arritur të paktën 1.5 % të GDP, dhe pastaj mund të pretendohet për implementimin e një modeli të tillë. Sot buxheti i arsimit të lartë publik me rreth 145 mijë studentë është sa 1/10 e buxhetit të Universitetit të Stambollit që ka rreth 90 mije studentë!! Shqipëria shpenzon nga buxheti rreth 400 Euro në vit për një student, ndërkohë që edhe vendet më të varfëra te BE si Rumania, Bullgaria, shpenzojne të paktën 4000 Euro ne vit per nje student, pra të paktén 10 herë më shumë!

Ku projektligj ka shumë aspekte të tjera që cënojnë autonominë dhe vetqeverisjen e universiteteve, vendosin kontrollin e plotë politik të qeverisë në universitete, rrisin pasigurinë e pedagogëve për vendin e punës, mbyllin universitetet për prurjet e reja me nivel te larte kualifikimi, kufizojnë rolin e studentëve, kufizojnë mundësinë e të rinjve për vijimin e arsimit të lartë, nuk krijojnë mundësi reale për zhvillimin e arsimit të lartë profesional, etj.

Me këtë ligj arsimi i lartë bëhet shumë më i shtrenjtë, madje krahasuar edhe me disa vende të BE që aplikojnë tarifat e ulta ose zero. Kjo do të thotë se, më pak të rinj do të kenë mundësi të vijojnë arsimin e lartë. Për të tjerët ka dy rrugë: të heqin dorë nga ëndrra e tyre për shkollim të lartë ose të largohen jashtë vendit për të studjuar nëse prindërit e tyre kanë mundësi financiare, cka do të nisë largimin e trurit dhe të rinisë nga vendi.

Read More

Diskutime të qeverisë për projektligjin e arsimit të lartë

 

Në një konferencë për reformën në arsim, të titulluar “Universiteti i gjeneratës tjetër” në banderolë, apo “Shqipëria në hapësirën evropiane të arsimit të lartë” si nëntitull, kryeministri dhe ministrja e arsimit citohen të kenë kritikuar sërish sistemin e arsimit të lartë në vend dhe të kenë propozuar vizionin e tyre për zgjidhjen e këtyre problemeve.

Vlen të theksohet se mediat paraqesin vetëm fjalimet e kryeministrit, të plotë si në rastin e Shqiptarja.com (4 korrik, 2015), apo citate nga fjalimi i ministres. Nuk dimë se ç’është përfolur apo diskutuar tjetër në atë konferencë nga të tjerë. Veç nëse ka qenë një recital i drejtuesve. Kjo ndodh pse gazetarët ikin menjëherë pas kryeministrit, i cili zakonisht paraqitet për pak kohë, sikur në kohën e Berishës, të tregojë mbështetjen e tij, në mënyrë që të mblidhen rektorët e gazetarët.

Për studiuesit që ndjekin ligjërimin mbi procesin e politikbërjes në arsimin e lartë është e vështirë të hulumtohen pozicionet e kundërshtuesve të reformës sa kohë zëri i tyre nuk përcillet në media.

Në konferencë është cituar edhe Drejtori i Përgjithshëm për Arsimin dhe Kulturën në Komisionin Evropian, X. P. Monne. Në traditën e ekspertëve evropianë, skeptikë për nismat politike të çdo qeverie në vend, që mendojnë se me hartime ligjesh i kryen detyrat, Monne i ka lëshuar një kritikë administratës dhe qeverisë, se jo pak herë ligjet e reklamuara me daulle nuk zbatohen apo dështojnë për shkak të mungesës së vullnetit dhe aftësive së udhëheqjes politike.

“Nëse ky ligj miratohet, aty do të jetë një fillim i ri. Sfidat do të fillojnë vetëm pas miratimit të tij, sepse do të duhet të kalohet nga vizioni, nga strategjia në implementim. Për këtë do të duhen tre gjera, lidership, dëshirë politike, fokus; së dyti të ndryshohet mendësia dhe së treti përfshirja dhe pjesëmarrja”

1. Kronika nga Shqiptarja.com
2. Fjalimi i plotë
3. Njoftimi për shtyp i MAS

Pjesë nga fjalimi i vrazhdë i Kryeministrit

- {Reforma}Shënon një ndarje të prerë me të kaluarën, duke vendosur një vijë të qartë ndarëse mes asaj që është sot, arsimi ynë i lartë; i mbërthyer në një tërësi kthetrash dhe pamundësish për t’u zhvilluar në mënyrë të shëndetshme dhe asaj që do të jetë nesër, arsimi ynë i lartë; i gatshëm për të prodhuar jo vetëm kushtet në të cilat gjeneratat e reja do të marrin dijen në sistemin e Arsimit tonë të Lartë, por unë besoj edhe për të prodhuar një gjeneratë krejt të re shqiptarësh të arsimuar në vendin tonë.

.. {N}uk mund të ketë arsim shtetëror të nënës dhe arsim privat të njerkës, por duhet të ketë arsim publik të financuar nga shteti apo nga privati.

- Kjo qasje {sigurimi i cilësisë nëpërmjet vlerësimit të performancës së universiteteve’'} përbën edhe përmbysjen e raporteve në funksion të publikut, në kuptimin të shoqërisë, duke e bazuar financimin në treguesit e përformancës së universiteteve. Vetë sistemi do t’i shtyjë ato të modernizohen, të përmirësojnë shërbimin e ofruar për të qenë kompetitivë. Do t’i shtyjë të gjenerojnë më shumë kërkim shkencor dhe të synojnë më shumë bashkëpunim ndërkombëtar.

- Ligji bën me shumë të drejtë financimin publik për studentët, duke garantuar që shteti i gjendet pranë studentëve në nevojë, përmes një fondi të posaçëm bursash për të gjitha kategoritë që për pamundësi objektive financiare nuk i ndjekin dot studimet.

- garanton financim publik për studentët e shkëlqyer përmes fondit të tretë të posaçëm, që siguron që ata që janë më të mirët nuk trajtohen si këmbët e dhisë, por iu jepet mundësia që të jenë edhe më të mirë.

- ligji ka virtytin që rrit në mënyrë të ndjeshme autonominë universitare, duke i deleguar universiteteve publike një sërë vendimmarrjesh shumë të rëndësishme. .. Ky sistem që hyn në fuqi me ligjin e ri, faktikisht, vendos bazën e një autonomie reale universitare, por nga ana tjetër siguron që në emër të autonomisë të mos zhvillohet anarkia dhe mediokriteti maksimal.

- Ky sistem është për burimet që gjenerojnë kompeticion dhe cilësi qoftë në anën e arsimit të shtetit qoftë në anën e arsimit të privatit. Unë vazhdoj të mendoj se duke quajtur publik arsimin e shtetit dhe duke quajtur privat arsimin e privatit, ne kemi bërë një ndarje të padrejtë, e cila ka prodhuar vetëm probleme. Për ne, arsimi është një e mirë publike, pavarësisht nëse e merr në universitetet shtetërore apo private.

- Ky standardizim, faktikisht, sjell një sistem të vetëm qeverisës në arsimin e lartë, -flas për qeverisjen e brendshme, - sjell një set standardesh për të gjithë, të trupëzuar në një kod cilësie, sjell një sistem sigurie për cilësinë, sjell një sistem të unifikuar të kontrollit të ligjshmërisë dhe sjell një sistem që garanton konkurrencë.

- Nuk çojmë para publike në institucione private. Kjo nuk ekziston në ligj. Kush thotë këtë, thjesht e vetëm spekulon për t’i dhënë moral rezistencës, që bëhet medemek në emër të interesit publik, por që në thelb ka vetëm interesin e kastës. E një kaste, që është krijuar dhe mbahet në këmbë, vetëm sepse sistemi nuk është sistem autonomie reale universitare, nuk është sistem i administrimit real i universitetit dhe nuk është sistem që njeh konkurrencën, meritën dhe cilësinë.

- Përkundrazi, privatët bëjnë financim publik për arsimin publik. Kjo duhet të jetë shumë e qartë. Është një spekulim! Është për të ardhur keq, që në vitin 2015, në emër të mbrojtjes së autonomisë, lirisë dhe demokracisë vazhdon një propagandë kundër aktorëve privatë në arsimin publik, njësoj si ajo e komunistëve. E njëjta gjë, por me fjalë të tjera.

- Piramidat e arsimit tonë të lartë që vetëm në pamje janë ato që u mbyllën, se, në fakt, piramidat e arsimit tonë të lartë janë edhe në sistemin tonë publik. Edhe sistemi ynë publik ka piramida që japin diploma pa pikën e vlerës, që nuk i duhen dreqit. Pavarësisht se janë në rregull nga anët e tjera dhe paratë e studentëve nuk i marrin drejtpërdrejtë në dorë si sudet që u mbyllën, por i marrin nën dorë.

- Kërkimi shkencor është një tjetër farsë e madhe që ka vazhduar dhe që ne nuk mund ta lejojmë të vazhdojë. Në radhë të parë, duke e vendosur mbi baza të shëndetshme dhe pastaj se kur do të ketë kërkim të vërtetë shkencor në Shqipëri, kjo është për t’ia lënë kohës. Por kështu siç e kemi sot, vetëm kërkim shkencor nuk është.

- Ndërkohë, modernizimi i kërkimit shkencor në universitete krijohet si premisë në këtë ligj. Sigurisht që, ka një aspekt tjetër që duhet nënvizuar. Së pari, rolin rregullator për standarde dhe rregulla funksionimi që garantojnë sistemin. Së dyti, rolin financuesit dhe po flasim për rolin e shtetit.

- Për ta mbyllur, dua të them dy fjalë për Qendrën e Shërbimeve Arsimore që ofron në mënyrë të përmbledhur të gjithë shërbimet e qeverisë për nxënësit, studentët, por edhe për institucionet dhe trupat e institucioneve të rregulluara, për Agjencinë e Financimit të Arsimit të Lartë, si një ent i ri që në mënyrë transparente, profesionale dhe të paanshme financon universitetet publike. Financime, që ndahet buxheti pa ditur se ku po shkojnë dhe pastaj mbaron dhe mblidhemi prapë vitin tjetër mblidhemi prapë dhe ndajmë buxhetin, nuk ka më. Kush do para për të prodhuar cilësi në arsim, duhet të provojë që është në gjendje që të prodhojë cilësi në arsim.

- Kush thotë se ne nuk jemi BE-ja, nuk jemi Suedia, nuk jemi Anglia, nuk jemi Danimarka dhe kjo është shumë ambicioze, ka të drejtë ta thotë, por unë i them se ne nuk jemi Republika e Kasharit. Jemi një vend që synon të bëhet pjesë e BE-së dhe nuk mund të rrisim filizat e të ardhmes siç rriteshin filizat e marjuanës (sic) në Lazarat. Nuk mund ta kemi sistemin tonë të arsimit si plantacionet e Lazaratit.

- Ligji është bërë nga “A”-ja tek “Zh”-ja, pikë për pikë, nga këta burra dhe gra që unë u jam shumë mirënjohës dhe që jam i bindur që do ta shënojnë këtë moment të kontributeve të tyre akademike, shkencore dhe qytetare si një moment që do t’i bëjë shumë krenarë në të ardhmen sepse ky është guri i themelit i një arsimi tërësisht të transformuar.

Read More

Komisioni Parlamentar miraton në parim projekt-ligjin e AL

 

Komisioni Parlamentar për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut miratoi në parim Projektligjin e Arsimit të Lartë dhe Kërkimit Shkencor.

Nga njoftimi per shtyp i MAS, 1 Korrik 2015

http://www.arsimi.gov.al/al/newsroom/lajme/ministrja-nikolla-ne-komisionin-e-ceshtjeve-ligjore-per-projektligjin-e-arsimit-te-larte

Ministrja e Arsimit dhe Sportit, Lindita Nikolla prezantoi sot, në Komisionin për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut, Projektligjin e Arsimit të Lartë dhe Kërkimit Shkencor.

….

“Ligji i ri sjell një mori ndryshimesh në frymën e masave të ndërmarra nga Qeveria deri tani. Kryefjalë mbetet cilësia në institucionet tona të arsimit të lartë me të cilën ne nuk bëjmë kompromis. Ligji ndryshon skemën e financimit duke futur konceptim modern të financimit me bazë performancën. Shteti do jetë gjithnjë e më shumë financues i arsimit të lartë, por këto financa, taksat e qytetarëve shqiptarë duhet të prodhojnë maksimumin e mundshëm të vlerës. Një skemë moderne financimi, që priret nga treguesit e performancës së universiteteve tona, do t’i shtyjë ato të modernizohen, të përmirësojnë shërbimin dhe të gjenerojnë gjithnjë e më shumë kërkim shkencor, bashkëpunim ndërkombëtar, etj.”, tha Nikolla.

….

“Ky ligj nuk i detyron Institucionet e Arsimit të Lartë të kthehen në Institucione të Arsimit të Lartë të Publik të Pavarur (IALPP). Ky është një nocion inovator dhe një mundësi e re për çdo institucion, i cili pas një seti të përcaktuar rregullash do të mund të kërkojë të kthehet në IALPP, ku momenti i rëndësishëm është heqja dorë nga fitimi. Vetëm pasi ka hequr dorë nga fitimi IAL mund të filloj të funksionojë si Institucion i Arsimit të Lartë Publik i Pavarur ”, tha Nikolla.

Duke përmendur ndryshimet që sjell ky ligj, Ministrja e Arsimit tha se ligji  bën më të drejtë financimin publik për studentët, duke ju gjendur pranë studentëve në nevojë me një fond të posaçëm bursash, për të gjithë kategoritë që për pamundësi financiare nuk ndjekin dot studimet, për studentët që ndjekin degët me prioritet kombëtar dhe për studentët ekselent.

….

“Ligji modernizon qeverisjen e brendshme universitare duke i dhënë autoritet të qartë Senatit Akademik mbi qeverisjen akademike të IAL-ve dhe e mbështet punën me një strukturë administrative në shërbim të misionit të IAL-së. Në këtë mënyrë rrisim cilësinë akademike duke fokusuar akademikët në detyrat akademike dhe rrisim cilësinë e administrimit duke i mbështetur ata me administratorë. Dy vektorë të rëndësishëm që do të prodhojnë një rezultante që jep gjithnjë e më shumë cilësi”, deklaroi Ministrja Nikolla.

…

Ministrja tha se ligji i ri, lindi si një nevojë për të vendosur rregull në zhvillimet kaotike në arsim, vendosjen  e standardit të besueshëm të cilësisë së mësimdhënies dhe kërkimit shkencor, difersifikimin e burimeve të financimit të arsimi të lartë, etj.

Relatorja e çështjes, deputetja Vasilika Hysi deklaroi se ky projektligj është në përputhje me Kushtetutën e Shqipërisë.

Read More

Analizë e shkollimit juridik në Shqipëri

 

Komisioni i Posaçëm Parlamentar për Reformën në Sistemin e Drejtësisë, Grupi i Ekspertëve, ka hartuar një raport “Analizë të Sistemit të Drejtësisë” ku vlerëson edhe shkollimin e lartë juridik në Shqipëri (Kapitulli 6).

Kapitulli 6, Analizë e Sistemit Arsimor të Drejtësisë vlerëson edukimin juridik në sistemin parauniversitar, arsimin e lartë dhe formimin e vazhdueshëm, si kurset e kualifikimit dhe shkollat e specializimit.

Vetë autorët nuk mëtojnë të kenë ndërmarrë ndonjë analizë të thellë dhe jo pak herë, sikur edhe për çështje të tjera në raport, konkluzionet nuk janë të bazuara në fakte por në perceptimin e tyre. Analiza mbi masivizimin nuk shoqërohet me një analizë të tregut të punës, si p.sh. numrin e duhur të gjykatësve, përmbaruesve, avokatëve, noterëve, policëve gjyqësore e prokurorëve, apo me tej juristëve në administratën shtetërore dhe atë të ndërmarrjeve të mëdha private.

Sipas autorëve: “këto probleme janë evidentuar nga një quick scan i arsimit ligjor në Shqipëri, dhe jo nga ndonjë analizë e thelluar e sistemit. Në vijim, janë evidentuar problemet që burojnë sa nga sistemi dhe parashikimet ligjore, aq edhe nga keqmenaxhimi  i sistemit” (fq. 217)

Gjithashtu mungojnë të dhëna statistikore dhe cilësore mbi studentët e trupën pedagogjike që sipas autorëve vështirësojnë vlerësimin e cilësisë.

Çdo kapitull, sikur edhe ky i arsimit, kanë faqe të tëra me fjali dhe tema të përsëritura disa herë, deri në mërzitje.

Dokumente: (1) Raporti i plotë: Analiza; (2) Kreu VI: Analizë e Sistemit Arsimor të Drejtësisë

Pyetjet që synohen të trajtohen në analizë janë (fq. 190):

1. Si ka ndikuar masivizimi i këtij arsimi në sistemin e drejtësisë? 
2. A e garantojnë institucionet e arsimit të lartë juridik cilësinë e mësimdhënies? 
3. Si paraqiten programet e studimit dhe kurrikulat e fakulteteve dhe departamenteve të Drejtësisë, krahasuar me standardet ndërkombëtare?
4. A ka një qasje midis niveleve të diplomave që lëshohen nga fakultetet dhe departamentet juridike me arsimin e lartë profesional? 
5. A ka një qasje midis niveleve të diplomave që lëshohen nga fakultetet dhe departamentet juridike, me tregun e punës? etj. 

Lidhur me pyetjet e mësipërme, përfundimet janë si më poshtë:

1.  “Në fakultetet juridike të IAL publike numri i përgjithshëm i studentëve deri në vitin akademik 2014-2015 është 8575 studentë, ndërsa në IAL jopublike është 2010 studentë.  Pas mbylljes së programeve të së drejtës, rezulton që numri i studentëve në fakultetet juridike publike është 4-herë më i madh se në ato jo-publike.” (fq. 191)

- Janë: “5 fakultete të Drejtësisë, ose departamente të Drejtësisë në universitetet publike, përkatësisht, Universiteti i Tiranës, Shkodrës, Vlorës, Durrësit dhe  Elbasanit, dhe 12 në shkollat e larta jopublike. Nga këto, ofrojnë studimet dhe diplomën e ciklit Bachelor 16 fakultete dhe departamente drejtësie, ofrojnë studimet në ciklin “master” 13,  fakultete drejtësie dhe studimet në shkollën doktorale 3 fakultete drejtësie.” (fq. 192)

2. “Cilësia e realizimit në praktikë të programeve mësimore në fakultete, paraqitet e diskutueshme. Pavarësisht zhvillimeve pozitive të kohëve të fundit me hapjen e programeve klinike, një pjese të mirë të lëndëve, u mungojnë tërësisht elementët praktikë.” (fq. 218) 

“Nuk ka pasur ndonjë analizë apo studim të posaçëm mbi arsimin e lartë universitar juridik në Shqipëri. Për rrjedhojë nuk ka ndonjë strategji për zhvillimin e këtij arsimi, apo ndonjë pjesë strategjie të posaçme në kuadrin e  strategjisë për zhvillimin e Arsimit të Lartë.” (fq. 217)

“Ligji nuk qartëson se, në përfundim të cilës fazë të studimeve bëhet kualifikimi si jurist. Legjislacioni nuk specifikon nëse do të gëzojë titullin “Jurist” vetëm  studenti që ka përfunduar ciklin e dytë të studimeve Master Shkencor, apo edhe studenti që ka përfunduar  Masterin Profesional dhe statusin e këtij të fundit si
pjesë e ciklit të dytë të studimeve. Nuk është e qartë se çfarë vlere ka në tregun e punës diploma Bachelor. Kjo paqartësi përfshin jo vetëm sistemin e studimeve me kohë të plotë, por edhe atë me kohë të pjesshme;” (fq. 218)

3. “Aktualisht, nuk ka një akt me karakter detyrues, që të përcaktojë grupin e lëndëve themelore të domosdoshme për formimin e juristit, të cilat duhet të zhvillohen nga çdo fakultet që ofron arsim juridik. Ka konfuzion edhe në raportin e lëndëve të detyrueshme me ato fakultative.” (fq. 193)

“Gjithashtu, në disa raste ka nevojë për një shpërndarje më të mirë të krediteve. P.sh., në Universitetin e Tiranës, ka lëndë me 9 kredite që zhvillohen brenda një semestri, ndërkohë që ato duhet të shtrihen në dy semestra, ose të reduktohet volumi i lëndës. Kjo ka sjellë fiktivitetet në numrin e krediteve. Shpeshhere
lendet e zhvilluara nga studentet ne universitetet jo publike nuk janë thelbësisht konform “shtyllës kryesore” te edukimit te juristeve pasi mungon një kontroll sistematik dhe i vazhdueshëm nga ana e institucioneve shtetërore ne saktësimin dhe standardizimin e tyre.”

“nuk konstatojmë një studim për zhvillimin e kurrikulave që pas reformimeve në kuadër të procesit të Bolonjës. Kështu, p.sh., ka raportime se ngarkesa e studentëve të masterit është e pastudiuar dhe disa lëndë duhet të rishikohen (Gjuha e huaj, Edukimi Fizik).  Gjithashtu, u konstatua se vetëm në
degën e drejtësisë të University of New York në Tiranë ofrohen programe mësimore në gjuhën angleze. Në asnjë fakultet tjetër drejtësie nuk ofrohen lëndë në gjuhën angleze, me përjashtim të rasteve të përfshirjes në programe të përbashkëta me universitete në vende anglishtfolëse (Universiteti “Marin
Barleti”). “

4. “Ajo çka vihet re është se, nuk ka një rregullim ligjor ose qoftë edhe dokumente të së drejtës të butë, ose ndonjë studim, që të njësojë dhe harmonizojë njohjen e vlerës së diplomave nga çdo institucion që ofron programe specializuese afatgjata në fushën e drejtësisë.” (fq. 196)

 

Statistika

Read More

Diskutime mbi projektligjin në komisionin parlamentar të edukimit

 

Panorama, http://www.panorama.com.al/arsimi-i-larte-verejtjet-e-universiteteve-private/

11 Qershor 2015

Rektorët e universiteteve private në vend kanë shprehur rezerva ndaj ndryshimeve që do të pësojë arsimi i lartë me hyrjen në fuqi të projektligjit. Në dëgjesën e një ditë më parë në Komisionin e Medias, ata u shprehën se arsimi i lartë kishte nevojë të reformohej, por disa çështje si autonomia e universiteteve, kërkimi shkencor apo edukimi në distancë, duhen rishikuar.

Rektorët e universiteteve private kanë zhvilluar disa mbledhje me rëndësi duke konkluduar në disa çështje ku çalon reforma e nisur. Rektorja e “Albanian University”, Vera Ostreni, renditi disa prej kontestimeve, duke veçuar fryrjen e organizmave drejtues që nuk do të bëjnë gjë tjetër veçse do të kufizojnë autonominë e vetë universiteteve.

“Një nga problemet që përbën shkelje të lirisë akademike dhe autonomisë universitare është ngritja e disa organizmave, siç është Qendra e Shërbimeve Arsimore, Agjencia e Kërkimit Shkencor etj. Mendojmë se ka një mbivendosje të kompetencave të tyre. Një shtim të burokracisë përmes këtyre organizmave, të cilat në një farë mënyre e mbysin qoftë njëra tjetrën, qoftë lirinë akademike”. Por, liria akademike, sipas universiteteve private, cenohet edhe në pamundësinë për të zgjedhur doktorantët.

“Qendra e Studimeve Arsimore ka ndër të tjera funksionin që: Të organizojë pranimin e studentëve në programet e studimit të ciklit të parë, të dytë duke përjashtuar doktoraturat. Mendojmë se ka njëlloj centralizimi relativisht të dukshëm në kompetencat e kësaj qendre”. Një tjetër problematikë në ligj, sipas rektorëve të universiteteve privatë, është centralizimi i kurrikulës dhe mundësia e ndryshimit të saj deri në masën 20%.

“Mendoj se do të ishte shumë më e vlefshme për universitetet që të kishin një pavarësi, një përqindje më të madhe të ndryshimit të kurrikulës, gjë që ndihmon shumë në lirinë akademike.” Në letrën drejtuar Komisionit të Medias ka pakënaqësi edhe për shkollat ‘part-time’ apo edukimi në distancë, të cilat nuk parashikohen në ligjin e ri. “Ka një argument, i cili thotë që ka mundësi më të mëdha të abuzimit, por për këtë arsye nuk mendoj se duhet hequr studimi në distancë sepse është shkelje e të drejtave të njeriut”, citoi Ostreni, duke shtruar si zgjidhje shtimin kontrollit ndaj kësaj forme mësimdhënieje.

Read More

Studentët protestues arrestohen

 

Albeu.com, 6 Qershor 2015

.. për të shtatën herë me radhë, aktivistët e Lëvizjes “Për Universitetin” në Tiranë – studentë dhe pedagogë të universiteteve shqiptare – protestuan kundër projektpropozimit të qeverisë së Edi Ramës për atë që njihet si “Reforma në Arsimin e Lartë”.

Aktivistët e kësaj lëvizje kërkojnë heqjen e tarifave, rritjen e fondeve të qeverisë për arsimin e lartë, si dhe përmirësimin e kushteve në universitete e konvikte.

Në orët e mëngjesit, aktivistët e kësaj lëvizje protestuan para zyreve të Kryesisë së Kuvendit të Shqipërisë, me ç’rast, Policia shqiptare arrestoi shtatë aktivistë të kësaj lëvizje. Të arrestuarit janë: Vitori Çipi, Liri Kuçi, Klaudia Koxha, Klodi Hoxha, Bora Mema, Klodi Leka dhe Alfred Bushi. 

Lëvizja “Për Universitetin” ka reaguar menjëherë duke dënuar dhunën policore dhe arrestimin e protestuesve paqësorë. Ndër të tjera, në deklaratën e Lëvizjes “Për Universitetin”, thuhet:

Pas protestës të sotme të Lëvizjes ''Për Universitetin'' përpara zyrave të Kryesisë së Kuvendit kundër reformës shkatërrimtare për arsimin e lartë, e cila ishte duke u diskutuar prej biznesmenëve të universiteteve private, policia e pushtetit ka ndjekur dhe gjurmuar aktivistët, duke i shoqëruar më pas në Komisariatin nr.2 në Tiranë.

Duke shkelur në mënyrë të hapur të drejtat dhe lirinë e shprehjes, duke shkelur Kushtetutën dhe ligje në fuqi për mbrojtjen e të drejtave të qytetarëve për të protestuar, pushteti u vendos edhe njëherë përkrah interesave klienteliste dhe kundër qytetarëve të ndërgjegjshëm që interesohen për fatet e shoqërisë.

Lëvizja ''Për Universitetin'' e dënon me ashpërsi këtë represion e dhunë të shtetit policor, duke kërkuar lirimin e menjëhershëm të aktivistëve!

Read More

Kritika ndaj nxitjes së bashkëpunimit të biznesit me arsimin e lartë

 

Redi Muci, Universiteti Politeknik i Tiranes

PESË PYETJE ZONJËS NIKOLLA

Gazeta Shqip (http://gazeta-shqip.com/lajme/2015/04/30/pese-pyetje-zonjes-nikolla/)

30 Qershor 2015

REDI MUÇI

Çfarë ndodh kur shteti përdor arsimin publik për të joshur partnerët e biznesit? Gazeta “Shqip” e datës 24 prill, botoi letrën të cilën ministrja e Arsimit dhe Sportit, znj. Lindita Nikolla, u drejtonte bizneseve. Sipas gazetares artikullshkruese, kjo letër konfirmonte argumentin se qëllimi i reformës së shumëpërfolur, ashtu siç pretendojnë prej kohësh përfaqësues të qeverisë dhe hartues të saj, është pikërisht vendosja e bashkëpunimit mes bizneseve dhe universiteteve për të ulur papunësinë dhe krijimin e një kulture donacioni të bizneseve ndaj universiteteve, “jo rrënimi i publikut, siç pretendohet nga një pjesë e palëve të interesit”.

Meqenëse, si pedagog i Universitetit Politeknik të Tiranës, e gjej veten pikërisht në pjesën e palëve të interesit të përmendur më sipër, shkrimi që vijon ka për qëllim ngritjen e disa pikëpyetjeve kundrejt argumenteve bindëse që përmban kjo letër, duke tentuar hamendësimin e disa përgjigjeve, me shpresën se lexuesi i këtyre radhëve do të ketë vullnetin e mirë për t’i zgjeruar më tej këto përgjigje.

Po e nis këtë hulumtim nga qëllimi i shpallur i kësaj reforme – as më pak e as më shumë – por “vendosmëria të zhvillojë fort një kulturë të donacionit” të bizneseve kundrejt universitetit. Pyes veten se cila është kultura e të bërit biznes në Shqipëri. Si janë mëkëmbur bizneset në këta 24 vjet tranzicioni ekonomik? Mua më rezulton se “kultura” ka qenë ajo e akumulimit fillestar të kapitalit me çdo mjet, mënyrë dhe makinacion, qoftë ky shfrytëzimi dhe keqpagimi i punëtorëve me kontrata-fantazmë, korruptimi i çdo instance të pushtetit lokal e qendror në procesin e tenderimit, por jo vetëm, shkatërrimi i çdo resursi dhe pasurie publike apo vjedhja e taksave të popullit me mënyra nga më kreativet – që nga mospagimi i energjisë elektrike e deri te përfitimi i drejtpërdrejtë nga buxheti i shtetit. Por ministrja bën fjalë për një “kulturë” të re të donacionit. Pyes lexuesin, ky proces donacioni a do të shoqërohet me një mënyrë apo një tjetër përfitim të këtyre bizneseve apo do t’i bëhet thirrje thjesht e vetëm zemrës së madhe të biznesmenëve – si për shembull në rastet e katastrofave natyrore ku bizneset dërgojnë ndihma te viktimat, duke përfituar për të reklamuar produktin që do të zvogëlojë mjerimin e të prekurve?

Ministrja parashtron argumentin se papunësia e lartë në vend vjen si pasojë e faktit se “edhe kompanitë vuajnë për të gjetur profesionistët e duhur”. Më tej ajo shprehet se në këtë përfundim ka dalë “pas vërejtjeve të vazhdueshme të bëra prej [bizneseve] në panairet e punës”. Po ia lë në dorë lexuesit të papunë të komentojë lidhur me larminë e ofertave nëpër “panairet e punës”. Unë ndërkohë po pyes veten se cilat janë aktualisht mundësitë e punësimit në sektorin privat dhe publik? Cilat janë këto biznese private? Çfarë prodhojnë? Për ç’lloj specialistësh kanë nevojë? Sa i përket sektorit privat, qofsha i gabuar, por më rezulton se e vetmja gjë që prodhojmë në këtë vend është betoni i armuar. Shtylla e vetme e ekonomisë deri dje ka qenë sektori i ndërtimit, i cili tashmë ndodhet në një depresion të thellë prej më se katër vjetësh, dhe kjo aspak për faj të mungesës së specialistëve, por për shkak të krizës imobilare – rënies së kërkesës dhe fuqisë blerëse si pasojë e krizës ekonomike globale të kapitalit, veçanërisht përthyerjes së saj në Greqi prej nga buronte pjesa më e madhe e remitancave dhe shpenzimeve të punëtorisë së emigruar shqiptare. Përveç sektorit të ndërtimit mbetet tregtia, por dyshoj se universiteti kështu siç është nuk prodhon dot tregtarë të hairit. Por çfarë tjetër? Fasoneritë dhe call center-at, të njohura edhe si qendra të shfrytëzimit të punëtorisë sipas modelit kinez – punë, punë natë e ditë, dhe orar fiks për të pirë dhe për të bërë ujë. Këto të fundit duhet pranuar se, së bashku me emigracionin në masë, kanë shërbyer si valvula efikase shkarkimi të dëshpërimit dhe revoltës së shumë të rinjve e të rejave (edhe për sa kohë ende?), por për to nuk besoj se vlen argumenti i mungesës së specialistëve që nxjerr universiteti. Sa për sektorin publik, specialistët me eksperiencë 20 – 30-vjeçare duket se s’i ka kush në hesap. Vendin e tyre në administratën shtetërore e zë një ushtri e tërë militantësh partiakë, farefisnie krahinore dhe prostitutash luksi. Nëse prania e biznesmenëve në institucionet e arsimit të lartë do të synojë ta drejtojë studentin e sapodiplomuar drejt njërës prej kategorive të mësipërme, atëherë ministres i jap shumë të drejtë në argumentin e saj.

“Ligji i ri për arsimin e lartë ju mundëson të jeni pjesë e bordeve të administrimit të universiteteve”, shprehet ministrja në letër, duke iu drejtuar biznesmenëve. Por po vras mendjen: a nuk nënkupton kjo se vetë universitetet – në duart e biznesmenëve – do të funksionojnë si biznese?! Vallë ç’lloj modeli biznesi do ndiqet? Në mendje më vjen një parti politike, e cila shkëlqen mbi shoqet në funksionimin si biznes. Dhe duhet pranuar se bëhet fjalë për një biznes mjaft të suksesshëm nga logjika e tregut: një votë 2000 lekë, njëqind vota një vend pune në administratë. Po pyes lexuesin: a nuk është Kuvendi i Republikës së Shqipërisë streha e biznesmenëve-politikanë?! A nuk është kthyer ai në strofkën e “përfaqësuesve të popullit”, të pangopur në makutërinë e tyre dhe të pafytyrë në vulgaritetin mondan me të cilin qajnë hallet e popullit?! A nuk duket ky si fundi jo fort i largët i universitetit dhe arsimit publik?! A nuk do të kthehet dija jo vetëm në mall tregu, por në plaçkë lufte që do të ndahet mes burokratëve-biznesmenë nga njëra anë dhe biznesmenëve-gangsterë nga ana tjetër?!

Sipas ministres sonë virtuoze, “shkolla jonë nuk u përgjigjet modeleve të zhvillimit dhe kërkesave të tregut të punës në vend”. Madje ajo u bën thirrje bizneseve: “Besoni dhe përdorni universitetet shqiptare për studimet e tregut”. Se në ç’mënyrë do t’i shërbejë universiteti studimit të tregut, për këtë veçse mund të hamendësoj, për shembull, ndikimin që do të kishte e famshmja 2K në këtë proces. Përse të mos shtohej vallë në kurrikulat e fakultetit të filozofisë rubrika e dikurshme “Me Kokëdhimën në: Si të bëhesh milioner?”?! Vallë cili student s’do të ishte i gatshëm të paguante një tarifë sado të kripur studimi nëse njohuritë e përftuara do ta kthenin në milioner?! Ministrja argumenton se shkolla nuk u përshtatet modeleve të tregut, por a ma lejon lexuesi pyetjen: mos ndoshta është tregu ai që duhet t’u përshtatet nevojave të shoqërisë, që më mirë se kushdo tjetër i nxjerr në pah puna e pavarur kritike dhe kërkimore e universitarëve?! A nuk u takon universitarëve detyra sokratike e këqyrjes së funksionimit të ekonomisë, të shërbimeve sociale që duhet të ofrojë shteti, të treguesve të mirëqenies dhe nevojave bazike të qytetarëve, si strehimi, të ushqyerit, shërbimi shëndetësor etj?! A nuk u takon atyre përcaktimi i normave urbanistike dhe estetike të zhvillimit të qendrave urbane dhe rurale?! Kush përveçse universitarët do të mund të shfaqin panoramën e gjymtimit që ka përjetuar shoqëria shqiptare në kaosin njëzetekatërvjeçar?! Mos vallë bizneset dhe tregu?! Po pyes përsëri: cilat biznese?!

Në vend se të kushtëzohen bizneset nëpërmjet taksimit të lartë për të rritur financimin dhe cilësinë e universitetit, universiteti po u ofrohet atyre si një mundësi shtesë pasurimi. Në vend se bizneset të kushtëzohen që të ofrojnë te studentët mundësi eksperience në punë, atyre studentët po u ofrohen si punëtorë krahu të lirë. Padyshim që partia e quajtur “socialiste” nuk ngre taksat për bizneset. Ajo ngre duart lart. Madje ajo ia shtrin duart biznesit: “Edukimi cilësor kërkon një financim më të madh. Ndaj lejomëni t’ju drejtohem me lutjen që të ktheni kryet nga arsimi si një nga potencialet e zhvillimit të biznesit tuaj”. Mjerimi migjenian ka më tepër dinjitet në shtrirjen e duarve drejt pasanikëve, vocërrakët e jetimores te “Lulëkuqe mbi mure” kanë më shumë kryelartësi kur detyrohen të përshëndetin bamirësin, sesa shteti ynë i korruptuar në lutjen që i bën botës së biznesit.

Pyetjen e fundit po ia lë në dorë përsëri lexuesit për interpretim. Ç’ka dashur të thotë vallë ministrja duke iu drejtuar biznesmenëve: “Në sistemin tonë universitar do të gjeni pedagogë gjithnjë e më të mirë, studentë gjithnjë e më të mirë, që do t’u përgjigjen kërkesave tuaja.”?

 

Gazeta Shqip

Read More