Majlinda Keta – Mbi reformën e arsimit të lartë

 

Nga Bolonja drejt Londrës.....A mund ta quajmë dokument strategjik draftin e parë të Komisionit për Arsimin e Lartë?

 

6 Maj, 2014
- Çështet që parashtrohen nga znj. Keta, ish-drejtoresh e Drejtorisë Arsimore të Tiranës (2001-05) dhe pedagoge në Fakultetin e Shkencave Sociale.
1. Cilësia e dokumentit strategjik (analizë apo strategji?)
2. Vlerësimi i synimeve strategjike të reformave të shkuara dhe i historikut të arsimit të lartë në Shqipëri
3. Sugjerime për strategjinë që në thelb kërkojnë zgjerimin e ndikimit të reformës  në shumë dimensione (në synim: arsimi profesional; në impakt: nivel ndërkombëtar; në fusha: kërkimi shkencor etj.) dhe alternativa për zgjerimin dhe thellimin e analizës së sistemit (sigurimi i cilësisë, vlerësimi i riskut, vlerësimi i zbatueshmërisë nga pikëpamja ekonomike etj.) 
 
Kritika: Analiza në aspektin terminologjik është e mirë, por termat janë përdorur shabllon pa u trajtuar për kontekstin aktual të reformës dhe jo në kuptimin e tyre operacional. Sugjerimet janë të pakuptueshme për një lexues të panjohur me sistemin e hartimit dhe vleresimeve të strategjive politike (p.sh. çfarë nënkupton vlerësimi i riskut në aspektin e zbatimit të reformës? apo sugjerimi për një guidë të sigurisë). Thellimi vetëm në një aspekt të strategjisë do ti kishte shërbyer më mirë lexuesit.
…
1. A mund ta quajmë dokument strategjik? Kam bindjen se mund të quhet më shumë një dokument analize me ide zhvillimi se sa një dokument ku qartësisht lexohet Reforma. Sigurisht jemi në draft të parë dhe do thellohet e pasurohet. Këtë duhet ta mundësojmë të gjithë.
A. Elementi i parë i pasurimit të asaj që kemi për diskutim lidhet me disa bashkëngjitje dokumentare. Brenda analizës ka një sens kritik të analizës për gjendje kritike dhe të diskutueshme por mun të paraprihej edhe nga një bllok i arritjeve të realizuara nga bota universitare në më shumë se 60 vjet.
3. Psh ja vlen të analizohen arritjet në lirinë akademike deri më sot po aq sa dhe shembuj të qasjeve të krenarisë institucionale në ballafaqim me eksperiencat dhe modelet e suksesshme botërore. Sado që të jenë këto qasje, psh Profesorë që deputojnë suksesshëm në universitete perëndimore, projekte ndëruniversitare me modele prestigjoze universitare në botë në raport me zhvillimet bashkëkohore, anëtarësime në lidhje, programe, projekte apo inisiativa që kanë patur ndikimin e tyre  në zhvillimet tona DUHEN pasqyruar. Ky është një sygjerim që do të pasuronte elementin analitik për t’u plotësuar më shumë pamja prej nga ku do të fillojë ndryshimi.
4. Ne lipset të ushqejmë më tej lirinë akademike të arritur deri më sot për cilësinë në universitete sikurse kemi nevojë të ndërtojmë një liri financiare që do i shërbejë po asaj. Ne duhet të mirëorganizojmë kërkimin shkencor sikurse duhet të qendërzojmë fushat e kërkimit në dobi të zhvillimit të qendrueshëm të vendit, t’i paraprijmë këtij zhvillimi. Kjo trinomi kërkon që në dokument të paraqitet si një kompetencë vertikale nga universitetet drejt Akademisë së Shkencave po aq sa kërkon ndërtimin e  përgjegjësive horizontalisht në institucionet e AL dhe fushës së akademizmit.
5. …  kam bindjen se dokumenti do të duhet bashkëngjitet me një studim tjetër strategjik të tipit “Shqipëria e profesioneve dhe aftësimeve 2030”.
Ky do të ishte një dokument që do na conte suksesshëm tek aftësimi për tregun e punës. Është absolutisht e domosdoshme që zhvillimet reformatore në arsimin e lartë, paraprirë nga ndryshimet në Ligjin e AL duhet të bashkëshoqërohen me një Dokument të Zhvillimeve të Pritshmërive në vend dhe cilësisë së burimeve njerëzore që ne fakt bazuar në analiza e prognozë të zhvillimit makroekonomik të vendit duhet ti qasen këtyre zhvillimeve në AL.
Pas këtij dokumenti strategjik ne mund t’i japim më tepër sens vlefshmërisë dhe dobishmërisë së këtij “Green Paper”-i. Ne nuk kemi vuajtur kurrë nga punime ku jemi dhe sa jemi, gjykoj se ne nuk kemi prodhuar akoma një dokument që strategjikisht ti paraprijë një Shqipërie të pas 15-20 viteve. Besoj që ky duhet të jetë misioni i gjithë aktivitetit akademik e shkencor në vend, t’i paraprijë zhvillimeve. Me sa di pranë Kryeministrit është një drejtori e kërkimit shkencor dhe zhvilllimit së cilës mund t’i besohet urgjentisht ky dokument. Konceptimi i saj pranë zyrës së Kryeministrit është një arritje dhe kjo duhet të hyjë në funksionalitet me studime të tilla që duhet t’i paraprinin këtij “Green Paper”-i.
B. Elementi i dytë, është një pyetje (sygjerim) se pse ky tip dokumenti i prodhuar që jep pamje të sakta e të vërteta të gjëndjeve në AL dhe IAL nuk analizon që pse dokumente të së shkuarës të shkruara bukur për lirinë akademike dhe kërkimin shkencor, zhvillimet në universitete apo përafrimet me tregun e punës,  përfshirë këtu edhe Kartën e Bolonjës, Strategjinë Kombëtare të Zhvillimit të Arsimit apo Strategjinë Kombëtare të Kërkimit Shkencor dhe Inovacionit nuk sollën atë që pritej por sollën këto gjëndje tepër kritike në AL dhe përdhosjen e cilësisë së diplomave universitare. 
6. … cili është modeli që do bashkëvendosim të ndërtojmë tani?
Me guxim hartuesit e dokumentit duhet të deklarojnë modelin dhe epërsitë e tij në tregun ndërkombëtar të dijes dhe zhvillimit.
Grupi i reformës ka pohuar se “Qëllimi i çdo reforme është të përmirësojë treguesit, kryesisht ata të matjes në “dalje”. Në rastin e Reformës së Arsimit të Lartë dhe Kërkimit Shkencor, reformimi ka si qëllim të sugjerojë ndryshime me qëllim përmirësimin e cilësisë së arsimit të lartë në dy drejtimet kryesore: 1. mësimdhënie dhe punë kërkimore,  2.shkencore”.
7. …. të thellohet që të japë modelin, treguesit e ndryshimit, argumentet për to dhe analizën e rriskut për atë cka pretendohet të arrihet.
8. Kalimi në diskutim të gjerë është një standard që duhet vlerësuar dhe që kam bindjen se do ta pasurojë dokumentin. Ajo që shkruhet për mision duhet të gjejë standardin dhe matësin e realizimit të tij në dokument.
9. …  dokumenti shoqërues [duhet te] ishte Guida e Sigurisë për të paraprirë zhvillimet e pritshme në vend por dhe Standardi i Analizës së Rriskut për një reformë që duhet t’i japë fund shumë fenomeneve negative për të ardhmen e vendit dhe punësimin e gjeneratave të reja përmes  zhvillimeve në arsimin e lartë të pas 2005-sës.
10. Analizën në detaje, vërejtjet dhe rekomandimet do t’i japim dhe DUHET t’i japim të gjithë, punonjës në AL por dhe intelektualët shqiptarë, këtu dhe në hapsirat shqipfolëse. Është një nisje e mbarë që do pasuruar ashtu si normalisht duhet të ndodhë në një Reformë të përmasave të tilla. Komisioni ka kapacitetet për të moderuar edhe procesin e pasurimit më tej deri në dokumentin final.

Read More

Jani Marka mbi Reformen

 

Jani Marka prek disa çështje mbi reformën, por në tërësi nuk ndalohet të shprehë alternativa mbi një aspekt të caktuar të reformës:

1. Autonomia institucionale
2. Cilësia e raportit
3. Aktualiteti: Cilësia dhe financimi
4. Interesi i studentëve: rritja e tarifave dhe kredia studentore
5. Kërkesë për diskutim të gjerë mbi konceptin e universitetit, rolin, misionin dhe objektivat (mbi të cilat mund të vlerësohet performanca)

Jani Marka
http://rreth.wordpress.com/2014/05/14/reforma-ne-arsimin-e-larte/
….
“…Unë besoj që më shumë se sa për paratë, më shumë se sa për mjediset, më shumë se sa për shumë reforma të tjera, shumë të rëndësishme, arsimi shqiptar ka nevojë për liri. Shkolla shqiptare ka nevojë për liri. Universiteti ka nevojë për liri. Në Universitetin publik shqiptar, sidomos, mungon liria. Aty ku mungon liria është pastaj e natyrshme që të ndeshesh me deformime dhe me sëmundje nga më të ndryshmet dhe nga më të rëndat.”.

Këto nuk janë fjalët e mia, por pjesa hyrëse e fjalimit të Z. Edi Rama në tryezën për Rilindjen e Arsimit në nëntor të vitit 2012 (http://www.ps.al/te-reja/liri-konkurrence-e-merite-per-rilindjen-e-arsimit-22-11-2012/).

1. Në këtë këndvështrim, vetë ky proces i reformimit të arsimit të lartë cenon lirinë e pretenduar, autonominë, sepse gjithë procesi është mbështetur në parime të gatshme të hedhura në tryezë nga politika, duke e bërë këtë proces krejt të centralizuar. Komisioni ka punuar mbi parime të gatshme, ndërkohë që një proces i lirë do të ishte që parimet e reformës të dilnin nga vetë universiteti, dhe kryesisht të dy komuniteteve kryesore: trupa pedagogjike dhe studentët.
Drafti i reformës që na është paraqitur mbart në vetvete defekte serioze, si të karakterit akademik, (për shembull mungojnë referencat, shpeshherë duket sikur nuk janë akademikë që bëjnë përgjithësime, por sikur janë përfaqësues me përvojë të Ministrisë së Financave: “Premisa e parë për ndryshimin e sistemit tonë universitar, gjithnjë nën këndvështrimin e mundësive financiare që ka aktualisht ky sistem, është pamundësia e shtetit/buxhetit për të financuar dhe mbështetur arsimin e lartë në nivelet që kërkojnë standardet dhe cilësia bashkëkohore.” drafti faqe 30), në mënyrën e shtruarjes dhe gjuhës së përdorur, duket sikur edhe vetë anëtarët e komisionit nuk e kanë lexuar më kujdes draftin e shtypur, dhe mbi të gjitha në vetë kontradiktat që mbart drafti, si në lidhje me pavarësinë, shëndoshja në tre vite e sistemit, kredia studentore, etj. Në këtë proces reformimi, që duhet të jetë shumë i pjekur dhe i kujdesshëm, me sa duket, ka shumë ngut. Synohet të shëndoshet Arsimi i Lartë në një periudhë 3-5 vjeçare, për një sëmundje që ka të paktën 20 vjet që përparon nga dita në ditë. Nëse nuk është aventurë, është papjekuri, apo edhe më keq akoma, është mashtrim, sepse kurrsesi nuk mund të jetë mrekulli.
Në këtë draft nëse shikojmë analizën e problematikës dhe gjendjes aktuale të IAL-ve duket shumë qartë se nota nuk është kaluese, madje shumë larg saj. Universitetet kanë ngelur në klasë, si në aspektin e mësimdhënies, po ashtu edhe në atë të kërkimit shkencor. Po kush është përgjegjës për këtë? Vetëm universiteti, apo edhe shteti?! Shteti ka financuar universitetin publik vetëm për pagat e punonjësve, ndërsa pjesa tjetër është mbuluar nga tarifat e studentëve, dhe kjo nuk është një vlerë e vogël, për shembull për universitetin e Tiranës është rreth 40%, dhe të gjitha këto kanë shkuar kryesisht për pagesën e pedagogëve të jashtëm dhe orëve mbi ngarkesën mësimore, investime infrastrukture, për t’iu përgjigjur masivizimit të imponuar, dhe pothuajse fare për kërkim shkencor. Universiteti është ngelës, dhe përgjegjës për këtë është padyshim edhe shteti, jo vetëm me mosfinancimin e universitetit publik, por edhe me imponimin e kuotave, që kanë çuar në masivizim të skajshëm në dëm të cilësisë, me cenimin e autonomisë së universitete, me mbështetjen e politikës ndaj burokracisë; dhe shteti në këtë draft reformë synon një braktisje të fundit të universitetit publik, duke e çuar drejt një pavarësie të plotë, por që edhe kjo është një kontradiktë e draftit, sepse shteti me agjencitë financuese të tij do ndikojë fortë në lirinë e universiteteve. Universitetet publike nuk mund të jenë të pavarura, ose nëse do jenë të pavarura, do jenë për të shkatërruar veten e tyre.
Nëse në vendet perëndimore Arsimi i Lartë financohet në masën 1-3% (sipas draftit), vendin tonë kjo vlerë është 0.5%. Në draft jepet si argument që edhe në vendet perëndimore ka vështirësi, por problemi në Shqipëri qëndron në faktin se vështirësia fillon shumë më herët se sa 1-3%. A nuk duhej që fillimisht të arrihej në këtë përqindje të financimit dhe pastaj të shikohej për mundësi të tjera?
Në draft në disa raste shprehet se do të ketë në mënyrë të pashmangshme rritje të tarifave,ndërkohë në draft thuhen edhe të pavërteta (si për shembull: “Pagesat e studentëve. Deri tani këto pagesa kanë qenë minimale dhe si të tilla nuk janë bërë një përqindje e konsiderueshme e të ardhurave të universiteteve publike.” drafti faqe 33). Ndërsa sot, realisht, tarifat e masterave janë në koston reale të shërbimit që ofrohet. Në draft thuhet që shteti do ndihmojë studentët që e kanë të pamundur të ndjekin universitetin për shkak të pamundësisë financiare, por nuk jepen hollësi se cili është pragu i kësaj pamundësie, kujtojmë këtu që ndihma ekonomike për familjet në nevojë sot është vetëm 6000 lekë në muaj. Bëhet fjalë për këto kategori që do ndihmohen nga shteti, apo edhe më gjerë? Nga një përshtypje e përgjithshme edhe sot një masë mjaft e gjerë e popullsisë (edhe shtresa e mesme?!), pavarësisht se formalisht nuk konsiderohet e varfër, është në vështirësi të mëdha për të përballuar koston e jetesës, ushqim, strehim, shëndet, arsim, kulturë dhe argëtim.
Në draft përmendet kredia studentore si model suksesi, por nuk thuhet që ky model është tërësisht i dështuar në vendet ku aplikohet, mbi të gjitha sepse diplomon një borxhli ndaj sistemit, duke e bërë të varur në të ardhmen e tij, duke shkelur rëndë në formimin e njeriut të lirë me përgjegjësi qytetare universale.
Me zbatimin e këtij drafti universiteteve aktualisht të forta u jepet mundësia të forcohen edhe më tej, ndërsa ato të dobëta të dobësohen edhe më tej, sepse financimi do mbështetet tek konkurrenca. Ndërkohë që, shteti në këtë fazë mund të përpiqej më tepër për të financuar këto universitete të dobësuara, përkundrazi i braktis ato, dhe shkon dhe financon universitetet e tipit fondacion që rrjedhin kryesisht nga një e shkuar piramidale në aspektin financiar, nga një e shkuar e errët në cilësinë e diplomave dhe pa asnjë kontribut shkencor.
Nëse vërtet duhet diskutuar për draftin duhet folur për vizionin afatgjatë, sepse në draft është futur një periudhë 3-5 vjet, që më tepër ngjan si karrem, për të gëlltitur reformën si të tërë.
Në reformë thuhet se është marrë parasysh edhe realiteti shqiptar, krahas propozimit të një modeli anglo-sakson. Por pyetja që shtrohet është se cili realitet shqiptar është marrë parasysh? Mos vallë realiteti që diplomoret private me pangopësinë karakteristike të biznesit dhe nuhatjen e thellë për të ardhmen e tyre, e shikojnë vetën të rrezikuar, nëse nuk financohen nga taksat e përbashkëta?
Në draft nuk flitet për studentin në mënyrë të qenësishme, fjala student përmendet shpeshherë pranë fjalës tarifë, financim, përqindje, euro, numër, konkurrencë. Ndërkohë që janë përjashtuar studentët nga këshillat dhe senatet.
Përfundimisht kjo reformë e thellë nuk mund të përparojë, së pari edhe sepse është e thellë, duke përbërë kështu një rrezik shumë të madh për dështim. Ajo që na duhet janë hapa të vegjël për të sjelle lirinë, autonominë në universitet, eliminimin e burokracisë, hapjen e një debati të pandërprerë për idenë e universitetit nga trupa pedagogjike dhe studentët, fillimisht për të realizuar një reformim të brendshëm si rezultat i vendimmarrjeve kolegjiale dhe gjithëpërfshirëse.
http://rreth.wordpress.com/2014/05/14/reforma-ne-arsimin-e-larte/

Read More

Akuza për Keqmenaxhim në Universitetin Politeknik të Tiranës

 


Bardhi Sejdarasi
6 maj 2014, Shqiptarja.com
(Shkrimi është modifikuar për të hequr pjesët jorelevante të ngarkuara me “hartizma” dhe akuza jothelbësore)
…

Akuza Nr. 1: Kolonat

1. …  Sekretari i Përgjithshëm i Ministrisë së Arsimit, në datën 17 Prill 2014, nëpërmjet një letre me nr 3/234/1, i kërkon “akademikut” informacion të plotë lidhur me disa shqetësime të depozituara në Ministrinë e Arsimit dhe Sportit. …
2. Në vitin 1995, me Urdhrin nr 10, datë 1/6/1995, Biblioteka Shkencore Universitare kaloi në pronësi të Universitetit Politeknik të Tiranës (BSHUPT). Deri në vitin 2005, tre të kartërtat e godinës ishin pjesë e BSHUPT. Një marrëveshje mes ish-rektorit të UPT, Përparim Hoxha dhe ish-rektorit të Universitetit të Tiranës (UT), Shezai Rokaj i siguron katin e dytë të BSHUPT Rektoratit të UT.
Nuk gjendet askund, asnjë gjë e shkruar për këtë tjetërsim prone, as marrëveshja si e tillë.
Të dy rektorët e mësipërm kanë qenë në detyrë, kur në hapësirën mes BSHUPT dhe Muzeumit Arkeologjik (tani Instituti Albanalogjik) u ndërtuan “Kolonat”, një fast-food, që ka një histori të çuditshme pagesash për kontrata qeradhënie që nuk është e lehtë t’i gjesh.
2. Në vitin 2007, në muajin korrik,…  kërkesa për  Bar-Kafe ( e ngjashme me atë të bërë në krahun tjetër, pra tek Instituti Albanologjik) nënshkrohet nga Prof. Përparim Hoxha, mbante nr 408/1 prot dhe datën 04/06/2007 dhe i dërgohej Arben Palit, drejtor i BSHUPT.
3. Kryetari i Bashkisë, Rama, ishte i ndjeshëm ndaj kësaj kusarie dhe e bllokoi menjëherë. Z. Edi Rama ishte kryetar i Bashkisë së Tiranës, një SMS e ka detyruar të dërgojë Inspektoratin Urbanistik Vendor të bllokojë punimet brenda BSHUPT. 
Mbrapa saj (kafese) ishte një deputet dhe eksponent i PD, gjithashtu edhe ministër. Por “ruspa” e Bashkisë e bllokoi ndërtimin, ndërsa për “kthimin në identitet” të punimeve ilegale të ish-ministrit të PD, pagesa u firmos nga paratë publike të UPT, firmosur tashmë nga “akademik” Jorgaq Kaçani.

4. Ky është dëmi më i vogël i shkaktuar nga papërgjeshmëria e një drejtuesi të institucionit publik.
Ndërtimi i fast-food “Kolonat”, solli shkatërimin e plotë të fondit të librit të bibliotekës. Bllokimi i dritareve të ajrimit dhe ventilimit e nxori jashtë përdorimit katin e poshtëm të bibliotekës, 2.5 herë më e madhe se sipërfaqja e katit të parë! As rektori Përparim Hoxha, as drejtorët e biblotekës nga viti 2005 deri në 2008 nuk e shpëtuan dot kalbjen dhe mykjen e mijëra librave në këtë fond. Në 3 Mars 2008 Drejtoria e Shëndetit Publik merr një kërkesë të drejtorisë së BSHUPT, për të inspektuar mjedisin, sepse në të punonin një numër i konsiderueshëm punonjësish, shëndeti i t ë cilëve rrezikohej seriozisht.
5. Ministri i Shëndetësisë i kohës reagon. Ai ngarkon Drejtorinë e Shëndetit Publik dhe Inspektoratin Sanitar Shtetëror të verifikojnë shqetësimin e drejtorisë së BSHUPT. Në procesverbalin me nr 43, dt 10/09/2008, të firmosur nga Dr. Vili Sinjari dhe I. Prifti, mbështetur në ligjin nr 7643, dt. 02.12.1992 “Për Inspektoratin Sanitar Shtetëror” (nenet 14, 17) dhe ligjeve nr. 9636, dt. 06.11.2006 dhe nr. 9518, dt. 18/04/2006, u vendos: “Ky ambient është i papërshtatshëm, ndikon në shëndetin e punonjësve dhe përbën rrezik për ta” si dhe u rekomandua: “Të hiqet i gjithë fondi i librit i mykur, të riparohet i gjithë ambjenti, të hapen dritaret, të vendoset sistemi i ajrimit, të rregullohen kanalizimet”.
Ky dokument i Ministrisë së Shëndetësisë, iu dërgua “akademik” Kaçanit me shkresën nr. 105 prot, datë 19.09.2008, shkresë në të cilën i shpjegohen rekomandimet e MSH dhe -citoj- i: “kërkohet ndërhyrje e shpejtë për të shpëtuar çfarë mundemi nga fondi i rëndësishëm i librit”  si dhe i propozohet- citoj- “ngritja e një komisioni të përbashkët të bibliotekës dhe administratës së UPT për të parë konkretisht gjendjen dhe për të përcaktuar disa masa për përmirësimin e gjendjes si dhe për të përgatitur një projekt për një ndërhyrje rehabilituese të shpejtë”.

6. Në datën 06/02/2009 me shkresën nr 31 prot, “akademik” Kaçanit i dërgohet “Informacion mbi gjendjen e rënduar të mjediseve të fondit të librit”, ku i shpjegohet se “sipërfaqja 2,5 herë më e madhe se sa hapësira aktuale e BSHUPT, (që shtrihet në kufijtë: Lindje-Sheshi Italia, Perëndim- Sheshi “Nënë Tereza”, Veri- Muzeu Arkeologjik (fondi shtrihet gjatë gjithë hapësirës mbi të cilën ngrihet fast-food “Kolonat”, Jug-Rruga e Sheratonit), ndodhet në një gjendje të rënduar”. “Akademikut” nuk ia ndjen akoma! Sinjalizohet përsëri se “është dëmtuar çatia, si rezultat i punimeve të kryera nga subjekti “Kolonat”, duke sjellë sipërfaqe të suvasë të rrëzuara dhe futje të lagështirës nga ujrat e bardha dhe të zeza të lokalit”.

Vihet në dijeni nga drejtuesi i institucionit se “në pjesën e dritareve të ajrimit është bërë bllokimi i tyre me material të ngurta, që kanë sjellë jo vetëm mungesën e ventilimit natyral, por janë bërë shkas edhe për depërtimin e ujrave të shiut”. I thuhet se “në veriperëndim të godinës, hedhja e mbeturinave të ngurta ka kufizuar mundësinë e ventilimit dhe ka rritur sasinë e lagështirës”. “Akademikut” nuk ia ndjen edhe njëherë tjetër.

7. Pak vite më vonë, kur mjediset e katit përdhes u shkatërruan plotësisht, ka pasur një tentativë për të ndërtuar një parkim të nëndheshëm në sheshin “Italia”, i bllokuar jo thjesht sepse askush nuk investoi, (edhe pse vendimi u zbardh “sa hap e mbyll sytë”), por sepse inxhinierët projektues mësuan se kati përdhes i BSHUPT kishte një udhë nëntokësore, të projektuar nga italianët (Projekti mban shënimin Vizatimi nr. 17, Romë, 09/12/1939- Arkivi Bosio- i azhornuar në Tiranë më 26/04/1940), e cila do të përdorej për të lidhur sheshin e sotëm “Nënë Tereza” me dhomat e larjes së futbollistëve në Stadiumin “Qemal Stafa”. (Nuk mund ta konfirmoj dot këtë, sepse ka qenë e pamundur të hysh në nënkatin e BSHUPT!)

8. Ministrja Lindita Nikolla, pas letrave të pafundme në adresë të saj,  nxjerr Urdhrin nr. 106, dt. 28.03.2014 dhe ia dërgon ‘akademikut” me nr. 2176 prot.,  ku i kërkon t’i përgjigjet në mënyrë shkresore,  sidomos pikave 1, 3, 8, 15, 18, 26, 32 dhe 35!
9. A ka lidhje kjo me lënien në mëshirë të fatit të katit përdhes të BSHUPT? A kanë gisht dy rektorët e fundit në ndonjë aferë korruptive? Kjo është një çështje e prokurorisë, tashmë dhe jo e artikullshkruesit!

Reagimi nga Kontrolli i Lartë i Shtetit

10. Leskaj thuhet që ka njohje të vjetër me “akademik” Kaçanin! Punë e tyre! Njohja është një gjë, puna e shtetit është një gjë tjetër. Kontrolli i Lartë i Shtetit nuk ka gjetur “asgjë” në shkelje të ligjit dhe akteve nënligjore në Universitetin Politeknik. Raporti i kontrollit nuk është bërë publik, por disa pyetje duhen shtruar edhe për kryekontrollorin:

1. A ka informacion vlonjati Leskaj për dëmin që ka shkaktuar vlonjati Kaçani në katin përdhes të BSHUPT? (kujtojmë se janë mbi 45 mijë tituj librash që i mungojnë inventarit të kësaj biblioteke- kontrolli i KLSH është bërë këtë pranverë!);
2. A ka informacion z. Leskaj se, duke shkelur në mënyrë të përsëritur (prej vitit 2011) vendimet e Këshillit të Administrimit të UPT, z. Kaçani ka emëruar punonjës e ka ndarë tituj si ofiqe personale apo ndere, në kundërshtim me vendimet e Këshillit Administrativ, duke dëmtuar financiarisht arkën e shtetit dhe të institucionit (çdo titull i dhënë ka koston 10 mijë lekë/muaj më shumë në pagë!)
3. A ka identifikuar Leskaj ndonjë shkresë si psh. atë të drejtores së burimeve njerëzore, e cila paguhet sikur ka mbaruar doktoraturën, ndërsa doktoraturën nuk e ka mbaruar akoma. Ose më drejtpërdrejt; a e kanë parë inspektorët e Leskajt se vetëm dekania e Fakultetit të Teknologjisë së Informacionit (FTI) nuk e ka respektuar një urdhër kaçanian për të paguar të gjithë kandidatdoktorantët me pagën e atij që mbaron doktoraturën?! Mbase edhe këtu ka vend për të parë përdorimin e parave publike që vijnë nga taksapaguesit shqiptarë apo nga kuotat e studentëve!
4. A ka dijeni KLSH dhe madje edhe ministrija Nikolla se, gruaja e vlonjatit Kaçani punon në Institutin e Gjeoshkencave, që varet nga “akademiku” Kaçani, se Neritan Shkodrani, shef katedre në Fakultetin e Inxhinierisë së Ndërtimit, ka gruan drejtore të BSHUPT dhe vëllanë, Migen Shkodrani, drejtor të prokurimeve, institucione që varen drejpërdrejt nga “akademik” Kaçani?
5. A ka dijeni KLSH dhe znj. Nikolla që, Përparim Deçolli, profesor i FIM dhe i ngarkuar për Qendrën e Sigurimit të Brendshëm të Cilësisë së Rektoratit, ka vajzën specialiste të statistikave në UPT, kur ajo thjesht ka mbaruar për psikologji!?
6. A i ka gjetur z.Leskaj dhe inspektorët e tij “letrat” e punonjëses N.Suparaku, sekretare e Dekanes së FIE, që punon në të njëjtin dekanat me burrin e vet?!
7. A e di z. Leskaj dhe inspektorët e tij se kancelarja e inxhinierisë së Gjeologji-Minierave është transferuar nga kancelare e këtij fakulteti, në postin e kancelares së Inxhinierisë së Ndërtimit me arsyen kaçaniane “se i biri i kancelares duhet të ishte pedagog te fakulteti i Gjeologji-Minierave”?!

 

Akuza Nr. 2: Shtesa e UPT

Shumë njerëz e kujtojnë se si Artanët, Lame dhe Shkreli, pak para zgjedhjeve të qershorit, dolën në media, pikërisht prapa kurrizit të Korpusit Qendror të UPT, duke kundërshtuar projektin për shtesën e UPT në dëm të Parkut Kombëtar të Tiranës.
1. U mor vendimi për shtesën e UPT, u përzgjodh kompania dhe filloi punimet. Kjo ishte dhe është e vetmja kompani që fiton tendera në UPT.

2.  Kompania nuk kishte përvojën e duhur në punime të tilla. Gjatë procesit u punua pa një projekt të qartë, nga gërmimet u lëviz nga vendi një nga faqet anësore të godinës ekzistuese, duke e dëmtuar seriozisht konstruksionin ekzistues.
3. Kush foli për këtë u “kërcënua” deri edhe me vendin e punës. Kush nuk foli dhe firmosi, u bë… ”zëvendësrektor”! Sot, në katin e parë të Korpusit Qendror mund t’i gjesh ende “zgavrat” e gabimit fatal të kompanisë.
4. Por gabimi më fatal është urdhri i “akademikut” për të ngritur një grup pune që të firmoste se nuk ka “asgjë” për t’u shqetësuar! Në këtë grup bënin pjesë vartësit e Kaçanit, por edhe drejtuesi i punimve, inxh. A. Sevrani! Si ka mundësi, edhe të drejtosh punimet, të bësh “zarar” dhe të firmosësh se “nuk ke bërë zarar?”. Edhe këtu mbase më shumë gjëra i duhen bërë të njohura prokurorisë sesa media-s! Por sidomos z. Bujar Leskaj!
5. Ministrja Lindita Nikolla e ka tashmë një dosje të plotë të të gjithë asaj që ka ndodhur dhe është përgjegjësi e saj nëse nuk vë para përgjegjësisë autorët.  Ajo do të ndodhet, afër apo vonë në kohë, përballë ndonjë katastrofe kur t’i gjejë studentët nën inerte, sepse  riparimi i bërë “natën” nuk do të mund ta shpëtojë godinën ekzistuese nga gafa e “meremetimit” të zgavrës së hapur nga gabimi inxhinierik dhe mungesa fatale e përvojës!

Read More

Selami Xhepa – mbi reformen

Reforma në arsim: I lirë për të zgjedhur – por vendimin e marr unë

Nga Selami Xhepa, MAPO, 09/05/2014

Permbledhje

Tematika kryesore:

A. Arsimi publik dhe statusi ekonomiko-ligjor: fitimprures/jofitimprures.

(ne fakt nuk permendet gjekundi ne planin e reformes qe universitetet publike te behen shoqata jofitimprurese)

B. Manaxhimi i universiteteve publike nepermjet bordeve administrative

C. Shperndarja e studenteve ne universitete (liria e zgjedhjes)

D. Kerkimi shkencor dhe cilesia e personelit akademik

 

1. … dokumenti mbart në vetvete shumë kontradikta, prandaj dhe mund të atakohet lehtësisht nga të gjitha grupet e interesit. Dokumenti pretendon se në thelb të saj është adoptuar filozofia e tregut dhe zgjidhjet e tregut sipas modelit anglo-sakson.

2. …  transformimi nga statusi juridik që kanë tani universitetet si ente publike, në organizata jofitimprurëse (OJF).

3. Pyetja e parë shtrohet se çfarë problemi zgjidh thjesht ky ndryshim i statusit juridik?

Po të ishim në SHBA ose dhe në Angli, sigurisht që ndikimet do të ishin cilësore. Tradita e filantropizmit, fort e përhapur ndër këto vende, do të mundësonte mjaft biznesmenë të suksesshëm që të bënin donacione të bollshme në mënyrë që universitetet të funksiononin pa u përballur me kufizimet e forta buxhetore që të vendos financimi shtetëror. Meqë sektori privat nuk lejohet të financojë institucionet publike, shndërrimi i këtyre institucioneve në OJF do iu garantonte atyre akses ndaj një burimi financimi, që në eksperiencat e vendeve në fjalë, zënë peshën kryesore të financimeve që ata marrin. Prandaj dhe presidentët dhe CEO e kompanive të mëdha qëndrojnë në bordet ekzekutive të universiteteve.

4. Por, a është realiste që një gjë e tillë të ndodhë në rastin e vendit tonë?

Probabiliteti që një gjë e tillë të ndodhë në rastin tonë është një vlerë nën-atomike – ndodhja e saj do të ishte një “Mjelmë e Zezë”, sipas terminologjisë së Nasim Taleb. Besoj se askush nuk pret që kjo të ndodhë, të paktën në të ardhmen e parashikueshme (ndoshta, sa të jemi gjallë ne dhe autorët e strategjisë).

5. E nëse universitetet do të vazhdojnë të mbështeten prapë vetëm te financimi nga buxheti dhe nga tarifat e studentëve, atëherë përse është e nevojshme që të ndryshojë forma juridike e universiteteve publike?

Disa zëra kritikë e lidhin këtë me dëshirën për të shtënë nën kontroll universitetet publike nëpërmjet bordeve administrative. Sigurisht që bordet do të zgjidhen nga stafet akademike, por vallë deri tani, a nuk kanë qenë zgjedhjet po nga këto komunitete? Nuk më duket i pamotivuar ky argument kritik.

6. Nëse qëllimi i reformës është dhënia e mundësisë edhe universiteteve private që të kenë akses ndaj financimit nga buxheti shtetit, atëherë atyre mund t’iu kërkohej që të ndryshonin statusin e tyre juridik në OJF dhe të ndryshonin të gjithë sistemin e tyre të menaxhimit dhe drejtimit, sipas të njëjtave parime si dhe universitetet publike. Kushdo që do të dëshironte nga investitorët privatë që kanë investuar deri tani në këtë sektor të hiqte dorë nga investimi i tij, kjo do të ishte një mënyrë për të “blerë” investimin privat që është kryer deri më tani. Dhe nuk do të ishte një ide e keqe të parashikohet një alternativë e tillë. Se, për shembull, çfarë do të ndodhte nëse investitori i universitetit x nesër do të vendosë të mos vazhdojë më këtë biznes?

7. Një alternativë mund të ishte dhe kjo, e shndërrimit në një OJF dhe komuniteti i profesorëve do të ketë një mundësi ta vazhdojë këtë aktivitet në një formë të ndryshuar juridike. Por, edhe në këtë pikë, mendoj se parashikimet nuk janë aspak realiste. Investitorët privatë që kanë hyrë në këtë biznes presin që reforma të prodhojë një “sistem anglo-sakson”, ku shteti i jep çdo studenti një shumë parash, sipas kostimit të shërbimit për student, dhe studenti është i lirë të shkojë të ndjekë shkollën që dëshiron, në publik ose në privat. Ky është sistemi itollonit të Fridman-it që disa vende e kanë aplikuar me sukses. Por kjo reformë që propozohet nuk parashikon këtë. Përkundrazi, studenti humbet në mënyrë dramatike lirinë themelore të tij – lirinë për të zgjedhur shkollën që dëshiron.

8. Propozimi është që, që në vitin e fundit të shkollës së mesme, nxënësi të plotësojë një formular me tri preferencat e tij për universitetet që dëshiron të shkollohet – publike dhe private. Dhe në fund, është një ent qeveritar i ministrisë që do të shpërndajë studentët sipas degëve dhe universiteteve. Kaq shumë për lirinë e zgjedhjes së studentit! Mendoj se kjo është pikëpyetja më e madhe e reformës.

9. Si do ndahen studentët sipas universiteteve? Skema është shumë e hapur për praktika korruptive – për shembull, kush paguan më shumë mund të marrë dhe numrin e duhur të studentëve. Si mund të kontrollohet transparenca e gjithë këtij procesi? Si garantohet llogaridhënia e enteve shtetërore? Po sikur, larg qoftë, një student të ndryshojë preferencën e vet deri kur të vijë dita të shkojë në universitet?

10. Një nga mangësitë themelore të sistemit tonë arsimor, e ndoshta më shumë atij universitar, është kuadri pedagogjik/akademik. Duhet t’i shohim gjërat me sy real. Nëse universitetet tona nuk arrijnë të bëhen pjesë e programeve kërkimore që financon Bashkimi Europian e madje edhe pjesëmarrjen për prezantime punimesh e kemi kryesisht në konferenca mediokre – pa e absolutizuar, pasi vërtet mund të ketë raste të veçanta suksesi, por ky nuk është rregulli.

11. Fakti që në vendin tonë ne nuk kemi një revistë të vetme shkencore serioze, që të jetë referencë për botën akademike globale. Dhe çfarë thotë strategjia për këtë?

Thotë që do ju ndalojë dypunësimin stafeve pedagogjike të sistemit publik. Dhe kjo bëhet në emër të dedikimit të tyre më shumë ndaj kërkimit shkencor. Ne e dimë të gjithë që 80-90% e të ardhurave të një pedagogu janë paga që merr dhe jo të ardhurat nga kërkimi shkencor. Druaj se një masë e tillë, në vend që të japë rezultatin që synon – përmirësimin e cilësisë së mësimdhënies, – thjesht do të dëmtojë disa universitete private që kanë një prurje nga ky kontingjent profesorësh.

Mund të rriten kostot për sektorin privat, por pa e ndikuar cilësinë e sistemit universitar shtetëror.

13. Një diskutim që do ia vlente do të ishte: a duhet ruajtur sistemi i Bolonjës?

Ka tashmë një kuptim përgjithësisht të qartë se ndryshimi i sistemit tonë sipas Kartës së Bolonjës, e shoqëruar me deformimet serioze të kërkesave të tregut të punës – me kërkesën për të patur diplomë master edhe për një pozicion zyrtari të thjeshtë në çdo zyrë të administratës – i ka humbur kuptimin diplomës së studimeve të nivelit të parë – bachelor. Aq sa kjo zor se konsiderohet nga tregu si diplomë.

Ironia duket kur strategjia vendos kushtin që edhe edukatorët e kopshteve të jenë më diploma Master! Për vazhdim të logjikës i bie që, që të bëhesh mësues, duhet të jesh doktor shkencash! Që sistemi të thithë stafin më të mirë akademik/pedagogjik dhe studentët më të mirë – dhe kjo krijon konkurrencën dhe presionin për standarde cilësore reale të sistemit tonë mësimor – universitetet duhet të hapen ndaj talenteve më të mira.

Le të hapen poste pune për profesorë e akademikë në poste kyçe – titullar lëndësh të rëndësishme – ku të ftohen edhe stafe ndërkombëtare dhe të financohen pagat e tyre. Le të paguajmë që nxënësit më të mirë të familjeve shqiptare në emigracion të ndjekin falas universitetet tona. Dhe të shkojmë më tej të thithim dhe studentë të huaj elitarë.

Në një auditor ku gjenden një kontingjent studentësh elitarë, mësimdhënia fillon të bëhet elitare dhe presioni konkurrencial në sistem fillon të japë efektet që presim për cilësinë.

14. Për të siguruar cilësinë e shkollës, strategjia mjaftohet vetëm të thotë se “do të vendosen indikatorë të matshëm të output-it”. Shumë mirë, por nuk thotë mjaft. Tekstet mësimore janë ushqimi që duhet të marrë studenti. Meqë tekstet janë në gjuhë të huaj – kryesisht anglisht – mësimi i kësaj gjuhe është një “must” për gjithkënd që ndjek një shkollë të lartë.

15. Një pjesë e madhe e literaturës ndihmëse, kërkimi më i fundit akademik dhe evidencat empirike të teorive që studiohen në tekstet standarde akademike, janë në sitet e internetit apo në botimet periodike serioze, në gjuhë të huaj. Strategjia duhet t’i kushtojë një vend edhe adresimit të këtij problemi – si do ta zgjidhim? Nëse vazhdojmë që disa tekste të përkthyera keq dhe në shkelje flagrante të të drejtave të autorit, t’u shiten studentëve – duke e bërë shitjen e teksteve biznesin kryesor të disa “akademikëve” – them se do të shkojmë edhe më keq. Ndoshta ka ardhur koha që një fond kombëtar të përdoret për të përkthyer në gjuhën shqipe tekstet origjinale të autorëve më të mirë, një praktikë që tek-tuk është mbështetur nga ndonjë donator zemërgjerë, por tani duhet të bëhet një praktikë serioze. Ndërkohë, mësimi i gjuhës së huaj dhe kombinimi i vlerësimit të dijeve në çdo lëndë, duke përfshirë dhe njohjen që duhet të marrë një student nga literatura e huaj, duhet të fillojnë gradualisht të prezantohen në sistem.

16. Duke e mbyllur [me tete paragrafe?], sinqerisht nuk arrij të dalloj se çfarë është anglo-saksone në këtë qasje që ka dokumenti. Iu kërkohet universiteteve të bëhen OJF dhe financimi nuk iu sigurohet – askund nuk thuhet sa do jetë buxheti, sa do rriten tarifat – por ama është konstatuar drejt se nevojat për një financim “modest” të arsimit të lartë kërkojnë dhjetë herë më shumë fonde. Domethënë, ose buxheti i shtetit për arsimin e lartë do të dhjetëfishohet (të shkojë në 350 milionë euro, kur gjithë buxheti i ministrisë nuk është kaq!), ose tarifat e studentëve do të dhjetëfishohen – gjë që askush nuk e pret.

Pika kryesore e dokumentit duhet të ishte një prognozë e qartë, e shtrirë në kohë, e kombinimit të rritjes së financimit shtetëror dhe e riformatimit të tarifave që duhet të paguajnë studentët. Por edhe kjo mungon në dokument. Pasi të bëhen OJF, universitetet do të marrin po kaq varfërisht financim, pedagogët do të paguhen po aq varfërisht dhe ndërkohë, studentët humbasin dhe lirinë për të zgjedhur.

Nëse reforma nuk ofron më shumë mundësi zgjedhjeje për studentët, programe dhe institucione studimore më cilësore, paga më të larta për stafet akademike dhe nxitje të vërtetë të konkurrencës në sistem, atëherë çfarë problemesh zgjidhim?

Zgjidhjet sigurisht që nuk janë të lehta, por duhen formuluar qartë dhe me guxim. Ndoshta është më mirë të rrisim ndjeshëm financimin për sistemin që kemi, të hapim garën për të sjellë edhe stafe të huaja akademike, fakulteteve t’iu vihen fonde në dispozicion për të sjellë në sistemin e tyre studentë elitarë, të dedikuar për ata që kanë mbaruar studimet e mesme (ose për programet paraardhëse, në varësi të programit që kërkon i interesuari) në një vend të huaj, të shtojmë fondet për librin dhe literaturën, të kufizojmë numrin e studentëve që pranohen në fakultete dhe të përmirësojmë gradualisht infrastrukturën e tyre, duke i rritur kuotat në përputhje me mundësitë reale të sistemit.

Universitetet private të monitorohen dhe të kërkohet transparencë e tyre në raport me publikun, në mënyrë që besimi ndaj këtij sektori të rritet në mënyrë të merituar dhe të përligjur.

Le të studiojmë më me maturi financimin – të ndërtohen disa skenarë të mundësive që ka qeveria për të rritur buxhetin deri në 5% të GDP-së – siç e kërkojnë normat e pranuara ndërkombëtarisht, të mendohet edhe për një reformë tarifore serioze dhe për skema realiste të subvencionimit të “ekselencës” dhe të të “pamundurve materialisht”. Më vonë mbase i vjen koha edhe hapjes ndaj sektorit privat për financime, por tani siç e dimë, të gjithë ne po financojmë shumë keq edhe shkollat publike.

Për momentin, le të mbështesim kërkimin shkencor dhe punën krijuese të të gjitha universiteteve, publike dhe private, pasi që të dyja i shërbejnë një qëllimi.

Të monitorojmë më mirë punën e universiteteve duke shkuar ministria dhe agjencitë qeveritare atje, dhe jo monitorime nga zyrat.

T’i lëmë studentit më shumë hapësirë të zgjedhë, të ketë lirinë të lëvizë në sistem për të gjetur më të mirën; të ketë mundësinë të ndjekë edhe më shumë se një program – edhe në kohën e diktaturës kjo lejohej, sigurisht me kufizime. Këto liri që i kishte studenti, me këtë strategji hiqen.

Kjo qasje që nënvizova shumë shkurt, është evolutive, por rruga drejt suksesit e tillë është – e gjatë, e ngadaltë, e lodhshme e rraskapitëse. Të gjithë e dimë klishenë – nuk ka rrugë të shkurtër drejt suksesit!

Read More

1991_Kastriot Islami

Minister Arsimi ne vitin 1991 

Kastriot Islami (lindur në Tiranë më 18 gusht 1952) është politikan shqiptar, deputet i Partisë Demokratike në Kuvendin e Shqipërisë.

Edukimi

Universiteti i Tiranës, Fakulteti i Shkencave të Natyrës, Dega Fizikë Speciale. Doktoratë në fushën e Fizikës Atomike e Molekulare, Universiteti i Parisit XI, 1981-1985. Studime post-doktorate, Universiteti i Giessenit, Gjermani.

Doktor i Shkencave, Profesor.

Veprimtaria profesionale

Profesioni: Fizikan

Punonjës kërkimor-shkencor në Fakultetin e Shkencave të Natyrës; Zëvendësdekan i Fakultetit të Shkencave të Natyrës; Zëvendëskryetar i Këshillit Shkencor; Anëtar i Komitetit Ekzekutiv të Unionit Ballkanik të Fizikës; anëtar i Editorial Board of Journal "Fisica Balkanica".

Veprimtaria politike

Kastriot Islami ishte një nga veprimtarët e parë të transformimit të Partisë së Punës së Shqipërisë në Partinë Socialiste të Shqipërisë në vitin 1991 edhe pse nuk ishte anëtar i saj. Ai u bë anëtar i Partisë Socialiste në vitin 1996.

Mbas ardhjes së Edi Ramës në krye të Partisë Socialiste, Islami ishte kritik i mënyrës së drejtimit të partisë. Ai ishte kundër metodave radikale të drejtimit të partisë, siç ishte bojkotimi për një kohë të gjatë i Parlamentit, grevës së urisë, protestave të dhunëshme etj., si dhe kundër fuqizimit të autoritetit të kryetarit të partisë.

Në dhjetor të vitit 2011 Edi Rama i propozoi kryesisë së Partisë Socialiste përjashtimin e Kastriot Islamit nga Grupi parlamentar i Partisë Socialiste me arësyen se nuk mori pjesë në seancën parlamentare ku do të votohej për kryetarin e Kontrollit të Shtetit. Ky propozim u kritikua nga deputetët Ben Blushi e Arben Malaj. Blushi kërkoi që të paktën, deputeti Islami të dëgjohet për arsyet që e detyruan të mungonte në seancë, duke e cilësuar të nxituar pozicionimin e kreut socialist Rama. Ai theksoi gjithashtu se nuk mund të vendoset në kryesi dhe nga kryetari përjashtimi i deputetit, por kjo duhet kaluar në grupin parlamentar. Malaj e konsideroi metodën e përjashtimit të dëmshme për Partinë Socialiste.

Funksionet drejtuese

1996-2013: anëtar i PS-së; 1996-1999: anëtar i Kryesisë së PS-së; 1996-2005: anëtar i KPD të PS-së; 1996-1997: Kryetar i Departamentit të Medias dhe Informacionit në PS; 1991-1992: Kryetar i Kuvendit të Shqipërisë; 1992-1998: Kryetar/anëtar i Komisionit për Hartimin e Projektushtetutës; 1998-2001: anëtar i Komisionit të Ligjeve dhe Çështjeve Kushtetuese; 2001-2002: Sekretar i Komisionit Parlamentar të Politikës së Jashtme; 1991: Ministër i Arsimit; 1997-1998: Ministër i Shtetit; 1998: Zëvendëskryeministër; 2002-2004: Ministër i Financave; 2004-2005: Ministër i Punëve të Jashtme; 1999: Koordinator për Krizën e Kosovës.

Read More

1987-1990 Skënder Gjinushi

 

Arsimi

Gjinushi kreu Universitetin e Tiranës, Fakulteti i Shkencave të Natyrës, dega Matematikë 5-vjeçare. Doktoraturë në Universitetin "Pierre et Marie Curie", Paris (Francë). Doktor i Shkencave, Universiteti i Tiranës. Mban titullin Profesor Doktor në Matematikë.

Veprimtaria profesionale

Gjatë viteve 1973 - 1987: pedagog në Fakultetin e Shkencave të Natyrës;

Gjatë viteve 1987 - 1990: Ministër i Arsimit;

Që nga viti 1986: Profesor;

Që nga viti 1989: anëtar i Akademisë së Shkencave.

Veprimtaria politike

Gjatë viteve 1987 - 1991: Ministër i Arsimit; shkurt 1991: jep dorëheqjen;

Në vitin 1991 dhe në vazhdim: Kryetar i Partisë Socialdemokrate të Shqipërisë, anëtare e I.S; deputet në Legjislaturat XI, XIII, XV e XVI;

Gjatë viteve 1997 - 2001: Kryetar i Kuvendit të Republikës së Shqipërisë;

Që nga korriku i vitit 2002 e gjer në shtator të vitit 2005: Zëvendëskryeministër dhe Ministër i Punës dhe Çështjeve Sociale.

Publikime

Ka botuar dhjetëra artikuj shkencorë, 12 tekste e monografi, 3 doktorata

 

Burime: http://sq.wikipedia.org/wiki/Sk%C3%ABnder_Gjinushi

Read More

Mark Marku mbi reformën

 

Mark Marku, ish-deputet i Partisë Demokratike dhe pedagog në Universitetin e Tiranës lexon sipërfaqësisht raportin mbi reformën e shpallur nga qeveria Rama dhe kritikon dy çështje kryesore në Gazetën Panorama (dt. 3 Maj 2014):

1. Sistemin e propozuar financimit, pa e kuptuar propozimin, pa u futur në hollësi dhe pa dhënë ndonjë ide sesi e përfytyron ai këtë sistem, qoftë edhe duke risjellë alternativën e zhvilluar nga ish-ministri Tafaj.

2. Kontradiktën ndërmjet parimeve të reformës për të rritur autonominë e institucioneve, por njëkohësisht duke vendosur struktura shtetërore kontrolli dhe organe të ndërmjetme menaxhariale që dublojnë apo lënë në hije funksionet e personelit akademik.

Fillimisht Marku merret me çështje anësore, të cilat përbëjnë pjesën më të madhe të shkrimit. Së pari Marku këput një fjali të pakuptimtë: se debati mbi draftin është i vlefshëm, por drafti ka mundësi  të hartohet pa përfshirë diskutimet?

Një debat i tillë krijon mundësinë që të gjithë aktorët e interesuar për reformimin e arsimit të lartë të japin kontributin e tyre për një reformë që para së gjithash përcakton fatin dhe rolin e tyre në fushën e arsimit, por nga ana tjetër krijon mundësinë që ky draft të lërë rrugës atë çfarë po këta aktorë e konsiderojnë të rrezikshme për universitetin shqiptar.

Së dyti, Marku bie në të njëjtën kurth ligjërues mbi emërtime modelesh (kilian, anglo-sakso etj.), kur autorët e draftit, edhe pse dukshëm citojnë shembuj e standarde nga sistemi anglez, nuk i referohen atij si model. Autori më pas fillon përsiatje sipërfaqësore me metafora nga bujqësia, pasiqë i mungon analiza e thellë argumentuese.

Gjëja që bie në sy që me shikim të parë të projektit është se reforma e pritshme e sistemit tonë universitar i referohet modelit anglosakson, ndonëse në raport nuk jepet asnjë referencë për modelin e ndjekur. Modeli anglosakson i sistemit universitar, si të gjitha modelet e organizimit të shërbimeve publike në Britaninë e Madhe dhe në SHBA, është i konceptuar si sistem ku prania e shtetit është e reduktuar. Natyrisht, ato funksionojnë shumë mirë në vendet anglosaksone, sepse i përgjigjen një modeli anglosakson të organizimit të politikës, kulturës, edukimit, ekonomisë, sistemit juridik, e thënë përmbledhtas, të gjithë shoqërisë. Pra edukimi anglosakson nuk mund të jetë ndryshe përveçse anglosakson. Madje edhe kur anglezët e shohin me dyshim dhe në mënyrë kritike sistemin e tyre, ata e kritikojnë në mënyrë anglosaksone, mendojnë në mënyrë anglosaksone, vetëtallen në mënyrë anglosaksone. Shqipëria, vendi ku do të zbatohet modeli anglosakson universitar i propozuar, është vendi europian më pak i afërt me shoqërinë angleze apo amerikane (Cili anglosakson e humbi rrugën këtyre anëve?). Pikërisht për këtë arsye duket se ka shumë pak gjasa që mes një peizazhi të ashpër ballkaniko-mesdhetar të gjejë ushqim fidani i arsimit anglosakson.
Në të vërtetë, modeli i propozuar shpreh më tepër një pamundësi të shtetit për të përballuar financimin e universiteteve publike, se sa një vetëdije anglosaksone për zhvillimin e arsimit (dhe kjo shprehet në mënyrë të drejtpërdrejtë në draft).

Marku fillon e diskton mbi thelbin e reformës: financimin e sistemit. Me një spërkatë të gjatë ai lidh financimin nga burime të treta, donacionet apo misionin e tretë të universitetit, me tarifat studentore (studentët si përfitues direkt të shërbimit). Asgjëkundi autori nuk përmend se drafti premton jo rritje të menjëhershme të tarifave, por një qasje selektive ndër institucionë dhe programe studimi. Nëse ka dicka për të kritikuar është pikërisht kjo qasje selektive, ndarja dhe hierarkia ndërmjet institucioneve dhe programeve për të përfituar nga financimi i shtetit. Studentët e masterave edhe tani paguajnë faktikisht koston e plotë të studimeve (më shumë se ç’përmendet në draft, deri në 500 euro).

Më se një herë aty thuhet se shteti shqiptar kontribuon në arsimin e lartë shqiptar me një buxhet prej 39 milionë eurosh në vit, ndërkohë që në mënyrë që ky sistem të reformohet, nevojitet një buxhet të paktën dhjetëfish më i lartë. Meqenëse shteti nuk e përballon dot këtë financim, atëherë propozohet një model vetëfinancimi ose i tipit donacion, ku kjo shifër të mund të përballohet nga disa burime të tjera. Kur flasim për burime të tjera, fjala është për studentët (mendoni studentët shqiptarë që sipas këtij modeli të propozuar do t’u rritet tarifa e shkollimit deri në 10-fish), donatorët e ndryshëm (mendoni bizneset e këputura shqiptare që rendin drejt universiteteve shqiptare për të dhuruar miliona euro të entuziazmuar prej modelit anglosakson), shërbimet e ofruara nga universitetet dhe një pjesë nga shteti. Është, pra, mëse e qartë se në një ekonomi si ajo shqiptare, ku modeli anglosakson do të konsiderohet në rastin më të mirë si një utopi, do t’u duhet pedagogëve dhe studentëve që të paguajnë faturën e reformës. Dhe drafti është i qartë në këtë drejtim.

Shqëtësimi i dytë i Markut është autonomia institucionale, por ai fokusohet në organizimin brenda fakulteteve, që faktikisht nuk duhet të jetë objekt i reformës. Problemi në këtë rast është Agjencia Kombëtare për Kërkimin Shkencor, që merr kompetencat e nje komisioni të qëmotshëm të njohjes së titujve akademikë dhe të Agjencisë për Kerkim dhe Inovacion (mirë është t’ja heqin Ylli Pangos këtë bukë).

Shqetësimi i dytë i madh që të shkakton drafti ka të bëjë me nivelin e autonomisë që të ofron. Është për t’u përshëndetur përpjekja për ndarjen e aspektit akademik dhe financiar brenda universiteteve, pasi ka pasur jo pak raste kur për shkak të përqendrimit të vendimmarrjes akademike dhe asaj financiare nga autoritetet e zgjedhura është abuzuar me fondet. Por, në versionin e ri krijohet një shkëputje totale mes autoriteteve akademike dhe autoriteteve menaxheriale, krijohen struktura paralele akademike dhe financiare, ku organet e zgjedhura akademike nuk kanë asnjë ndikim mbi mënyrën se si fondet vijnë e përdoren në universitet. Varianti i ri i shndërron strukturat e zgjedhura si këshilli i fakultetit, këshilli i profesorëve, senati apo autoritetet e zgjedhura si shefi i departamentit, dekani, rektori në organe dekorative. I vetmi organ me pushtet absolut shfaqet bordi i drejtorëve, i cili me formulën e përfaqësimit të përcaktuar në draft (varësisht përqindjes së aksioneve) i takon të mbizotërohet nga qeveria, në rastin më të mirë ose nga përfaqësuesit e botës së biznesit nëse modeli e realizon mrekullinë ekonomike. Ky bord është i gjithëpushtetshëm dhe akoma më të gjithëpushtetshme janë 4 agjencitë qeveritare që vendosin për gjithçka: financimin, punën shkencore etj.
Krijimi i një sistemi strukturor kontrollues është në kontradiktë me modelin financiar që paraqet drafti.

Nga njëra anë drafti propozon një model që e kthen modelin shtetëror aktual në një model gjysmë privat duke i shndërruar universitetet shtetërore në fondacione publike jofitimprurëse, nga ana tjetër e kufizon pavarësinë e tyre financiare nëpërmjet strukturave të kontrolluara nga shteti. Madje, pjesa më e dëmtuar është vetë departamenti, i cili në draft konsiderohet si njësia ku përqendrohet autonomia universitare. Drafti, me të drejtë shpall se departamenti, si njësi duhet të ketë rol të madh në administrimin e fondeve, sidomos të atyre që kanë të bëjnë me kërkimin shkencor, por, nga ana tjetër, nuk i lihet asnjë rol në këtë drejtim, pasi nga njëra anë rolin kryesor në departament e ka menaxheri i departamentit, i cili paradoksalisht përcakton jo vetëm administrimin financiar, por edhe marrjen e personelit akademik, dhe nga ana tjetër departamentit do t’i duhet t’u drejtohet agjencive për fondet, pra një instance katërfish më të largët se strukturat e sotme ku departamentit i duhet të aplikojë aktualisht për projektet e ndryshme: këshilli i fakultetit, senati, apo këshilli administrativ. Madje departamenti nuk ka më rol as në shkollat doktorale, të cilat praktikisht duke u kaluar agjencive, bëhen de facto pronë e shtetit. Nëse e zbresim më poshtë analizën, modeli zhvlerëson edhe më tej statusin social dhe shkencor të pedagogut, pasi ai shndërrohet skllav i një hierarkie menaxheriale dhe burokratike pa lidhje me botën akademike. Në këtë përkujdesje për ta depersonalizuar pedagogun përfshihet edhe propozimi për ndalimin e dypunësimit, pa propozuar ndërkohë një formulë financiare që do t’ua bënte pedagogëve të panevojshëm dypunësimin. E vetmja pjesë ku drafti shqetësohet për pagat në universitete është pjesa ku bëhet fjalë për pagat e bordit, ku sipas draftit, duhet të jenë paga “të mirëpaguara”.

Read More