Ku eshte QSA - L. Boci

Panorama, Apr 16, 2016

http://www.panorama.com.al/ku-eshte-qsa/

LUÇIANO BOÇI

Bëhet fjalë për Qendrën e Studimeve Albanologjike, institucioni kërkimorshkencor ndëruniversitar unik në hapësirën mbarëshqiptare, e mbarsur me një histori suksesi, me gjithë kohën e shkurtër të krijimit të saj më 2008.

E gjitha falë stafit elitar dhe drejtimit profesionist. Ajo realizon jo thjesht kërkim shkencor në fushat e historisë, antropologjisë, arkeologjisë, gjuhësisë dhe të letërsisë, por dhe merret në shumë plane me çështjet e fushat që lidhen drejtpërdrejt me identitetin shqiptar.

Për pasojë jo vetëm puna e prekshme e bërë nga ky institucion ka vlerë të papërsëritshme, por dhe cilësia e punimeve të nivelit master e doktor të dala prej saj reflektojnë nivel shkencor të kënaqshëm.

Titujt e bibliotekës së saj, si dhe materialet arkivore që ajo disponon janë të një rëndësie të veçantë. Po çfarë po ndodh me këtë institucion kaq të rëndësishëm, në situatën e re të krijuar, ku të paktën mund të themi, pa pretenduar që posedojmë të vërtetën, se realizohet shkencë? Shkencë që reflekton në një hapësirë përtej Shqipërisë?!!! Çfarë bëhet me kërkimin shkencor në përgjithësi?!!

Tollovia e zgjedhjeve ka mbërthyer këto ditë Universitetet publike, të cilat nuk do të jenë më të tilla pas dy vitesh, siç e përcakton dhe ligji i ri AL, pas daljes së një rregulloreje kinse për të katapultuar në drejtime njerëz politikë afër kësaj maxhorance. Përpos kësaj “Qeveria”, në qoftë se ende mund të quhet e tillë, ka hapur një tjetër front lufte, të cilin e ka avancuar dhe me këtë rregullore.

Pasi dështoi arsimin e lartë, me një ligj e vendime rokamboleske me doza të larta papërgjegjshmërie, ajo po proçeson me shpejtësi funeralin e asaj pak shkence që ende ka mbetur në këmbë pas këtyre tre viteve.

Nuk dua ta besoj që kjo është refleksion i kompleksit personal të atyre që sot na drejtojnë dhe që nuk e kanë haberin e bërjes së një studimi të mirëfilltë shkencor. Megjithatë, nuk më shqitet nga mendja ngazëllimi i Ramës në foltoren e Parlamentit tek tallej e përqeshte, si ai njeriu “që i ka ardhur dita”, çdo temë albanologjie që ia kishin raportuar rishtarët e vet.

Ndoshta atë ditë ka qenë më “i pafajshëm” se kurrë, për të mos thënë i paditur, pasi nuk mund të harxhojmë këtu frymë, duke i argumentuar që “Veshjet popullore të zonës së Lunxhërisë” kanë vlerë shkencore dhe qëndron si temë. Që “Muzikaliteti i Eposit të kreshnikëve” apo tema të ngjashme me këto, bëjnë sens dhe konsiderohen kërkime. Më shumë më duket një gërshetim i paaftësisë, mungesës së vizionit e ideve, të përzier me një lloj përçmimi të pakthyeshëm të përfaqësuesve pikantë të politikëbërjes arsimore-shkencore.

Jo rastësisht sot pothuaj të gjitha institucionet kërkimore-shkencore janë rrudhur, lëvizur ose eliminuar. Në artikulimet e deritanishme të kilometrave fjalë boshe të Kryeministrit, ku më shumë ka batuta me “pjeshka” e “gomerë”, nuk gjej asgjëkund preokupacion për kërkimin shkencor. Goditjen e parë e mori QSA.

Ajo nuk u konsiderua aspak në Ligjin e arsimit të lartë si qendër ndëruniversitare. Kërkohet të degjenerohet në një departament të thjeshtë. Me gjithë insistencën tonë dhe ndonjë kolegu të maxhorancës, nuk u pranua nga përfaqësuesit e qeverisë që ajo të kishte status të veçantë. Pretendimi i atëhershëm ishte parashikimi i rregullimit të QSA-së, brenda një ligji për shkencën, i cili ende nuk po duket në horizont.

Ndërkohë, në mënyrë krejtësisht arbitrare, asaj, me një VKM absurde, pa pyetur fare të zotët e shtëpisë, i kafshohet një pjesë e madhe e godinës dhe i kalohet një prej ministrive të shumta të qeverisë, asokohe të re ende. Drejtuesit e saj kërkuan disa herë institucionalisht zgjidhjen, por nuk morën asnjëherë përgjigje qoftë dhe për një pritje zyrtare nga zyrtarët kolltukrëndë që drejtojnë Ministrinë e Qeverinë.

Me status të paqartë dhe me një financim pjesor të dhënë me shpinën e dorës, QSA vazhdoi për disa kohë aktivitetin e saj në një klimë armiqësie të instaluar arbitrarisht. Qeveria nuk u mjaftua me kaq. Tentoi pas kësaj zhbërjen e AKTI-t (Agjencia e kërkimit, teknologjisë e Inovacionit), duke e transferuar me VKM, nga varësia ndërinstitucionale, pranë Kryeministrisë drejt Ministrisë së Arsimit dhe Sporteve dhe duke shkurtuar personelin.

Për ta inkuadruar në mënyrë absurde brenda AKKSH (Agjencisë Kombëtare e Kërkimit Shkencor), e cila me gjithë parashikimin në ligjin e ri, ende nuk ka një formatim e funksion të plotë. Më pas e riktheu siç e përzuri, brenda një loje pa kuptim e pa logjikë, por tani duke e lënë pa fonde dhe pa personel të mjaftueshëm. Në këto kushte asnjë qeveritar sot nuk mund të japë përgjigje se çfarë po ndodh me financimin e mbështetjen për kërkimin shkencor.

Dështimi është më se spektakolar. Ai vazhdon, përpos shkatërrimit, të trajtohet me forma përqeshjeje nga më të papranueshmet, si pjesë e fobisë Kryeministrore. Në këtë kontekst, pa pritur e pa kujtuar, rregullorja e zgjedhjeve në Universitete arrin një ditë të bukur dhe pranë personelit të QSA. U duk sikur kalvari i tyre kishte marrë fund dhe kjo qendër e rëndësishme do të trajtohej siç e meritonte në fakt, si qendër ndëruniversitare, me hierarki akademike që realizon zgjedhjet në rend të barabartë me universitetet publike.

Personeli seriozisht punoi mbi draftin dhe zyrtarisht shprehu qëndrimin e tij për rregulloren duke ia nisur me shumë dëshirë ministrisë. Megjithatë, pas draftit, rregullorja që sanksiononte dhe hapjen e procesit zgjedhor në QSA, nuk mbërriti kurrë dhe sot profesorët, kërkuesit shkencorë të saj, kanë mbetur të pagojë. Dikush nga ministria e famshme, siç duket u kujtua se kishin bërë “lapsus” me dërgimin e projekt-rregullores politike, nga ato që këto tre vite janë bërë normë në këtë ministri.

Ligji i ri e shkrinte QSA dhe e transformonte krejtësisht me pa të drejtë, ose në nivel fakulteti, që do të ishte një zgjidhje oportune, ose në nivel departamenti, që do të ishte një zgjidhje mjerane. Kjo të paktën duket se qëndron pas rreshtave të shkruar në LAL, sepse realisht QSAja sot nuk dihet se çfarë është. Me ligjin e dikurshëm duhej të ishte qendër kërkimoreshkencore në nivel ndëruniversitar.

Me të riun duhej të ishte bërë ose qendër pranë Akademisë, ose qendër në nivel Fakulteti pranë UT, ose departament pranë Fakultetit të Historisë e Filologjisë. Ndërsa sot nuk është as qendër, as njësi universitare, nuk ka as status, as financa dhe pritet të mos ketë as godinë, as bibliotekën e famshme e as arkivën e vyer.

Trupa akademike që ka investuar vite djersë e mund po pret që dikushi “të vërë dorën në zemër”, megjithëse e dinë shumë mirë që ky kryeministër “një vërë në ujë” ka për të bërë për ta, për QSA dhe për kërkimin shkencor. Rama nuk e sheh alarmin e ndezur, sepse për të “shkencëtarët e vërtetë” janë ata që ka thirrur në parlament për të blerë e marrë vota me dhunë. Ky është mjerisht vizioni i tij për kërkimin shkencor.

http://www.panorama.com.al/ku-eshte-qsa/

Read More

Mbi rregulloren e re te zgjedhjeve te rektoratit

Rregullorja që çrregullon

Mar 6, 2016,   LUÇIANO BOÇI - Panorama 

http://www.panorama.com.al/rregullorja-qe-crregullon/

Kryeministria dhe Minis tria e Arsimit dhe e Sporteve kanë anuncuar jo pa pompozitet këto ditë dy lajme, në përpjekjet e tyre për të na bindur që reforma  në arsimin e lartë po vazhdon me “sukses” të plotë dhe jo që realisht po e fut atë në kaos të plotë. I pari ishte nënshkrimi i marrëveshjes me agjencinë britanike “Quality Assurance Agency for Higher Education”.

E përfolur prej një viti e gjysmë, marrëveshja duket se ka marrë një firmë finale, pas shumë “fintesh” deklarative, për gjoja fillime, për punë të nisur, por ende të pabitisur, për revoltën e shprehur ndaj situatës “për të vënë duart në kokë”, siç shprehej Rama, të universiteteve. Pa shtuar këtu barsaletat që Kryeministri sajonte në seancat e Parlamentit.

Të gjitha të bëra përgjatë muajve pararendës nga krerët më të lartë të shtetit. Në to përziheshin si pa të keq vetëlavdërimi, mashtrimi, vetëkënaqësia absurde, ndërkohë që e vërteta na doli se nuk kishte kurrfarë kontrate me agjencinë e supozuar deri ditë më parë. I dyti është shpërndarja tek universitetet, e draftit të Rregullores së zgjedhjeve në IALtë publike, jo pa “buzëqeshje” “suksesi” nga ministrja e Arsimit.

E vërteta në fakt është “shtrëngimi” “i suksesshëm”, sepse data 8 Mars shënon fundin e mandateve ekzistuese të autoriteteve drejtuese dhe neni 131, i ligjit të ri, në pikën 2 shprehet në mënyrë taksative për këtë detyrim.

Ky draft vjen si gjithmonë me një “cen” të vogël. Na qenkesh “final”, megjithëse formalisht, me shpejtësi drite, u kërkohet senateve të japin gjoja mendimet e tyre, sikur të bëhej fjalë për zgjedhjen e hashtagut dhe jo për rregulloren e zgjedhjeve më të rëndësishme, që siç shprehet edhe vetë drafti, “janë të parat pas miratimit të ligjit të ri”.

Shpresoj që kjo fjala “final” të mos jetë ajo porta e mbyllur, siç ka ndodhur dhe me ligjin, për të gjitha ato reagime që ka ngjallur kjo rregullore, e cila ende pa u diskutuar brenda senateve është cilësuar me të drejtë si antikushtetuese dhe si antiligjore në shumë pika të saj.

Pavarësisht këtij nxitimi, Ministria duket se e ka marrë me nge këtë punë dhe e ka përpunuar mirë politikisht për të kapur politikisht universitetet. Që në nenin 3 ajo tejkalon ligjin e AL. Përcakton si subjekt të saj vetëm IAL-të publike, duke i veçuar nga ato “të pavarurat” (publike të pavarura). Bën sikur harron se dhe këto janë publike, sipas përcaktimeve të vetë ligjit të ri, nenit 17, pika 4 dhe nenit 118 pika 1. Këto i vendos në të njëjtin rend me ato jopublike dhe për të dy rregullorja shprehet se “i referohen kësaj rregulloreje në rast zhvillimi të proceseve zgjedhore” (neni 3).

Ndërkohë vetë ligji i AL në nenin 36 përcakton se në IAL-të jopublike “autoritetet drejtuese akademike… emërohen dhe shkarkohen…”. Së paku, sipas ligjit, i cili detyron që “IAL-të jopublike riorganizohen brenda të njëjtit afat”, rregullorja duhej të shprehej qartë dhe pa ekuivok për riorganizim. Këtu ajo është tërësisht e çalë dhe favorizuese, duke bërë rolin e “së paditurës”.

Po këto duken se janë çrregullimet më të “vogla”, në raport me të tjerat. Më e rënda dhe që shkel njëkohësisht Kushtetutën është kushti që kjo rregullore imponon për komandim të autoriteteve drejtuese deri në konstituimin e të rejave, në nenin 4, pika 5. Ligji i AL nuk ka në asnjë element të tij termin apo nocionin “komandim”, pavarësisht se rregullorja i referohet atij. Ndërkohë Kushtetuta nuk njeh komandim për organe të zgjedhura, por i njeh të drejtën të ushtrojnë autoritetin e tyre deri në konstituimin e të rejave. Kështu veprohet me gjykatat, me anëtarët e Këshillit të Ministrave, apo me mandate të tjera.

Logjika e formula e zbatuar në këtë rast është e thjeshtë: komandim i kamikazëve politikë për të siguruar rezultat zgjedhor politik. Më tej, rregullorja në kundërshtim me nenin 40 të ligjit, për Asamblenë e personelit, përjashton nga trupa zgjedhore anëtarët e personelit akademik me kohë të plotë të cilët kanë nënshkruar kontrata pune rishtas, pas vitit akademik 2014-2015 (neni 11, pika 1).

Kjo është dhe qesharake, edhe skandaloze, pasi ligji në nenin 39, jo vetëm i njeh të drejtën e konkurrimit për Rektor ose Dekan edhe personave që nuk janë as anëtarë të personelit: “mund të vijë nga radhët e personelit akademik të institucionit të arsimit të lartë ose dhe jashtë tij”.

Me logjikën e kësaj rregulloreje, i bie që një profesor i ardhur rishtas ka të drejtë të kandidojë edhe për rektor e për çdo gjë, por nuk ka të drejtë të votojë!!! Ndërkohë pengimi i atyre që janë në proces hetimi, duket qartë që bie ndesh me parimin kushtetues të prezumimit të pafajësisë.

Ndërsa masa administrative, si penguese për persona të veçantë brenda kësaj rregulloreje, bëhet një mjet efikas për të “kill”, çdo rival potencial, duke i sajuar atij një gjë të tillë, për motive politike ose personale. Nga ana tjetër, rregullorja nuk pengon persona në prag të pensionit për të kandiduar, që nuk kapin afatin 4-vjeçar, siç e diktojnë dhe zgjedhje të autoriteteve të ngjashme në institucionet e tjera. Kjo ndoshta për të favorizuar “të dashmit” e partisë. Ajo çrregullon madje edhe studentët.

Sipas nenit 24, për to vendos me përcaktim sipas parimit absurd “një kandidat për Fakultet” nga Këshilli Studentor. Bëhet sikur harrohet që zgjedhjet për këshillat studentorë kanë katër vite që nuk janë bërë dhe ato nuk ekzistojnë fare. Përpos kësaj, nuk është rregullorja ajo që përcakton numrin e përfaqë- sisë studentore, apo të kandidatëve, por është Senati akademik në bazë të shumë treguesve.

Brenda saj parashikohet dhe zgjedhja e anëtarëve të komisioneve të përhershme të njësive kryesore, e cila i vë vulën një çrregullimi kohor të kësaj rregulloreje. E them këtë për shkak se komisionet e përhershme të njësive kryesore (fakultetet) në të gjitha universitetet tona nuk janë krijuar. Pavarë- sisht se dispozitat kalimtare të ligjit kushtëzojnë përputhjen e strukturës me ligjin e ri.

Kjo ka ardhur sepse sot rolin kryesor në to e luan Këshilli i Fakultetit, i cili pushon së ekzistuari pas vendimit të Senatit të ri. Vetë ligji këtu është kaotik si dëshmi e dobësisë së tij të denoncuar. Në nenin 38, pika i, të drejtën e krijimit të komisioneve ia atashon Senatit, ndërsa në nenin 41, pika ç, të drejtën ia jep Asamblesë së personelit akademik!!!???

Madje, në qoftë se në këtë pikë e shtyjmë logjikën tonë më tej, nonsensi i kësaj rregulloreje bëhet më i madh për shkak dhe të ligjit të mbrapshtë. Sot janë pa statute të reja, pa rregullore të re, pa strukturë, sepse pikërisht ligji mbetet kontrovers. Për më tepër sot IAL-të publike janë ende të paakredituara, për shkak të vonesës së argumentuar në hyrje dhe aq më tepër që pengesë ka qenë jo vetëm mosfunksionimi i APAAL për tri vite, por edhe mosmiratimi ende i Kodit të Cilësisë së Arsimit të Lartë. Ky fakt vë në dyshim dhe mënyrën e operimit të agjencisë britanike të akreditimit.

Për këtë shkak, sot që bëhen këto zgjedhje ende nuk dihet cili institucion do të jetë Universitet dhe cili Kolegj! Cilët fakultete do të qëndrojnë të tilla dhe cilat do të shkrihen?!! Cilat programe studime do akreditohen dhe cilat jo?!!! Më e keqja: Çfarë do të ndodhë me këto autoritete pas 2017-2018, kur Strategjia e AL dhe ligji i detyrojnë IAL publike të shndërrohen në IAL publike të pavarura?!!

Apo si gjithmonë “me të parë e me të bërë” politikisht! Rregullorja që çrregullon ka edhe shumë probleme që lidhen me shkelje të tjera ligjore, të cilat synojnë të kontrollojnë numrat përfaqësues të senateve, si dhe ato që lidhen me çështjet e ankimeve e të apelimeve të vendimeve, duke futur si gjithmonë “hundët” ministria në punët e akademizmit.

Synimi mbetet kontrolli i procesit e kushtë- zimi i rezultatit. Si çdo produkt i këtyre kohërave dhe kjo rregullore duket qartë që bëhet jo për të rregulluar universitetet për studentët, por politikën e radhës në universitete.

http://www.panorama.com.al/rregullorja-qe-crregullon/

Read More