Studentët protestues arrestohen

 

Albeu.com, 6 Qershor 2015

.. për të shtatën herë me radhë, aktivistët e Lëvizjes “Për Universitetin” në Tiranë – studentë dhe pedagogë të universiteteve shqiptare – protestuan kundër projektpropozimit të qeverisë së Edi Ramës për atë që njihet si “Reforma në Arsimin e Lartë”.

Aktivistët e kësaj lëvizje kërkojnë heqjen e tarifave, rritjen e fondeve të qeverisë për arsimin e lartë, si dhe përmirësimin e kushteve në universitete e konvikte.

Në orët e mëngjesit, aktivistët e kësaj lëvizje protestuan para zyreve të Kryesisë së Kuvendit të Shqipërisë, me ç’rast, Policia shqiptare arrestoi shtatë aktivistë të kësaj lëvizje. Të arrestuarit janë: Vitori Çipi, Liri Kuçi, Klaudia Koxha, Klodi Hoxha, Bora Mema, Klodi Leka dhe Alfred Bushi. 

Lëvizja “Për Universitetin” ka reaguar menjëherë duke dënuar dhunën policore dhe arrestimin e protestuesve paqësorë. Ndër të tjera, në deklaratën e Lëvizjes “Për Universitetin”, thuhet:

Pas protestës të sotme të Lëvizjes ''Për Universitetin'' përpara zyrave të Kryesisë së Kuvendit kundër reformës shkatërrimtare për arsimin e lartë, e cila ishte duke u diskutuar prej biznesmenëve të universiteteve private, policia e pushtetit ka ndjekur dhe gjurmuar aktivistët, duke i shoqëruar më pas në Komisariatin nr.2 në Tiranë.

Duke shkelur në mënyrë të hapur të drejtat dhe lirinë e shprehjes, duke shkelur Kushtetutën dhe ligje në fuqi për mbrojtjen e të drejtave të qytetarëve për të protestuar, pushteti u vendos edhe njëherë përkrah interesave klienteliste dhe kundër qytetarëve të ndërgjegjshëm që interesohen për fatet e shoqërisë.

Lëvizja ''Për Universitetin'' e dënon me ashpërsi këtë represion e dhunë të shtetit policor, duke kërkuar lirimin e menjëhershëm të aktivistëve!

Read More

Kritika ndaj nxitjes së bashkëpunimit të biznesit me arsimin e lartë

 

Redi Muci, Universiteti Politeknik i Tiranes

PESË PYETJE ZONJËS NIKOLLA

Gazeta Shqip (http://gazeta-shqip.com/lajme/2015/04/30/pese-pyetje-zonjes-nikolla/)

30 Qershor 2015

REDI MUÇI

Çfarë ndodh kur shteti përdor arsimin publik për të joshur partnerët e biznesit? Gazeta “Shqip” e datës 24 prill, botoi letrën të cilën ministrja e Arsimit dhe Sportit, znj. Lindita Nikolla, u drejtonte bizneseve. Sipas gazetares artikullshkruese, kjo letër konfirmonte argumentin se qëllimi i reformës së shumëpërfolur, ashtu siç pretendojnë prej kohësh përfaqësues të qeverisë dhe hartues të saj, është pikërisht vendosja e bashkëpunimit mes bizneseve dhe universiteteve për të ulur papunësinë dhe krijimin e një kulture donacioni të bizneseve ndaj universiteteve, “jo rrënimi i publikut, siç pretendohet nga një pjesë e palëve të interesit”.

Meqenëse, si pedagog i Universitetit Politeknik të Tiranës, e gjej veten pikërisht në pjesën e palëve të interesit të përmendur më sipër, shkrimi që vijon ka për qëllim ngritjen e disa pikëpyetjeve kundrejt argumenteve bindëse që përmban kjo letër, duke tentuar hamendësimin e disa përgjigjeve, me shpresën se lexuesi i këtyre radhëve do të ketë vullnetin e mirë për t’i zgjeruar më tej këto përgjigje.

Po e nis këtë hulumtim nga qëllimi i shpallur i kësaj reforme – as më pak e as më shumë – por “vendosmëria të zhvillojë fort një kulturë të donacionit” të bizneseve kundrejt universitetit. Pyes veten se cila është kultura e të bërit biznes në Shqipëri. Si janë mëkëmbur bizneset në këta 24 vjet tranzicioni ekonomik? Mua më rezulton se “kultura” ka qenë ajo e akumulimit fillestar të kapitalit me çdo mjet, mënyrë dhe makinacion, qoftë ky shfrytëzimi dhe keqpagimi i punëtorëve me kontrata-fantazmë, korruptimi i çdo instance të pushtetit lokal e qendror në procesin e tenderimit, por jo vetëm, shkatërrimi i çdo resursi dhe pasurie publike apo vjedhja e taksave të popullit me mënyra nga më kreativet – që nga mospagimi i energjisë elektrike e deri te përfitimi i drejtpërdrejtë nga buxheti i shtetit. Por ministrja bën fjalë për një “kulturë” të re të donacionit. Pyes lexuesin, ky proces donacioni a do të shoqërohet me një mënyrë apo një tjetër përfitim të këtyre bizneseve apo do t’i bëhet thirrje thjesht e vetëm zemrës së madhe të biznesmenëve – si për shembull në rastet e katastrofave natyrore ku bizneset dërgojnë ndihma te viktimat, duke përfituar për të reklamuar produktin që do të zvogëlojë mjerimin e të prekurve?

Ministrja parashtron argumentin se papunësia e lartë në vend vjen si pasojë e faktit se “edhe kompanitë vuajnë për të gjetur profesionistët e duhur”. Më tej ajo shprehet se në këtë përfundim ka dalë “pas vërejtjeve të vazhdueshme të bëra prej [bizneseve] në panairet e punës”. Po ia lë në dorë lexuesit të papunë të komentojë lidhur me larminë e ofertave nëpër “panairet e punës”. Unë ndërkohë po pyes veten se cilat janë aktualisht mundësitë e punësimit në sektorin privat dhe publik? Cilat janë këto biznese private? Çfarë prodhojnë? Për ç’lloj specialistësh kanë nevojë? Sa i përket sektorit privat, qofsha i gabuar, por më rezulton se e vetmja gjë që prodhojmë në këtë vend është betoni i armuar. Shtylla e vetme e ekonomisë deri dje ka qenë sektori i ndërtimit, i cili tashmë ndodhet në një depresion të thellë prej më se katër vjetësh, dhe kjo aspak për faj të mungesës së specialistëve, por për shkak të krizës imobilare – rënies së kërkesës dhe fuqisë blerëse si pasojë e krizës ekonomike globale të kapitalit, veçanërisht përthyerjes së saj në Greqi prej nga buronte pjesa më e madhe e remitancave dhe shpenzimeve të punëtorisë së emigruar shqiptare. Përveç sektorit të ndërtimit mbetet tregtia, por dyshoj se universiteti kështu siç është nuk prodhon dot tregtarë të hairit. Por çfarë tjetër? Fasoneritë dhe call center-at, të njohura edhe si qendra të shfrytëzimit të punëtorisë sipas modelit kinez – punë, punë natë e ditë, dhe orar fiks për të pirë dhe për të bërë ujë. Këto të fundit duhet pranuar se, së bashku me emigracionin në masë, kanë shërbyer si valvula efikase shkarkimi të dëshpërimit dhe revoltës së shumë të rinjve e të rejave (edhe për sa kohë ende?), por për to nuk besoj se vlen argumenti i mungesës së specialistëve që nxjerr universiteti. Sa për sektorin publik, specialistët me eksperiencë 20 – 30-vjeçare duket se s’i ka kush në hesap. Vendin e tyre në administratën shtetërore e zë një ushtri e tërë militantësh partiakë, farefisnie krahinore dhe prostitutash luksi. Nëse prania e biznesmenëve në institucionet e arsimit të lartë do të synojë ta drejtojë studentin e sapodiplomuar drejt njërës prej kategorive të mësipërme, atëherë ministres i jap shumë të drejtë në argumentin e saj.

“Ligji i ri për arsimin e lartë ju mundëson të jeni pjesë e bordeve të administrimit të universiteteve”, shprehet ministrja në letër, duke iu drejtuar biznesmenëve. Por po vras mendjen: a nuk nënkupton kjo se vetë universitetet – në duart e biznesmenëve – do të funksionojnë si biznese?! Vallë ç’lloj modeli biznesi do ndiqet? Në mendje më vjen një parti politike, e cila shkëlqen mbi shoqet në funksionimin si biznes. Dhe duhet pranuar se bëhet fjalë për një biznes mjaft të suksesshëm nga logjika e tregut: një votë 2000 lekë, njëqind vota një vend pune në administratë. Po pyes lexuesin: a nuk është Kuvendi i Republikës së Shqipërisë streha e biznesmenëve-politikanë?! A nuk është kthyer ai në strofkën e “përfaqësuesve të popullit”, të pangopur në makutërinë e tyre dhe të pafytyrë në vulgaritetin mondan me të cilin qajnë hallet e popullit?! A nuk duket ky si fundi jo fort i largët i universitetit dhe arsimit publik?! A nuk do të kthehet dija jo vetëm në mall tregu, por në plaçkë lufte që do të ndahet mes burokratëve-biznesmenë nga njëra anë dhe biznesmenëve-gangsterë nga ana tjetër?!

Sipas ministres sonë virtuoze, “shkolla jonë nuk u përgjigjet modeleve të zhvillimit dhe kërkesave të tregut të punës në vend”. Madje ajo u bën thirrje bizneseve: “Besoni dhe përdorni universitetet shqiptare për studimet e tregut”. Se në ç’mënyrë do t’i shërbejë universiteti studimit të tregut, për këtë veçse mund të hamendësoj, për shembull, ndikimin që do të kishte e famshmja 2K në këtë proces. Përse të mos shtohej vallë në kurrikulat e fakultetit të filozofisë rubrika e dikurshme “Me Kokëdhimën në: Si të bëhesh milioner?”?! Vallë cili student s’do të ishte i gatshëm të paguante një tarifë sado të kripur studimi nëse njohuritë e përftuara do ta kthenin në milioner?! Ministrja argumenton se shkolla nuk u përshtatet modeleve të tregut, por a ma lejon lexuesi pyetjen: mos ndoshta është tregu ai që duhet t’u përshtatet nevojave të shoqërisë, që më mirë se kushdo tjetër i nxjerr në pah puna e pavarur kritike dhe kërkimore e universitarëve?! A nuk u takon universitarëve detyra sokratike e këqyrjes së funksionimit të ekonomisë, të shërbimeve sociale që duhet të ofrojë shteti, të treguesve të mirëqenies dhe nevojave bazike të qytetarëve, si strehimi, të ushqyerit, shërbimi shëndetësor etj?! A nuk u takon atyre përcaktimi i normave urbanistike dhe estetike të zhvillimit të qendrave urbane dhe rurale?! Kush përveçse universitarët do të mund të shfaqin panoramën e gjymtimit që ka përjetuar shoqëria shqiptare në kaosin njëzetekatërvjeçar?! Mos vallë bizneset dhe tregu?! Po pyes përsëri: cilat biznese?!

Në vend se të kushtëzohen bizneset nëpërmjet taksimit të lartë për të rritur financimin dhe cilësinë e universitetit, universiteti po u ofrohet atyre si një mundësi shtesë pasurimi. Në vend se bizneset të kushtëzohen që të ofrojnë te studentët mundësi eksperience në punë, atyre studentët po u ofrohen si punëtorë krahu të lirë. Padyshim që partia e quajtur “socialiste” nuk ngre taksat për bizneset. Ajo ngre duart lart. Madje ajo ia shtrin duart biznesit: “Edukimi cilësor kërkon një financim më të madh. Ndaj lejomëni t’ju drejtohem me lutjen që të ktheni kryet nga arsimi si një nga potencialet e zhvillimit të biznesit tuaj”. Mjerimi migjenian ka më tepër dinjitet në shtrirjen e duarve drejt pasanikëve, vocërrakët e jetimores te “Lulëkuqe mbi mure” kanë më shumë kryelartësi kur detyrohen të përshëndetin bamirësin, sesa shteti ynë i korruptuar në lutjen që i bën botës së biznesit.

Pyetjen e fundit po ia lë në dorë përsëri lexuesit për interpretim. Ç’ka dashur të thotë vallë ministrja duke iu drejtuar biznesmenëve: “Në sistemin tonë universitar do të gjeni pedagogë gjithnjë e më të mirë, studentë gjithnjë e më të mirë, që do t’u përgjigjen kërkesave tuaja.”?

 

Gazeta Shqip

Read More

Mbështetës së reformës

 

Artikuj:

1. Gjergj Hamiti

2. Myftar Barbullushi

Disa artikuj janë botuar nga mbështetës së reformës, sidomos nga anëtarë të komisionit qeveritar për reformën. Në pjësën më të madhe të tyre ka vetëm retorikë. Artikujt nuk merren me argumentet e kundërshtuesve: financimi i arsimit privat, rritja e tarifave për studentët, mungesa e autonomisë.

P.sh. Gjergj Hamiti, këshilltar në Ministrinë e Arsimit dhe Shkencës, shprehet se

“… ky projektligj shpalos parimin e mbështetjes së plotë për tri kategori studentësh; a) studentët nga shtresa sociale në nevojë, b) studentët e shkëlqyer me notë maksimale nga sistemi i arsimit të mesëm, të lartë dhe c) ata studentë, të cilët do të zgjedhin programe studimi në fusha që konsiderohen prioritet kombëtar.” [Artikulli]

Por në fakt sipas projektligjit renditja e prioriteteve është ndryshe.

Neni 110, pika 3

Fondi i mbështetjes studentore përfshin tri kategori financimi:
a) bursat e studimit për studentët e shkëlqyer;
b) bursat e studimit për studentët në programet e studimit që përbëjnë  prioritet kombëtar;
c) bursat e studimit për studentët që i përkasin shtresave sociale në nevojë.

Pika 6

Bursat e studimit për studentët që u përkasin shtresave sociale në nevojë u shpërndahen studentëve që janë shpallur fitues në institucionet publike të arsimit të lartë dhe plotësojnë kriteret për t’u konsideruar si studentë në nevojë, të përcaktuara si të tilla me vendim të Këshillit të Ministrave.

Ndërsa Myftar Barbullushi merret me kundërshtarët e reformës jo në mënyrë serioze, por duke u tallur dhe tjerrur histori qesharake. Në shkrimin e vetë nuk cek asnjë prej shqetësimeve që janë ngritur në publik. [Artikulli]

“Pikërisht nën pushtetin e këtij kompleksi të dështimit “frakasomanian” [kompleksi i dyshimit], me vargjet e himnit brazilian në mendje, “Bad Moon Rising”, «shoh të lindë një hënë e keqe, shoh probleme gjatë rrugës, shoh tërmete dhe rrufe, shoh një ditë të keqe, sot», filloi e u përvijua perceptimi i reformës në arsimin e lartë, ku aq sa pa u hedhur asnjë germë në letër, rrodhën akuzat për një reformë në mbrojtje interesash të privatit, të politizuar apo deri dhe në prezumim tendencioz të shkatërrimit të arsimit të lartë.”

… vijon …

Read More

Kritika ndaj dekanit të fakultetit të shkencave social - UT

 

HYSAMEDIN FERAJ “Pagjumësia e Dekan Dhorit”

Panorama, 8 Prill 2015

I kërkoj ndjesë lexuesit për serinë e shkrimeve me Theodhori Karaj, dekanin e FSHS, por, siç thoshte Deleuze, ai më shumë është personazh social dhe koncept, sesa thjesht individ. Si fenomen social dhe si koncept ka rëndësi për mendimin publik shqiptar, nëse ky dëshiron të reflektojë për shoqërinë që kemi ndërtuar. Kësaj here për të reflektuar mbi marrëdhëniet ndërmjet “punës” dhe “ligjit”.
Dekani Karaj del se është për vite të tëra pa gjumë, i lodhur dhe dërrmuar nga puna e tejligjshme. Aktet ligjore e nënligjore i kërkojnë të bëjë 1.500 orë pune në vit, aq sa të plotësohet norma prej tetë orësh pune në ditë, normë të cilën dekani e realizon dhe madje e tejkalon. Mirëpo, tej e përkundër akteve ligjore e nënligjore, dekani bën edhe 1.800 orë pune shtesë në vit: dekani udhëheq njëkohësisht ndoshta mbi njëzet, por, po e lëmë njëzet doktorantë për tezën e doktoratës; nga financa publike secila i llogaritet dhe i paguhet për 90 orë pune (20×90=1.800), rreth 9 orë në ditë përgjatë vitit, që bashkë me normën si pedagog dhe dekan i bëhen mbi 17 orë pune në ditë (8+9=17). As kjo llogari nuk është e plotë: dekani ka një OJF, e cila i merr afërsisht edhe 3-4 orë pune në ditë, duke e çuar punën ditore në 21 orë. I mbeten tri orë gjumë në njëzet e katër orë. Ndoshta nuk është pak, pasi thuhet se të majtë e të djathtë, Marksi ose Theatcher, gjeni dhe talente të tjera, flinin vetëm tri-katër orë në njëzetekatër. Mirëpo, dekani jep mësim edhe në universitetet publike nëpër rrethe, edhe në universitetet private, duke punuar kështu së paku rreth 30 ose më shumë orë në 24.
Kjo punë sigurisht që i shpërblehet: përtej pagës së përmuajshme, në fund të vitit vetëm për udhëheqje doktoratash i firmos vetes një pagesë prej 20 milionë lekësh të vjetër e të bërë copë-copë në fakultetin ku është dekan, njëlloj siç i firmosin pagesa universitetet e tjera publike e private, nëpër rrethe e në kryeqytet. Për rrjedhojë, gjithnjë ankohet se është i lodhur, se po e vuan postin që mban dhe vazhdueshëm i delegon kompetencat te të tjerët gjatë kohës që është në fakultet (jo në gjumë).
Gjithnjë kam menduar se shumë prej ligjeve dhe akteve që kanë pasuar prej tyre, e pengojnë punën dhe punëtorin të punojë e të japë aq sa mundet. Duke pasur parasysh se Dhori punon shumë më tepër sesa i kërkon dhe lejon ligji, na jepet mundësia të reflektojmë për këtë marrëdhënie të supozuar ndërmjet punës dhe ligjit në vendin tonë. Këta nuk lejojnë që një udhëheqës shkencor të drejtojë më shumë se pesë punime doktorale njëkohësisht, mirëpo Dhori ka provuar se mund të udhëhiqen mbi njëzet të tillë, duke realizuar paralel edhe punën si dekan dhe pedagog. Kush ka të drejtë?
Me sa duket, ligji dhe aktet e nxjerra në vijim të tij kanë pasur parasysh njeriun mesatar dhe jo gjenitë ose talentet që mund të punojnë mbi 24 në 24 orë. Me sa duket, ligji ka pasur parasysh se pa qenë gjeni njeriu mesatar, nuk mundet të mbajë mend as titujt e njëzet temave doktorale dhe aq më pak të zotërojë literaturën që ekziston për secilën, ta konsultojë me studentin që udhëheq, të rrahë mendimet me të, t’i këshillojë autorë dhe përvijime të reja argumentimesh etj. Pra, ligji duket se ka pasur parasysh cilësinë e udhëheqjes dhe të punimeve doktorale e jo vetëm sasinë (as të parave që jepen nga studentët ose merren nga udhëheqësit). Rasti i Dhorit tregon se ligji e pengon këtë sasi, dhe madje kërkon cilësi në vend të sasisë (!), duke penguar prodhimin e sa më shumë doktoratave… pa cilësi. Çka nuk kujtohet ai dreq ligji!
Këtu nis kontributi origjinal shqiptar në filozofinë botërore, jo vetëm në filozofinë e ligjit, por të vetë konceptit të kohës. Mbas ligjit ka pasuar një vendim të ministrit të Arsimit, që nuk lejon të udhëhiqen nga një person më shumë se pesë doktorata njëkohësisht. Njerëzit e etur për punë, si Dhori, konceptin e njëkohësisë e kanë interpretuar “para e mbas vendimit”: nëse para vendimit kishte tashmë njëzet udhëheqje, pas vendimit merr edhe pesë të tjera, vazhdon të udhëheqë njëzetepesë doktorata, por këto udhëheqje nuk janë më të njëkohshme! Në këtë interpretim, vendimi bëhet ndarësi absolut i kohësisë: kohësia nuk ka më asnjë dëftim te koha fizike, as të matur me orë që i duhen udhëheqësit për të bërë punën. Ndërsa vendimi mund të ketë pasur parasysh këto të fundit, se në një matje njëzetekatërorëshe të kohës, udhëheqësit nuk i del koha fizike të udhëheqë aq punime doktorale sa Dhori dhe njëkohësisht të realizojë punët e tjera si dekan, pedagog etj. Mirëpo, në relativizimin e kohës nga “Dhori” është parashtruar problemi i ngjeshjes kohore: cilado qoftë njësia e matjes, njësia më e madhe është më e vogël dhe e tkurrshme brenda kësaj – mbi njëzetekatër (orë) mund të tkurret në më pak se aq dhe të dalë kohë edhe për gjumë; mbi njëzet e pesë udhëheqje njëkohësisht mund të tkurren në më pak se pesë njëkohësisht etj.
Në këtë interpretim “punëdashës”, meqenëse ligjet dhe vendimet nuk kanë fuqi prapavepruese, koncepti “njëkohësisht” i vendimit nuk mund të ketë asnjë realitet tjetër, siç mund të jetë udhëheqja “njëkohësisht” e jo më shumë se pesë punimeve doktorale, pavarësisht para apo pas vendimit, duke vendosur njëkohësinë e numrit të udhëheqjeve dhe jo pikën e ndarjes kohore. Duke vendosur në qendër njëkohësinë e udhëheqjeve, vendimi mund të ketë pasur parasysh vijimësinë kohore: pavarësisht se njëzet udhëheqje ishin marrë para dhe pesë mbas vendimit, i njëjti person vijon të udhëheqë njëzet e pesë të tilla. Ndërsa nga “Dhori” vendimi është lexuar e zbatuar sipas konceptit të mosvijimësisë kohore: e kaluara nuk ka vijimësi dhe asnjë ndikim mbi kohën e tashme ose të ardhme – udhëheqjet e mëparshme dhe të tashme nuk mundet të jenë, as të vendosin njëkohësinë e kohës së vet.
Më tej, vendimi mund të ketë pasur parasysh lidhjen ndërmjet kohës dhe cilësisë së punimeve doktorale, mirëpo sipas “Dhorit” kjo as nuk mundet të ketë qenë, sepse në interpretimin e tij njëkohësia ka të bëjë vetëm me sasinë para e pas vendimit: pas vendimit nuk do të marrë më shumë se pesë njëherësh, por pesë e nga pesë në çdo rast, prandaj, edhe nëse për tri vite, sa parashikohet të zgjasë punimi, i grumbullohen pesëdhjetë udhëheqje, këto nuk janë të njëkohshme, sepse nuk janë marrë në të njëjtin çast kohor. Madje, në këtë interpretim, as vetë çasti kohor i matur me konvencione të tilla si orë, ditë, vite etj., nuk kanë kuptim, sepse është matje e kohës fizike dhe e supozon udhëheqësin edhe si trup fizik. Mirëpo, siç e pamë në fillim, ky soj i njeriut del përtej konvencioneve të matjes kohore dhe udhëheqësi nuk ka trup fizik: mund të punojë më shumë se njëzetekatër orë në njëzet e katër orët e ditës e të natës. Pa gjumë.
Siç shihet, ndonëse si shumë shqiptarë Dhori e urren filozofinë, duke na shtruar probleme ka dhënë një kontribut të rëndësishëm në filozofinë botërore, madje në një prej fushave më të vështira, atë të kohësisë: të kohës fizike dhe afizike, kohës dhe trupit, vijimësisë kohore, njëkohësisë, kohës dhe punës, ligjit dhe kohës, sasisë kohore dhe parave që merr në kohë etj., pavarësisht se gjithë këtë kontribut të spërdredhur teorik mund ta ketë dhënë për hir të këtyre të fundit në konkretësinë e tyre. Pavarësisht se i gjithi duket në shërbim të udhëheqjes, njëkohësisht të sa më shumë punimeve doktorale prej tij dhe që i paguhen mirë nga të tjerët, megjithatë ky interpretim na kontribuon si shoqëri që të shohim efektet e sjelljes së tillë po të jetë masive. Në fund të fundit, sjellja thotë se ligjet nuk janë asgjë, interpretimet në favorizim të vetes ose të tij janë gjithçka. Ja pse është kaq interesant si personazh publik dhe ia vlen të mbetet si ilustrim në debatin serioz mediatik.

Read More

Shitje diplomash tek ish-universiteti Kristal

 

Gazeta Shqip, 24 Prill 2015

http://gazeta-shqip.com/lajme/2015/04/24/dergohen-per-gjykim-6-persona-shperndanin-diploma-false/

Prokuroria e Tiranës përfundoi hetimet dhe dërgoi për gjykim këtë të premte 5 ish-zyrtarë dhe një shtetase, të cilët akuzohen për shpërndarje të diplomave false kundrejt shumave të konsiderueshme.

Burime zyrtare të Prokurorisë së Përgjithshme bënë të ditur se, hetimi ka nisur në bazë të materialit referues nga Drejtoria Antikorrupsion pranë Këshillit të Ministrave. Në përfundim të hetimeve, prokuroria ka ngritur akuzat ndaj 6 personave: Afete Koka dhe Gramoz Shehu, ish-punonjës pranë Universitetit Jopublik “Kristal”, në Tiranë; Arbër Pelo, mësues në Fier; Andrea Haxha, drejtor i një gjimnazi publik në Fier; Aleksia Troka, sekretare në të njëjtin gjimnaz, si dhe për shtetasen Belita Zeqiri.

Read More

Studentë të huaj në Shqipërinë e viteve 80

 

Një reportazh mbi historinë e disa studentëve nga Kongo

Panorama, “Raporti për Enverin në 84: Studentët e huaj mbajnë qëndrim armiqësor”, 20 Prill,2015.

http://www.panorama.com.al/raporti-per-enverin-ne-84-studentet-e-huaj-mbajne-qendrim-armiqesor/

 

Të ardhur në Shqipëri në mesin e viteve ’60, falë “ndjeshmërisë” të regjimit të Tiranës për fëmijët e patriotëve kongolezë, siç i quante ky i fundit radikalët e majtë rrëzuar nga froni me grusht shteti, ata u bënë të njohur për policinë sekrete, por jo vetëm, në fillimin e viteve ’80. Kur autoritetet shqiptare ndiheshin krenarë për investimin e bërë për mirërritjen dhe arsimimin e tyre, sjellja e djemve dhe vajzave me ngjyrë, tashmë studentë të Fakultetit të Mjekësisë, më i privilegjuari ky për kohën në Shqipëri, shkonte në të kundërtën e pritshmërisë së tyre. Sinjalet e para të konfliktit me ta u shënuan gjatë aksionit politik kundër shfaqjeve të huaja që u zhvillua në frymën e vendimeve të Plenumit të IV të KQ.

Universiteti Politeknik Tirane

Grupi i studentëve kongolezë, asokohe adoleshentë, ndryshe nga bashkëmoshatarët e tyre shqiptarë, e vlerësonte të pakuptimtë, madje absurde kërkesën e Partisë-shtet për të standardizuar mënyrën e jetesës, shijet dhe dëshirat e rinisë. Megjithatë, reagimi i të huajave që nuk e dallonin dot të keqen e “shfaqjeve të huaja”, u shfaq dukshëm me kalimin e viteve, kur po përfundonin studimet universitare.

Kontakti me familjet dhe miqtë jashtë shtetit, takimet me të huajt në Tiranë, ndjekja e stacioneve perëndimore për ta ishte një dritare më shumë për ta parë botën jo vetëm nëpërmjet frëngjisë së Tiranës. Kjo e bënte grupin e tyre sa të veçantë, aq edhe problematik për regjimin. Lirshmëria në sjellje e veshje, shijet për muzikë e letërsi të huaj, këto falë edhe gjuhëve që zotëronin, veç të tjerave kishte zgjuar tek ata ndjenjën e revoltës për mos t’iu bindur rreshtit për mënyrën e sjelljes dhe të menduarit. Pikërisht këtu nisi të shfaqej dukshëm konflikti i tyre me shtetin e diktaturës dhe aparatin e tij represiv.

Që këtej, grupi i tyre që stononte me pjesën tjetër jo vetëm nga ngjyra u shpall kontingjent special dhe bë objekt vëzhgimi i policisë sekrete. Dosja sekrete e Sigurimit të Shtetit për “grupin e fëmijëve të patriotëve kongolezë”, përmban me dhjetëra raporte të rrjetit agjenturor, me të dhëna e fakte që “vërtetojnë” opozicionin e tyre me vijën e Partisë dhe veprimtarinë armiqësore ndaj vendit tonë.

Pjesa më e madhe e kësaj lënde misterioze, siç konfirmohet nga dokumentet, është siguruar nga përgjimet e të rinjve gjatë takimeve me diplomatë të huaj në hotel “Dajti” dhe nga studimi i fshehtë i korrespodencës së tyre me familjarë e miq jashtë shtetit. Në morinë e relacioneve zyrtare me karakter sekret të dosjes në fjalë, “Panorama” publikon sot një raport të autoriteteve të Ministrisë së Brendshme për Enver Hoxhën të datës 12 tetor 1984, ku përveç problematikës serioze që ka shkaktuar sjellja e studentëve kongolezë, kreu i regjimit informohet për mënyrën si po procedohet për ndëshkimin e tyre.

AFRIM IMAJ

RAPORTI PËR ENVERIN
Mbi grupin e fëmijëve të patriotëve kongolezë në Shqipëri. Në grupin e studentëve kongolezë që janë strehuar në Shqipëri gjatë periudhës së studimeve universitare, lindën disa probleme shqetësuese: Marrëdhënie e lidhje me diplomatë të ambasadave të huaja në Tiranë, qëndrime e veprime armiqësore ndaj vendit tonë, shthurje në jetën shoqërore deri në imoralitetet, mosfrekuentim i studimeve etj.

Një nga shkaqet për krijimin e kësaj situate, ka qenë puna e pamjaftueshme që bëhej me ta nga institucionet tona të ngarkuara me edukimin e tyre, sidomos për periudhën kur ata kaluan nga shkollat 8-vjeçare në të mesmet dhe në mënyrë të veçantë në shkollat e larta të vendit. Si pasojë e gjendjes së krijuar, në muajin tetor të vitit 1982, organet tona shtetërore, me gjithë paralajmërimet e bëra, u detyruan që të marrin disa masa administrative e ligjore: Pesë veta u përjashtuan nga universiteti për rezultate shumë të dobëta në mësime, mungesa të pajustifikuara në mësime, ngelje në klasë dhe sjellje të pahijshme moralo-shoqërore dhe qëndrime armiqësore ndaj vendit tonë: Maria Zhose, Liliana Katasa, Koleta Jumbu, Zhak Jumbu, Elisabeta Mukeketa dhe Vital Pakasa. Dy prej tyre, Vital Pakasa dhe Zhak Jumbu u arrestuan për veprimtari armiqësore. Ndërkohë në qytetin e Beratit u arrestua Zhan Matie, për çështje ordinere.

Dokumenti i Ministrisë së Brendshme për Enver Hoxhën mbi qendrimin dhe sjelljet e studentëve të huaj në Shqipëri në fillim të viteve ‘80

Në këto kushte doli nevojë urgjente për të siguruar pasaporta kongoleze, mbasi shumica e tyre, meqenëse në Shqipëri kishin ardhur si fëmijë, nuk dispononin asnjë dokument. Nëpërmjet Ministrisë së Jashtme dhe Ambasadës tonë në Bukuresht, u bënë tratativa me Ambasadën Kongoleze në Rumani, për të pajisur me pasaporta gjithë fëmijët kongolezë që ishin strehuar në Shqipëri. Mbas sigurimit të këtij dokumenti, u morën masa për të nisur nga Shqipëria për në Kongo-Brazavil, në radhë të parë tre kongolezët që ishin arrestuar dhe dënuar nga organet e drejtësisë. Në të njëjtën kohë u morën masat e nevojshme për largimin e studentëve të përjashtuar nga Universiteti dhe që ngulën këmbë për t’u larguar nga vendi ynë. Mbasi u morën të gjitha masat u larguan nga Shqipëria:

1-Vital Vital Pakasa, lindur në Kongo-Kinshasa, më 15 qershor 1957, ardhur në Shqipëri në dhjetor 1966. Pas përfundimit të arsimit 8-vjeçar e të mesëm, ndoqi Fakultetin e Mjekësisë. Ka qenë student me rezultate të dobëta. Ka mbajtur qëndrim armiqësor ndaj vendit tonë. Në tetor të vitit 1982, u arrestua dhe u dënua nga organet gjyqësore. Në dhjetor 1982 u largua për në Kongo- Brazavil.

2-Zhak Gabriel Jumbu, lindur në Kongo-Leopolovil, më 16 gusht 1959, ka ardhur në Shqipëri më 27 dhjetor 1965. Mbasi mbaroi mësimet në 8- vjeçare e të mesme, u fut në Fakultetin e Inxhinierisë. Ka qenë student i çrregullt dhe me qëndrim armiqësor ndaj vendit tonë. U përjashtua nga Universiteti dhe në tetor të vitit 1982, u arrestua për agjitacion e propagandë. U largua nga Shqipëria më 26 prill 1983 për në Paris.

3-Marie Zhumbula Zhose, lindur në Kongo-Leopolovil, më 16 gusht 1958, ka ardhur në Shqipëri në dhjetor 1965. Pasi mbaroi shkollën e mesme u dërgua në Fakultetin e Mjekësisë. Nuk ka qenë studente e rregullt, në vitin e katërt nuk dha asnjë provim. Qëndrimi i saj nuk ka qenë aspak korrekt, si nga ana morale ashtu dhe politike. Në tetor 1982 u përjashtua nga Universiteti. Më 9 mars 1983 u largua nga Shqipëria për në Kongo-Brazavil.

4-Liliana Antuan Katasa lindur më 24 dhjetor 1960. Në Shqipëri ka ardhur më 27 dhjetor 1965. Pasi ndoqi mësimet në 8-vjeçare dhe në shkollën e mesme u fut në Fakultetin e Mjekësisë për stomatologji. Për rezultate shumë të dobëta në mësime, për sjellje e qëndrime moralo-politike aspak korrekte, në tetor të vitit 1982 u përjashtua nga Universiteti. Më 9 mars të vitit 1983 u largua nga Shqipëria për në Kongo- Brazavil.

5-Elisabeta Mukeketa lindur në Kongo-Kinshasa, më 8 gusht 1959. Ardhur në Shqipëri më 3 dhjetor 1966. Mbas përfundimit të mësimeve në 8-vjeçare dhe të mesme u fut në Fakultetin e Mjekësisë. Përsëriti dy herë vitin e parë. Në vitin 1982 u përjashtua nga Universiteti. Më 11 maj 1983 u largua nga Shqipëria për në Kongo-Brazavil.

6-Zhan Matie, lindur në Kongo-Bravazil në vitin 1960, ka ardhur në Shqipëri në dhjetor 1965. Ka bërë shkollën 8- vjeçare e të mesme. U fut në punë në zdrukthëtarinë e Beratit. Për çështje ordinere është arrestuar dhe dënuar nga organet e drejtësisë. Në vitin 1982 përfitoi nga amnistia. Më 9 mars 1983 u largua për në Kongo-Brazavil.

7-Koleta Gabriel Jumku, lindur në Kongo-Brazavil, më 29 mars 1961. Në Shqipëri ka ardhur më 27 dhjetor 1965. Pasi mbaroi shkollën 8-vjeçare e të mesme, u fut në Fakultetin e Mjekësisë. Nuk ka qenë studente e mirë. Ndërroi degën e u fut në stomatologji, ku përsëri ngeli një vit, sepse nuk u paraqit në provime. Qëndrimi dhe sjelljet e saj moralo-politike nuk kanë qenë aspak korrekte. Në gusht të vitit 1983 u largua nga Shqipëria për në Gjermaninë Perëndimore, ku banon dhe nëna e saj Katerina Jumbu.

8-Maria Gabriel Jumbu, lindi në Kongo-Brazavil, më 8 tetor 1958. Ka ardhur në Shqipëri në vitin 1967. Pasi mbaroi shkollën 8-vjeçare dhe të mesme u fut në Fakultetin e Mjekësisë. Ka qenë studente e rregullt dhe e mirë në mësime. Po kështu, qëndrimi i saj shoqëror e politik ka qenë i mirë. U diplomua në vitin 1982. Me kërkesën e saj dhe të nënës së vet, Katerina Jumbu u largua nga Shqipëria në RFGJ, në gusht të vitit 1983.

9-Fani Grigor Kazadi, lindur në Ugandë, më 29 gusht 1961. Ka ardhur në Shqipëri në vitin 1967. Ndoqi mësimet në shkollën 8-vjeçare e të mesme dhe pas tyre u fut në Fakultetin e Mjekësisë për stomatologji. Nuk ka qenë studente e mirë. Qëndrimi dhe sjelljet e saj aspak korrekte. Me gjithë problemet dhe shqetësimet e krijuara, duke marrë parasysh se në Shqipëri ata jetuan një kohë të gjatë, u morën masa për përcjelljen e tyre në aeroport. Përveç biletës së udhëtimit deri në destinacionin përkatës, u dha si dietë udhëtimi në lekë valutë për një kohë relativisht të mjaftueshme (150 dollar) deri sa të lidheshin me pjesëtarët e tjerë të familjes, apo për të blerë ndonjë gjë të domosdoshme gjatë rrugës. Kanë mbetur katër veta që ndjekin studimet e larta në Universitet, dhe njëri që ka mbaruar Fakultetin e Mjekësisë që punon në spitalin nr.1 të Tiranës.

1-Urbain Zhuasan Massena, lindur në Kongo-Kinshasa, më 25 dhjetor 1956. Ka ardhur në Shqipëri më 1 dhjetor 1966. Mbasi përfundoi arsimin 8-vjeçar dhe të mesëm, ndoqi studimet në Fakultetin e Mjekësisë. Tani është mjek në spitalin nr.1 Tiranë. Nuk ka qëndrim të mirë moralo-politik. Ka patur të dhëna për veprimtari armiqësore. Ka kërkuar të qëndrojë në Shqipëri dhe të martohet me një vajzë shqiptare.

2-Zhozef Zhose Makanga lindur më 7 maj 1958. Në Shqipëri ka ardhur në vitin 1966. Pasi përfundoi arsimin 8- vjeçar dhe të mesëm u fut në Fakultetin e Mjekësisë. Në përgjithësi ka qenë student i mirë. Ndjek vitin e katërt.

3-Tumba Emanuel Irozhe, lindur në 17 maj 1961, ka ardhur në Shqipëri në vitin 1967. Pasi përfundoi arsimin 8- vjeçar dhe të mesëm u fut në Fakultetin e Mjekësisë.

4-Klodiana Gabriel Jumbu, lindur më 1962, në Kongo- Brazavil. Në Shqipëri ka ardhur në vitin 1967. Pasi përfundoi arsimin 8-vjeçar dhe të mesëm u fut në Fakultetin e Mjekësisë. Vazhdon vitin e tretë.

5-Rhozher Kainda, lindur në vitin 1962. Ka ardhur në Shqipëri në vitin 1966. Ka bërë shkollën 8-vjeçare dhe të mesme. Ka filluar studimet në Fakultetin e Mjekësisë. Pas ngjarjeve të tetorit të vitit të kaluar, gjendja në grupin e studentëve kongolezë është qetësuar dhe nuk ka ndonjë problem shqetësues.

Për mjekun kongolez që ka kërkuar të jetojë në Shqipëri, lidhur me kërkesën e bërë nga ai pranë organeve shtetërore për t’u martuar me një vajzë shqiptare, do të veprohet sipas rregullave shtetërore, por mendojmë se krijimi i kësaj lidhje bashkëshortore do të krijonte probleme në të ardhmen, sepse me largimin e kongolezëve të tjerë edhe ai mund të kërkojë të largohet në vendin e vet ose në ndonjë vend ku janë dy vëllezërit e tij: Në Francë apo Çekosllovaki. Përveç kësaj, organet përkatëse kanë të dhëna për aktivitet armiqësor.

Koci Zengo
Tiranë, 12 tetor 1984

Interviste e Urban Zhuasan

Panorama, 24 Prill 2015  (http://www.panorama.com.al/ish-studenti-djemte-i-arrestuan-vajzat-i-debuan/)

Urbain Zhuasan Massena, është i vetmi nga ish-studentët afrikanë që ka mbetur në Shqipëri. I diplomuar në Universitetin e Tiranës për Mjekësi, prej vitesh vazhdon të punojë në qendrën shëndetësore të Vorës, ku ndjehet si në shtëpinë e vet. Ai ka qenë pjesë e grupit të studentëve të huaj që u penalizuan nga regjimi në fillim të viteve ’80, për sjellje e qëndrime liberale. Nga përballja me autoritetet, doktor Beni, siç i flasin të njohurit, ka fiksuar në kujtesë grupin e arrestuar për veprimtari armiqësore dhe pjesën e vajzave që u përjashtuan nga Fakulteti dhe u larguan nga Shqipëria si “persona non grata”…

Çfarë kujtoni nga çastet e arrestimit të shokëve tuaj?
Ka qenë diçka e papritur dhe e pabesueshme arrestimi i tyre. Mënyra si i prangosën Vital Pakasën dhe Zhak Jumbun në fillim të vitit 1982, u përjetua me shqetësim të madh jo vetëm nga grupi ynë, por edhe pjesa e studentëve shqiptarë. Me ta njihesha prej kohësh. Ishim rritur e shkolluar bashkë. Aty për aty, arrestimi i tyre na dukej një aventurë e pakuptimtë. Sidoqoftë, ky akt e tronditi fort komunitetin tonë…

Cila ishte akuza që u komunikuan kur i arrestuan Vital Pakasën dhe Zhak Jumbun?
Në fillim qarkulluan zëra se i arrestuan për agjitacion e propagandë, se kishin folur kundër sistemit dhe vijës së Partisë. Gjatë procesit gjyqësor i akuzuan për veprimtari armiqësore kundër Republikës së Shqipërisë. Kjo e bënte më të rëndë pozitën e tyre…

Ju e keni ndjekur gjyqin e tyre?
Unë nuk kam qenë i pranishëm, por ma kanë treguar shokët që e ndoqën gjyqin në sallë. Aty i akuzuan se ishin lidhur me agjenturat e huaja dhe bënin spiunazh. Ishte kjo një përballje sa brutale aq dhe absurde. Në fund, pavarësisht se ata nuk pranuan asgjë, u dënuan, madje me shumë vite burg…

Ku e bënë dënimin?
Me sa më kujtohet, qëndruan rreth tre muaj në burg në Tiranë në kushte izolimi dhe pas tre muajsh, autoritetet lajmëruan familjarët e tyre dhe i riatdhesuan. Pra, ikën me familjarët… Kontakti me familjarët pas lajmërimit nga zyrtarët e Tiranës, prodhoi një histori tjetër disi të çuditshme. Ata, të mbërritur nga larg, të tronditur e të shqetësuar për njoftimin e papritur, u befasuan kur u njohën me akuzat vulgare për fëmijët e tyre. Madje, ndonjëri prej tyre, si nëna e Zhakut, edhe rebeloi para autoriteteve shqiptare, duke u kujtuar faktin se përgjegjësit kryesor për sjelljet e tyre ishin ato, pasi u ishte besuar kujdesi për edukimin e tyre qysh në fëmini.

Bashkë me grupin e dënuar që u largua për në Kongo, ka qënë edhe një tjetër që u përjashtua nga Universiteti dhe u shpall non grada…
Po, po, ishte dhe një grup tjetër me vajza që u shpëtoi prangave, por jo përjashtimit nga Universiteti dhe largimit me detyrim, madje duke u shpallur të padëshirueshëm për të jetuar në Shqipëri. Në këtë liste bënte pjesë Maria Zhose, Liliana Katasa, Koleta Jumbu dhe Elisabeta Mukeketa. Dëbimi i tyre, kryesisht lidhej me arsyetimin pa arsye se kishin manifestuar shfaqje të huaja liberale dhe kishin qëndrim jo të mirë moralo-politik…

Çfarë stononte në sjelljet tuaja që u bëtë objekt i goditjes së sigurimit të shtetit?
Në fakt ne kishim të njëtjën përditshmëri me pjesën e studentëve vendas. Jetonim në të njëtin konvikt, studionim në të njëtat auditore,shëtisnim e loznim bashkë në çdo kohë. I vetmi përjashtim, i vetmi privilegj, që kishim ne të huajt, nëse mund ta quajmë kështu, ishte e drejta për të frekuentuar hotel “Dajtin” dhe kontaktet me diplomatët e akredituar në Tiranë. Këtu fillonte pikërisht ajo që na vinte në shënjestrën e njerëzve të sigurimit. I gjithë ky aktivitet, siç e kemi mësuar më vonë, përgjohej e rregjistrohej fshehtas dhe mbi lëndën e zbardhur në zyrat e policisë sekrete, konkludohej mbi rrezikshmërinë që paraqisnim ne për regjimin. Po nuk na konfliktonte vetëm kjo. Diçka më vulgare ishte “alergjia” e zyrtarëve me veshjet tona. Asokohe shumkush prej nesh kishte vendosur kontaktet me famijarët dhe miqt e vet. Prej tyre herë pas here merrnim rroba e paisje të ndryshme, të cilat në Tiranë nuk egzistonin. Ndodhte rëndom që një palë atlete “Adidas”, apo pantallona “Blue Jeans”, një mangnetofon “Filips” apo një radio “Luxburg”, të rregjistronte mbarëts të shfaqjeve të huaja borgjezorevizioniste. Pak a shumë këto “privilegje”, u bënë boshti i goditjes së papritur…
Afrim Imaj

Read More

Mazniku, zv/Minister i përgjigjet Prof. Fugës

ARBJAN MAZNIKU

Panorama, 9 Prill 2015 (http://www.panorama.com.al/replike-me-profesor-fugen/)

Shkrimi i Prof. Artan Fuges tek Panorama – kliko ketu

Lexova me vëmendje dhe respekt një shkrim të profesor Artan Fugës, postuar në “Facebook”-un e tij, e botuar më pas nga gazeta “RD” dhe të tjera syresh. U pezmatova nga gjuha dhe logjika, ndaj u shtyva të shkruaj këta rreshta.

Profesorit ose i ka marrë koka erë, ose kemi të bëjmë me një rast të rëndë të pandershmërisë akademike. E them këtë të dytën, pasi shkruan në tekst (siç do të argumentoj pikë për pikë më poshtë) që disa gjëra në ligj nuk janë. Ndërkohë që janë të shkruara e zeza mbi të bardhë, të qarta, eksplicite, pa keqkuptime. Mund të jetë që profesori nuk e ka lexuar hiç ligjin dhe flet mbi opinione, fjalë të dëgjuara aty-këtu. Në këtë rast do të ishte shumë e dhimbshme për mua të pranoja që një profesor i nderuar ia lejon vetes që të shprehet e të dezinformojë njerëz që i besojnë atij dhe titullit që ka, pa e pasur bërë siç duhet detyrën e akademikut. Të jetë informuar në detaj, të ketë peshuar vlerën e secilit argument e më pas të shprehë mendimin e tij mbi çështjen. Nuk do të shqetësohesha e as nuk do shkruaja nëse thjesht gjykimet e profesor Fugës do të binin ndesh me tonat. Jetojmë në një vend të lirë dhe të menduarit ndryshe është një vlerë për shoqërinë.
Por të thuash të pavërteta të provueshme është keqpërdorimi më i madh që mund t’u bëhet vlerave akademike. Për këtë dhe për respektin që kam për profesor Fugën, shpresoj shumë të jetë rasti i parë, ai i marrjes koka erë. Shpresoj që nën shtytjen e emocioneve, inateve apo keqinformimit të jetë nxituar e të ketë shkruar gjëra pa i peshuar siç duhet. Kësaj i gjendet dermani. Koha provon të kundërtat e qartëson dhe qetëson gjërat. E kundërta do të qe vërtet e dhimbshme e do të ngrinte pikëpyetje më të mëdha.
Po merrem më poshtë me pikat që ngre profesori për të argumentuar sa më lart.
Në pikën 1 thotë “Ekzistenca e disa agjencive shtetërore, që do të kenë në dorë të gjitha vendimmarrjet përfundimtare”.

Është një argument i pavërtetë. Agjencitë janë tashmë, funksionojnë dhe bëjnë funksione të ngjashme. Më poshtë secila e shpjeguar; APAAL – Agjencia e Akreditimit është aty, dhe në modelin e agjencive simotra merr përtej funksionit të akreditimit një funksion më të gjerë; atë të sigurimit të cilësisë në arsimin e lartë. Nga një strukturë sugjeruese siç është tani, ku vendimet e bordit ishin sugjerime për ministrin, ajo kthehet në një agjenci vërtet të pavarur, me vendimmarrje sovrane. Pra, vendimet e bordit të akreditimit tani janë përfundimtare, jo sugjerime për ministrin, siç është në ligjin ekzistues. Zgjerim autonomie, pavarësi nga Ministria, liri për sistemin. Neni 14, pika 2 thotë: Bordi merr vendimin përfundimtar mbi akreditimin e institucioneve të arsimit të lartë dhe programeve që ato ofrojnë.

QSHA, Qendra e Shërbimeve Arsimore, është evoluimi i Agjencisë Kombëtare të Provimeve. Lehtëson procesin e aplikimit për studentët, mban regjistrin kombëtar të studentëve, i informon në mënyrë të sintetizuar për programet që ofrohen, organizon maturën – siç bën dhe tani, organizon provimet e shtetit, siç bën edhe tani. Një qendër shërbimi që ka për synim t’u lehtësojë jetën nxënësve dhe studentëve, duke i mbledhur shërbimet qeveritare në një pikë të vetme, të thjeshtë dhe transparente. Si Qendër shërbimesh nuk ka asnjë funksion vendimmarrës, ndaj dhe nuk ka si të jetë në fokusin e shqetësimit të përqendrimit të pushtetit.

Agjencia Kombëtare e Kërkimit Shkencor dhe Inovacionit (AKKSHI) është evoluim i Agjencisë së Kërkimit, Teknologjisë dhe Inovacionit (AKTI), e cila, siç dhe shprehet qartë në pikën 1 të nenit 11 “ka për detyrë kryesore shpërndarjen e fondeve për programet e kërkimit shkencor mbi bazën e projekteve të paraqitura prej institucioneve të arsimit të lartë dhe institucioneve të kërkimit shkencor në fushat e shkencave natyrore, inxhinierike dhe teknologjike, mjekësore, bujqësore, sociale dhe humane”. Një funksion i ri, që deri më tani nuk kryhej nga askush, pasi nuk kishte fonde të dedikuara për kërkimin shkencor në universitete. Këtu nuk ka përqendrim; ka krijim mundësish të reja për kërkimin shkencor.

Agjencia Kombëtare e Financimit të Arsimit të Lartë (AKFAL), siç parashikohet në nenin 10 të ligjit “ka për detyrë kryesore shpërndarjen e fondeve publike për mbështetjen e veprimtarisë së institucioneve publike të arsimit të lartë; mbështetjen me bursa studimi për studentët e shkëlqyer me notë mesatare maksimale nga sistemi i arsimit të mesëm të lartë, studentët në programet e studimit në fusha prioritare dhe studentët nga shtresa sociale në nevojë; si dhe garantimin e skemës së kredive studentore”.

Ndërkohë që në pikën e tij 12, profesori shkruan “Nuk specifikohet se cila është instanca që shpërndan grantin për fusha të ndryshme të shkencës, mësimdhënies, kërkim-zhvillimit”. Me sa duket, profesorit i kanë shkarë pa lexuar nenet 10 e 11 të ligjit.

Në pikën 2, profesori thotë – Njohja nga ligji e disa tipologjive të institucioneve të arsimit publik si universitetet, akademitë, kolegjet universitare dhe kolegjet profesionale, krejt të paspecifikuara për legjitimitetin dhe dobinë e tyre; – Neni 17- deri në nenin 20 shpjegojnë me detaje se si dhe pse janë të organizuara institucionet në këto forma. Kjo sjell jo vetëm fleksibilitet, por edhe një mundësi që institucionet sipas formës të kenë profile të ndryshme, por edhe standarde përkatëse. Që të mos kthehemi aty ku e gjetëm situatën, ku diplomat shkëmbeheshin me tallash, por edhe për të siguruar fleksibilitet, 4 format e organizimit janë produkt i eksperiencës më të mirë ndërkombëtare, por edhe i historikut institucional në vend.
Në pikën 3, profesori flet për organizimin e brendshëm të IAL-eve. Këtu ligji sjell disa ndryshime të mëdha, duke e çuar fuqinë vendimmarrëse drejt departamentit, siç dhe është kërkuar prej shumë vitesh nga shumica e stafeve akademike. Për më shumë i është lënë një liri e madhe vetë IAL-eve, që nëpërmjet statuteve të tyre të vetërregullojnë funksionimin e brendshëm. Vetëm korniza organizative vendoset në ligj dhe për këtë janë përdorur modelet më avangardë të organizimit të brendshëm të IAL-eve. Fuqi në departament, më pranë studentit, më pranë lektorit të thjeshtë. Kjo mund të mos u pëlqejë shumë shefave, por siç thotë me të drejtë profesori “që nga 4 korriku i 1789-s, pushteti i tyre buron nga poshtë, jo nga statusi i privilegjuar”.
Në pikën 4 flet për pabarazi diskriminuese midis IAL-eve private dhe atyre publike. E kundërta është e vërtetë. Ligji sjell një standardizim funksional midis institucioneve. Shumë nga kritikët janë shprehur që nuk shohin shumë rregullime për IAL-e jopublike. Kjo pasi, për ta, përveç pak rasteve kur është parashikuar ndryshe, vlejnë të njëjtat rregulla si për ato publike. Kjo është ndërtuar nën frymën se shteti duhet t’i garantojë qytetarët për cilësinë e shërbimit të ofruar, pavarësisht se kush është ofruesi. Veçanërisht në ofrimin e një të mire publike, siç është arsimi i lartë.
Në pikën 5 atakon “dyzimin” mes trupës akademike dhe asaj administrative në IAL. Ndërkohë që reforma synon të fokusojë akademikët në punën e tyre akademike dhe t’i mbështesë me administratorë të specializuar për të kryer detyrat menaxheriale. Nuk gjej dot asnjë arsye të mirë pse një akademik nuk do donte të fokusohej në punën akademike dhe t’ia linte punët administrative dikujt të profilizuar në atë fushë. Ky për shumë është një njeri që vetëm zbaton një projektbuxhet, që është ndërtuar nga vetë departamentet dhe që propozohet nga senati akademik, siç thotë dhe neni 48, pika 1, paragrafi c).
Me tej, neni 37 i ligjit, ndryshe nga sa thotë profesori, ka plot 15 pika që janë përgjegjësi e senatit, të plota të qarta. Në ligj është trupëzuar bindja që senati akademik është shpirti dhe mendja e universitetit, madje pika gj) e këtij neni i njeh të drejtën senatit për të përzgjedhur përfaqësuesit e tij në Bordin e Administrimit. Madje, përfaqësuesit e senatit mundet në plot raste të përbëjnë shumicën e anëtarëve të Bordit të Administrimit. Ky nuk është një model që kemi shpikur ne. Është skema e shumicës së modeleve qeverisëse të universiteteve në vendet e zhvilluara. Madje, në më shumë se 24 modele me drejtim dual që kemi parë, përfaqësuesit e senatit nuk janë asnjë rast kaq shumë të përfaqësuar në bordet e administrimit.
Në pikën 6 thotë që “fut ndërhyrjen vendosëse të ministrit të Arsimit në rregulloret e brendshme”. E pavërtetë. E kundërta është e vërtetë. Ligji i jep fund morisë së udhëzimeve që dilnin nga Ministria e Arsimit dhe i jep liri vetë IAL-eve për t’u rregulluar. Pikat c) dhe d) të nenit 37 thonë se senati akademik “c) Miraton statutin e institucionit të arsimit të lartë me dy të tretat e votave të anëtarëve të tij, pasi të jetë marrë miratimi paraprak i Bordit të Administrimit; d) Miraton rregulloret e institucionit dhe aktet e tjera sipas përcaktimeve të bëra në statut;
Do t’i kenë shkarë edhe këto pika profesorit.
Në pikën 7 profesori thotë “Po ashtu nuk tregohet se kush vendos për numrin e studentëve të pranuar, mbi kuotat e vendeve të punës të hapura për pedagogë, mbi çfarë kriteresh bëhen pranimet pas përfundimit të studimeve në shkollën e mesme, kush përcakton çmimet e regjistrimit, dhe a i përdor dot apo jo universiteti fondet nga pagesat për regjistrim etj.”
Përgjigjja për këtë është në nenin 24, të quajtur Departamenti, i cili thotë “Departamenti propozon programet e studimit, si dhe numrin e studentëve për çdo program, në përputhje me kapacitetet akademike dhe infrastrukturore të tij, sipas standardeve të cilësisë.
Departamenti propozon kriteret e pranimit të studentëve për secilin program studimi, në përputhje me përcaktimet e këtij ligji dhe të akteve nënligjore. Departamenti përzgjedh studentët fitues, të cilët miratohen nga drejtuesi i njësisë kryesore, sipas procedurave të përcaktuara në statutin dhe rregulloret e institucionit të arsimit të lartë.”
Ndërsa për stafin akademik, së pari neni 3, pika 4, paragrafi ç) thotë “Autonomia organizative dhe e përzgjedhjes së personelit garantohet nëpërmjet së drejtës për të caktuar në mënyrë të pavarur numrin e personelit, kriteret dhe procedurat e përzgjedhjes së tij, si dhe për të përcaktuar pagat e personelit, në përputhje me formën e institucionit”. Ndërsa neni 63 shprehet: “Kriteret e punësimit të personelit akademik me kohë të plotë përcaktohen nga njësia bazë, bazuar në nevojat e kësaj të fundit, dhe miratohen nga rektori”.
Pra, ndryshe nga sa thotë profesori, në ligj “tregohet”, madje qartë, pa keqkuptime. E për më shumë, ndryshe nga siç ndodh tani, ku të dyja këto vendimmarrje janë të përqendruara në MAS, ligji i ri ua delegon këtë tagër vetë IAL-së. Vetëm përqendrim nuk ka këtu.
Në pikën 8 flitet për kufizim të mekanizmave ekonomikë. Këtu ka një keqkuptim të përgjithshëm, ku kërkohet që ligji të lejojë gjëra. Ndërkohë që, si parim, çdo gjë që nuk ndalohet nga ligji, lejohet. Por, përveç këtij parimi të përgjithshëm, ka disa çështje që pasi i ndalohen nga ligje a dispozita të tjera të përgjithshme, ky ligj i lejon për IAL-et posaçërisht.
Për shembull, profesori thotë në këtë pikë “Ka të drejtë universiteti publik të marrë hua në banka brenda dhe jashtë vendit? Asgjë nuk thuhet”; Ndërkohë që neni 113 i ligjit thotë “Institucionet publike të arsimit të lartë kanë të drejtën e marrjes së kredive për zhvillimin e tyre institucional dhe infrastrukturor.” Pra, thuhet qartë. Por ndoshta profesori nuk ka mbërritur ende te neni 113.
Pika 9 thotë se ligji pengon rinovimin e programeve mësimore. E kundërta është e vërtetë. Për rinovimin e programeve mësimore në ligjin ekzistues duhet marrë gjithmonë miratimi i MAS dhe APAAL, ndërkohë që në ligjin e ri ky rinovim deri në masën 20% mund të bëhet nga vetë IAL dhe vetëm të informohet MAS. Një risi në lirinë për universitetet.
Pika 10 dhe 11 flasin për dhënien e titujve. Një tjetër risi e madhe e ligjit, pasi ishim i vetmi vend në Europë që e kishim ende të përqendruar në Ministri dhënien e titujve. E delegojmë këtë te vetë universitetet. Sulmi ndaj kësaj pike më ngjan me nostalgjinë për prangat.
Në pikën 15 flet, për shembull, që nuk jep kriteret për laicitetin e arsimit të lartë apo autonominë e territorit, ndërkohë që neni 5, pika 1, paragrafi dh) dhe e) thonë shteti “garanton paprekshmërinë e institucioneve të arsimit të lartë dhe të territorit të tyre. Ndërhyrja e organeve të rendit publik në mjediset akademike bëhet me kërkesën ose lejen e titullarit të institucionit të arsimit të lartë” apo shteti “Garanton laicitetin e institucioneve të arsimit të lartë publik dhe mospërdorimin e simboleve fetare prej tyre.” Pra, i thotë qartë.
Sa më lart, vlen për secilën nga pikat e nuk po zgjatem më tej për të mos e lodhur lexuesin me secilën prej tyre. Vërtetimet e mësipërme janë më se të mjaftueshme për të bindur çdo lexues të arsyeshëm që kemi të bëjmë në rastin më të mirë me një keqinformim. Keqinformimi në vetvete është i padëmshëm, por i amplifikuar nga zëri i një profesori, më shumë sesa t’i bëjnë zhurmë reformës, është tregues i nevojës së madhe që arsimi i lartë ka për këtë reformë.
*Zv.ministër i Arsimit dhe Sporteve

Read More